دولت در عمل به وعده‌هاي خود
در حوزه آموزش موفق نبوده است
عبدالرزاق موسوي
سال تحصيلي جديد در حالي شروع مي‌شود كه حدود يك سال از دوران وزارت وزير و بيش از يك سال از عمر دولت جديد مي‌گذرد.
ارزيابي برنامه وزير و دولت در حوزه آموزش و پرورش از طرف صاحب‌نظران و كارشناسان امري ضروري است. البته اداره عقلايي، منطقي و علمي اين دستگاه عظيم و مهم ايجاب مي‌كند، دولت و مجلس در مقام ارزيابي شفاف و علمي عملكرد آن برآيند.
لازمه ارزيابي منصفانه و واقعي، وجود برنامه‌اي است كه قرار بوده است، براساس آن، وزارت آموزش و پرورش اداره شود. اينكه، اين برنامه تا چه حد منطبق بر استانداردهاي آموزش و پرورش و منطبق با سياست‌گذاري‌ها و قوانين بالادستي است، خود موضوع مهم ديگري است كه بايد به آن پرداخته و در بوته نقد قرار گيرد. ليكن در اين يادداشت، نگاهي اجمالي به عملكرد وزير براساس رويكرد دولت و برنامه‌هاي اعلام شده او به نمايندگي از دولت و مجلس در حوزه آموزش و پرورش خواهيم داشت.
رييس‌جمهورمي گويد:
1- صرف كردن منابع در آموزش و پرورش، نه هزينه، بلكه بزرگ‌ترين و پرثمرترين سرمايه‌گذاري است كه مي‌تواند آينده كشور را تضمين كند.
2- جايگاه محوري و نقش اساسي مدارس اقتضا مي‌كند كه همه نهادهاي كشور در عرصه‌هاي مختلف رسانه، اقتصاد، فرهنگ و غيره به آموزش و پرورش كمك كنند، همه دستگاه‌ها موظف هستند، در خدمت مدرسه باشند.
3- با توجه به جايگاه محوري معلم در نظام آموزش و پرورش حفظ و نگهداري شأن، منزلت و معيشت معلمان بسيار مهم است و طرح رتبه‌بندي ناظر بر تحقق همه اين اهداف است و صرفا جنبه معيشتي و مالي ندارد.
مفروض اين است كه آقاي رييس‌جمهور اينها را باور دارد و بنا داشته است، آنها را اجرايي كند و وزير خود را با اين نگاه انتخاب كرده است. اينكه در عمل و در طول يك سال گذشته موضعگيري او و دولت در همين جهت بوده است، ياخير؟ قضاوت با كارشناسان و معلمان در موضوع طرح و يا قانون رتبه‌بندي كه ايشان آن رامتضمن تقويت و تامين شأن، منزلت و معيشت معلمان مي‌داند، فقط كافي است، به متن قانون، آيين‌نامه اجرايي و شيوه‌نامه اجرا و اظهارات منتقدين آن در خود مجلس توجه داشته باشيم و اينكه نه تنها مشكلي از مشكلات معيشتي معلمان را برطرف نكرده و نخواهد كرد، بلكه منزلت و شأن آنان را نيز به شدت هدف گرفته است.
وزير آموزش و پرورش، به نمايندگي از دولت رويكردهاي دولت متبوع را اين‌گونه بر مي‌شمارد:
۱- ارتقاي امر حاكميتي آموزش و پرورش در تراز نظام جمهوري اسلامي ايران
۲- دستيابي به عدالت تربيتي
۳- مدرسه محوري و استقرار مدرسه صالح
۴- خروج از نظام برنامه تك ساحتي و تربيت مبتني بر ساحت‌هاي شش‌گانه تربيت
۵- ارتقاي شأن و جايگاه معلمان
و در برنامه يك‌ساله خود با عنوان برنامه كوتاه‌مدت در آموزش و پرورش، اهم اولويت‌هاي خود را اين‌گونه بيان مي‌كند:
۱- تدوين برنامه اجرايي و عملياتي سند تحول بنيادين...
۲- پيگيري و اجراي كامل رتبه‌بندي
۳- تسريع در استقرار سازمان ملي تعليم و تربيت كودك و آماده‌سازي آن براي انجام ماموريت‌هاي محوله
۴- تقويت انگيزه و مشاركت‌پذيري و ساماندهي منابع انساني كارشناسي و مديريتي مبتني بر الگوي شايستگي‌هاي تخصصي، حرفه‌اي و انقلابي
۵- استفاده حداكثري از ظرفيت قانون بودجه جهت تامين منابع مالي به حد كفايت و پرداخت تعهدات مالي
۶- پيگيري تصويب اساسنامه صندوق ذخيره صندوق ذخيره فرهنگيان به استناد تبصره ۱۳ «ك» بودجه ۱۴۰۰
۷- تلاش براي افزايش تخصيص رديف‌‌هاي بودجه غيرپرسنلي جهت توسعه عدالت تربيتي و افزايش كيفيت بخشي به خدمات آموزشي و پرورشي
۸-اتخاذ تدابير لازم جهت پوشش تحصيلي جمعيت لازم‌التعليم به منظور انسداد مبادي بيسوادي، جذب بازماندگان از تحصيل و جلوگيري از ترك تحصيل دانش‌آموزان به ويژه در مناطق كم‌برخوردار
فارغ از ايرادات نگارشي، محتوايي، ناهماهنگي بين محورها، استفاده از مفاهيم خودساخته همچون مدرسه صالح و تعارض جدي برخي از اين اولويت‌ها با قانون اساسي و فلسفه و ماموريت آموزش و پرورش و نياز جامعه وجود دارد كه لازم است صاحب‌نظران اين حوزه به آن بپردازند و اينكه چه آثار زيانباري را به جاي خواهد گذاشت و رويكردهاي اجرايي وزير در همين مدت اندك، برخي از آنها را آشكار ساخته است،
پرسش اساسي و مهم اين است كه وزير آموزش و پرورش در اجراي اين برنامه‌هاي كوتاه‌مدت چه عملكردي داشته است؟
قرار بوده است برنامه عملياتي و اجرايي سند تحول بنيادين در همين يك سال تدوين شود، آيا تدوين شده است؟
ايشان متعهد شده است، قانون رتبه‌بندي را به طور كامل اجرايي كند. ارزيابي از اجراي اين مهم را بايد از جامعه معلمان سوال كرد. اعتراضات معلمان و انتقادات كارشناسان، ناتواني وزير را در اجراي آن نشان مي‌دهد.
قرار بوده است سازماني به نام سازمان ملي تعليم و تربيت كودك را مستقر كند. از اين سازمان نيز هيچ اطلاعي در دست نيست. قرار بوده است وزير انگيزه و روحيه مشاركت‌پذيري را مبتني بر الگوي شايسته‌گزيني تقويت كند. بهتر است وزير اقدامات خود را با آمار و ارقام اطلاع‌رساني كند. يكي ديگر از اولويت‌هاي ايشان، اين است كه در اجراي مصوبه مجلس و به جاي دفاع از ماهيت خصوصي بودن صندوق و اجراي اساسنامه موجود، اساسنامه صندوق ذخيره را به مجلس برده و آن را به صورت دولتي و يا عمومي غيردولتي مصوب و دست معلمان را از اندك سرمايه مادي خود كوتاه‌تر كنند.
از ظرفيت قانون بودجه جهت تامين منابع مالي براي توسعه عدالت تربيتي (تعابير جديدي كه هيچ تعريفي از آنها را نشده است و البته حذف آموزش از اهداف نظام آموزشي) و كيفيت بخشيدن به خدمات آموزشي و پرورشي چه كرده است؟
موضوع افزايش پوشش تحصيلي و جذب بازماندگان از تحصيل و...
اينها اهم برنامه‌هاي كوتاه‌مدت و يك‌ساله ايشان بوده است، با آمار و ارقام و به صورت مستند به مردم اعلام كنند، چه كرده‌اند؟
بر اين باور هستيم، اول، رييس‌جمهور در اجراي وعده‌ها و تعهدات در هر سه حوزه آموزش و پرورش، معلمان و مدرسه موفق نبوده است، دوم، برنامه‌هاي وزير به نمايندگي از دولت براي اداره آموزش و پرورش، مبتني بر اصول و يافته‌هاي علمي و نياز روز آموزش و پرورش نبوده است و سوم، در اجراي همين برنامه ايشان توفيقاتي نداشته است و بايد او را ضعيف‌ترين وزير در مقايسه با وزراي قبلي آموزش و پرورش دانست و شايد بتوان او را غيرمسوول‌ترين و غيرپاسخگوترين وزير آموزش و پرورش حداقل، سال‌هاي اخير معرفي كرد.
دبيركل انجمن اسلامي معلمان