سخنی با صدا و سیما
هدف گزارش تحقيقي، ورود به لايه‌هاي دروني موضوع و نگاهي عميق به ابعاد مختلف آن است
سميرا بختيار
ما اهالي رسانه و تمام كساني كه در حوزه اطلاع‌رساني قلم به دست هستند، مي‌دانيم كه اخبار در هر فرمتي كه منتشر مي‌شود بايد داراي ارزش‌هاي خبري باشد تا بتوان عنوان «خبر» را به آنها اطلاق كرد. علاوه بر اين موضوع، تهيه گزارش‌هاي تحقيقي از جدي‌ترين و جذاب‌ترين ژانرهاي روزنامه‌نگاري و خبري است. گزارش تحقيقي (Investigative Reporting) يا پيگيرانه (Inquiry Investigation) نوعي از گزارشي است كه علاوه بر توصيف و توضيح واقعه به تحقيق و عمق مسائل جدي در ابعاد مختلف سياسي، اقتصادي و اجتماعي آن نيز توجه دارد. هدف از تهيه گزارش تحقيقي، ورود به لايه‌هاي دروني موضوع و نگاهي عميق به ابعاد مختلف آن در يك جامعه مي‌باشد كه در اين نوع گزارش، محقق يا ژورناليست درصدد نشان دادن ابعاد و جوانب مختلف موضوع براساس جمع‌آوري مستند، يافته‌هاي علمي و نظريات كارشناسي بر مي‌آيد تا آنكه زواياي تاريك و پنهان موضوع را روشن سازد. در تمام اين سال‌ها كه در حوزه خبر فعاليت داشتم، هزينه‌بر بودن و زمان‌بر بودن از دلايلي بوده كه خبرنگاران آن را مانعي مهم در تهيه اين گزارش درنظر گرفته‌اند كه باتوجه به بودجه و امكانات و ظرفيت نيروي انساني در آن شكي نيست، اما يكي از رسانه‌هايي كه به نظر مي‌رسد چنين مشكلاتي در آن براي تهيه گزارش‌هاي تحقيقي وجود نداشته باشد، صداوسيماست. رسانه‌اي كه در بخش‌هاي خبري تمام تلاش خود را براي گفت‌وگوي خبري مي‌گذارد، اما ذره‌اي توجه به گزارش‌هاي تحقيقي براي رسيدگي به يك معضل در جامعه ندارد. نكته قابل توجه اين است كه صدا و سيما در بخش‌هاي خبري گزارش‌هاي ميداني زيادي تهيه مي‌كند كه از نظر منِ رسانه‌اي فاقد ارزش‌هاي خبري است، درحالي كه همين رسانه كه در سال‌هاي اخير با ريزش مخاطب روبه‌رو بوده يا از مرجعيت خبري و كمرنگ شدن آن انتقاد مي‌كند، مي‌تواند از ژانر گزارش‌هاي تحقيقي در بخش‌هاي خبري خود بهره ببرد.
از طرفي ديگر باتوجه به منبع درآمدي صدا و سيما و بهره از بيت‌المال براي ادامه حيات خود، تهيه گزارش‌هاي تحقيقي مي‌تواند از مطالبات مهم افكار عمومي باشد.
متاسفانه صدا و سيما اصرار خاصي بر انعكاس اخبار به شيوه گذشته دارد، غافل از اينكه ذائقه مخاطب نسل جديد خواهان فرمت و ژانرهاي ديگري است و نسل قديمي كه احتمال دارد چندان ميلي به تماشا و شنيدن اخبار از تلويزيون و راديو نداشته باشند، به دنبال فرم‌هاي ديگر خبررساني هستند. اين روزها كه مسائل مختلفي در سطح جامعه وجود دارد، كاش صدا و سيما تعمق بيشتري در مسووليت اجتماعي خود مي‌كرد تا شايد ذره‌اي به مرجعيت خبري مردم تبديل شود و در آخر اينكه رسانه‌اي كه عنوان ملي بودن را در همه جا يدك مي‌كشد بايد در بخش‌هاي خبري خود براي بهبود كيفي زندگي ملت از ژانر روزنامه‌نگاري تحقيقي مقداري بهره ببرد.