تاريخچه كشتي ايران در رقابتهاي جهاني
اولين طلا
يونس هميالي
بيست و يك روز بعد از بازيهاي آسيايي ۱۹۵۴ مانيل فيليپين تيم كشتي آزاد براي حضور در دومين دوره رقابتهاي جهاني رهسپار كشور ژاپن شد. كشتيگير خوش تكنيك و فني ديار سراب، مهندس توفيق جهانبخت در ۶۷ كيلوگرم غوغايي به پا كرد. او با شگردهاي تماشايي همه را محو تماشاي خود نمود تا اين افتخار بزرگ را به نام خود ثبت كند و به عنوان نخستين كشتيگير طلايي ايران لقب گيرد.
شاگرد مكتب كيومرث خان ابوالملوكي دو سال قبل از آن در المپيك ۱۹۵۲ هلسينكي به مدال برنز دست يافته بود. در توكيو با قرعه شماره نه به ترتيب مقابل نيوتن كوپل از امريكا، خوان رولن از آرژانتين، روژه بيلي فرانسوي با ساختار رسوخناپذير و ستايشبرانگيز و چيرگي كامل به برتري رسيد. سپس مقابل حريفي سرسخت از سوئد به نام اوله آندربرگ دارنده چندين مدال طلا و نقره المپيك و جهان صفآرايي كرد. با تدوين دقيق تاكتيك و كادربندي هدفمند تكنيك شكست حريف را فراهم كرد تا روح زخمي از باخت المپيك هلسينكي براي او جبران شود. اين برتري طعم ديگري هم داشت؛ طعم اقتدار.
مهندس در پيكار پاياني با پشت سر گذاشتن سرگئي گابارادزه از شوروي به نشان طلا بوسه زد. در همان لحظات بود كه قلبها از شادي لبريز شد و تماشاگران چشم بادامي از هنرش التذاذ كردند.
نزديك به دو دهه طول كشيد تا اولين مدال طلاي تاريخ كشتي فرنگي در شهر بندري ماردل پلاتا آرژانتين به دست آيد. تا قبل از ارمغان اين نشان زرين، تنها سه مدال برنز محمد پذيرايي، عليرضا قليچخاني و ايرج خورشيدفر از رقابتهاي المپيك و جهاني حاصل شده بود. فيروز عليزاده در جهاني ۱۹۶۹ اميد را بر پيكر تدبير و اراده خود گره زد تا اين طلسم شكسته شود. در حالي كه همگان، خلق چنين حماسه جاوداني را دور از تصور ميدانستند؛ اما فيروز بر لبهاي آنها مهر سكوت زد و ثابت كرد كه هيچ امر محال و ناممكني وجود ندارد.
او براي نخستينبار دوبنده تيم ملي را در اين آوردگاه تصاحب كرده بود. با رنج كاستن كيلوهاي اضافي زياد در سونا به مدت چند ساعت به وزنكشي رسيد. ابتدا برايان ويليامز كانادايي را با ضربه فني بدرقه نمود، در گام دوم بر نام ريم چويي از كرهجنوبي غلبه كرد سپس ايوان ميخاييليشن از شوروي تسليم شيربچه خيابان شاهپور (وحدت اسلامي كنوني) شد. نماينده ايران در ادامه مقابل كورنل تورتوريا از روماني به تساوي رضايت داد تا نتيجه نبردهاي او به جدال پاياني كشيده شود. رقيب او پيتاركي روف از بلغارستان دارنده طلاي المپيك ۱۹۶۸ بود. عليزاده همه توانش را به استمداد گرفت و بالاخره توانست بر نقشههاي حريف خط بطلان بكشد و يك لذت جادويي به كاروان كشتي هديه بدهد. هديهاي كه بر زخمهاي كهنه از گذشته التيام بخشيد.