خرمشهر و يادي از محمد جهان‌آرا
محمود فاضلي
سوم خرداد نه فقط يادآور آزادي خرمشهر كه يادآور فداكاري‌ها و ايستادگي‌هاي تحسين‌برانگيز مدافعان ايران اسلامي در برابر نيروهاي متجاوز است. شهيد سيدمحمدعلي جهان‌آرا يكي از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران در جنگ تحميلي در عمليات‌هاي نبرد خرمشهر و حصر آبادان، نقشي كليدي برعهده داشت. جهان‌آرا در سال 1355 به دليل ضرورتي كه در تداوم جهاد مسلحانه احساس مي‌كرد به گروه منصورون پيوست. از همين دوران بود كه به دليل ضرورت‌هاي كار مسلحانه مكتبي، به زندگي مخفي روي آورد. سال 1356 مامور جابه‌جايي مقاديري سلاح از تهران به اهواز شد. درحالي كه گروه توسط عوامل نفوذي ساواك شناسايي شده و گلوگاه‌هاي جاده تهران- قم توسط مامورين كميته مشترك ضدخرابكاري كنترل مي‌شد، ماهرانه خودروي حامل سلاح‌ها را از تور ساواك عبور داد و به اهواز رساند با همين سلاح‌ها همراه با دوستانش دست به اجراي تعدادي عمليات مسلحانه زدند. پس از پيروزي انقلاب اسلامي به خرمشهر بازگشت و جهت پيشبرد اهداف انقلاب اقدام به تاسيس كانون فرهنگي نظامي انقلابيون مسلمان كرد. هدف اين كانون، حراست از نظام نوپاي ايران در برابر حملاتي بود كه از طرف بازماندگان رژيم يا طرفداران تجزيه خوزستان به آن مي‌شد. جريان منحرف و وابسته «خلق عرب» نيز به عنوان يكي از ابزارهاي استكبار جهاني در منطقه قد علم كرد تا براي اشاعه اهداف استكبار با پشتيباني حزب بعث عراق، اعلام موجوديت كند و به رويارويي با ايران برخيزد. جهان‌آرا در اين شرايط به فرماندهي سپاه خرمشهر منصوب شد و توانست اين آشوب را سركوب کند و بساط اين گروهك ضدانقلابي برچيده شد. در اين مقطع مهم‌ترين اقدام جهان‌آرا مقابله با اقدامات خرابكارانه در منطقه خرمشهر بود. با اقدامات مستمر جهان‌آرا از تعداد انفجارها كاسته شد. بعد از سركوب اقدامات متجاوزان، جهاد سازندگي را در خرمشهر راه‌اندازي كرد و كاركنان سپاه را براي حفاظت از دستاوردهاي انقلاب و ايستادگي در مقابل عوامل بيگانه تشويق و ترغيب مي‌كرد تا به‌خدمت و امداد مردم روستايي و عرب ساكن در نقاط مرزي كه در معرض تهاجم فرهنگي عوامل بيگانه قرار داشتند، بشتابند.
نيروهاي رژيم بعث عراق در 31 شهريور 1359 خرمشهر را زير آتش گرفتند و مطمئن بودند كه با دو گردان نيرو ظرف مدت 24 ساعت مي‌توانند آن را به تصرف خود درآورند و بعد از آن از طريق پل «ذوالفقاريه» به آبادان دسترسي پيدا كنند و در فاصله كوتاهي به اهواز رسيده و خوزستان را جدا كنند، اما آنها در مقابل مقاومت دليرانه مردم خرمشهر مجبور شدند، بخش زيادي از توان نظامي خود را در اين نقطه زمين‌گير كرده و 45 روز معطل شوند. با وجود كمبود نيرو و امكانات از خرمشهر در برابر تهاجم متجاوزان رژيم بعث دفاع كرد. در اين مرحله جهان‌آرا با سازماندهي مناسب نيروهاي سپاه و مردمي عرصه را بر نيروهاي عراقي تنگ كرده بود. او با همرزمانش در برابر دشمن ايستادند و با فرهنگ شهادت‌طلبي در برابر دشمن مقاومت كردند. از جان گذشتگي او در جريان رزم خونين خرمشهر زبانزد همگان بود. سرانجام بعد از 575 روز و طي 25 روز عمليات در ساعت 11 روز 3 خرداد 1361 آزاد شد. در اين عمليات هويزه، پادگان حميد و جاده اهواز-خرمشهر نيز آزاد شد و دراختيار رزمندگان ايران قرار گرفت. بي‌ترديد يكي از نام‌هايي كه در موضوع خرمشهر هميشه در تاريخ جنگ تحميلي باقي خواهد ماند، «محمد جهان‌آرا» است. او كه به شدت از خودنمايي، تظاهر و شهرت‌طلبي گريزان بود، در هفتم مهر 1360 در مسير بازگشت از اهواز به تهران بر اثر سانحه هوايي سقوط هواپيماي سي130 ارتش در منطقه كهريزك تهران همراه با يارانش به شهادت رسيد. نوحه معروف «ممد نبودي ببيني» را پس از آزادسازي خرمشهر، جواد عزيزي از نيروهاي سپاه پاسداران در خرمشهر در رثاي محمد جهان‌آرا سرود و نخستين‌بار «حسين فخري» از همرزمانش، آن را بر سر مزارش خواند و يك سال بعد نيز «كويتي‌پور» در سالگرد آزادسازي خرمشهر، آن را بازخواني كرد. جهان‌آرا در قسمتي از وصيتنامه خود نوشت: «من براي كسي وصيت ندارم ولي يك مشت درد و رنج دارم كه بر اين صفحه كاغذ مي‌خواهم همچون تيغي يا تيري بر قلب سياه‌دلاني كه اين آزادي را حس نكرده‌اند و بر سر اموال دنيا ملتي را، امتي را و جهاني را به نيستي و نابودي مي‌كشانند، فرود آورم. خداوندا خود شاهد بودي كه من تعهد اين آزادي را با گذراندن تمام وقت و هستي خويش ارج نهادم.»