يك كارشناس اقتصادي:
چرا كشوري كه مردمش درگير فقر هستند اينقدر گران اداره مي‌شود
مهدي پازوكي، اقتصاددان و استاد سابق دانشگاه علامه طباطبايي با طرح اين سوال كه علت اصلي تورم در اقتصاد ايران چيست، گفت: يكي از مهم‌ترين عوامل تورم در اقتصاد ايران رشد فزاينده نقدينگي در اقتصاد ايران است. اگر توقفي در رشد نقدينگي رخ ندهد، قطعا اين رشد نقدينگي باعث تورم فزاينده و كاهش ارزش پول ملي كشور خواهد شد. يكي از مهم‌ترين عوامل رشد نقدينگي عدم توازن در بودجه است. يعني وقتي مخارج دولت بيش از درآمدش باشد در نتيجه دولت دچار كسري بودجه شده و براي جبران كسري بودجه، مجبور است از بانك مركزي قرض بگيرد تا پول پرقدرت وارد اقتصاد شود. در نتيجه ارزش پول ملي به‌شدت سقوط خواهد كرد. اين همان اتفاقي است كه در سال‌هاي اخير در اقتصاد ايران رخ داده است.
كشور گران اداره مي‌شود
پازوكي افزود: يكي از راهكارها اين است كه سياست‌هاي اقتصادي داخلي در جهت حفظ منافع ملي مردم ايران اصلاح شود. حال چطور مي‌توان اين كار را انجام داد؟ به منظور رفع اين مشكل، بايد مخارج دولت كنترل شود، زيرا كشور در حال حاضر گران اداره مي‌شود. بسياري از سازمان‌ها و نهادها بايد به كار خود پايان دهند اما همچنان وجود دارند و از بودجه كشور ارتزاق مي‌كنند. در بخش آموزش عالي اصلا نيازي نيست كه دانشگاهي مثل دانشگاه پيام نور وجود داشته باشد. بودجه اين دانشگاه هر سال افزايش مي‌يابد. هنوز مشخص نيست كه اين دانشگاه چه نفوذي دارد كه هر سال مي‌تواند بودجه خود را افزايش دهد. در حالي كه بسياري از فارغ‌التحصيلان دانشگاه دولتي كه سطح علمي‌شان از دانشگاه پيام نور بالاتر است، بيكار هستند و در بسياري از رشته‌هاي دانشگاهاي دولتي دانشجويي وجود ندارد، در چنين شرايطي چرا بايد دانشگاه پيام نور وجود داشته باشد؟
چرا مجلس آنقدر پروژه عمراني دارد؟
اين كارشناس اقتصادي اضافه كرد: نكته ديگر افزايش بودجه عمراني مجلس است. من واقعا برايم جاي سوال است كه مجلس مگر قرار است چقدر ساختمان‌سازي كند كه به اين حجم از بودجه عمراني نياز دارد! لازم نيست كه كتابخانه مجلس گسترش يابد، زيرا كتابخانه ملي در اراضي عباس‌آباد وجود دارد. در طول چهل سال گذشته مجلس با بودجه عمراني، مرتب ساخت و ساز مي‌كند و به ميدان شهدا نزديك شده است. از سوي ديگر، مراكز پژوهشي متعدد بلاي جان كشور شده‌اند. اين سوال بارها مطرح شده كشوري كه مردمش اينقدر درگير فقر هستند چرا بايد اينقدر گران اداره شود؟! اين مخارج بالا باعث كسري بودجه شده و كسري بودجه موجب رشد نقدينگي و رشد نقدينگي موجب تورم مي‌شود.
در ايران، اقتصاد گروي سياست است
او در پاسخ به اين سوال كه «به چه صورت مي‌توان شرايط موجود را اصلاح كرد؟» گفت: دولت براي بهبود وضعيت بايد سه كار را انجام دهد. اصلاح سياست خارجي در جهت حفظ منافع ملي. در همه دنيا سياست خارجي در جهت توسعه ملي به كار گرفته مي‌شود. اما در ايران عكس آن وجود دارد زيرا اقتصاد در گرو سياست است. اين به آن معناست كه ما بايد با جهان تعامل داشته باشيم و اين تعامل به نفع ماست. بهتر است اين تعامل را از كشورهاي منطقه ياد بگيريم.
چرا نبايد با امريكا رابطه اقتصادي داشته باشيم؟
پازوكي در ادامه گفت‌وگوي خود با «جماران» اضافه كرد: برخي كشورهاي منطقه نرخ رشد اقتصادي بالاتري نسبت به ايران دارند. اگر رابطه اقتصادي ما با ايالات متحده امريكا برقرار شود و سياست تنش‌زدايي را اجرا كنيم موفقيت ما تضمين خواهد شد. چرا ايران نبايد با امريكا رابطه اقتصادي داشته باشد؟ درحالي كه اين رابطه به نفع ما و به ضرر رقباي ماست. اقتصاد ايران براي دستيابي به رشد اقتصادي به انتقال تكنولوژي و سرمايه‌گذاري خارجي نياز مبرم دارد. ما چه دل‌مان بخواهد و چه دل‌مان نخواهد دلار ارز مسلط اقتصاد جهاني بوده و امريكا بزرگ‌ترين قدرت اقتصادي جهان است. اين كشور اكنون و به تنهايي ۲۵ درصد توليد ناخالص جهان را به خود اختصاص داده لذا ارتباط با امريكا به نفع ما و به ضرر دشمنان ماست و از نظر من بايد ارتباط اقتصادي با امريكا را برقرار كنيم. او افزود: سياست خارجي بايد در خدمت اقتصاد باشد وگرنه شرايط تغيير نخواهد كرد و هر روز بدتر خواهد شد. شما اين نكته را مدنظر قرار بدهيد كه در كشور ما اقتصاد در خدمت سياست خارجي درآمده است. شما تنها لازم است به عملكرد كشورها در همسايگي ايران توجه كنيد؛ مثلا بن سلمان از سال ۲۰۱۷ اقدام‌هاي اصلاحي گسترده‌اي را انجام داد. اتفاقا بسياري از اقدام‌هاي بن‌سلمان مورد تاييد من نيست، اما اين واقعيت را بايد قبول كرد كه بن‌سلمان براي تامين منافع ملي كشورش و ارتقاي رشد اقتصادي تلاش‌هاي گسترده انجام داده؛ كما اينكه به بسياري از خصومت‌ها پايان داده و با ايران رابطه برقرار كرده است. او نشان داده از وجود سرمايه‌گذاران هر كشوري در عربستان استقبال مي‌كند؛ براي او فرقي ندارد كه اين سرمايه‌گذار ايراني است يا چيني. او دوست دارد به هر روشي پول را وارد كشورش كند.
اهداف سند چشم‌انداز با حرف به دست نمي‌آيد
پازوكي درباره تدوين و تصويب برنامه هفتم نيز گفت: من اطمينان دارم كه برنامه هفتم امكان دستيابي به اهداف تعيين‌شده در رشد اقتصادي را ندارد كما اينكه در برنامه‌هاي گذشته هم اين نتايج تكرار شد. البته وجود تعطيلات گسترده در كشور موجب مي‌شود كه آرمان دو رقمي شدن رشد اقتصادي محقق نشود. اگر قرار است تا آرمان توسعه محقق شود بايد از ميزان تعطيلات كم شود و با كار و تلاش فزاينده، ايران به يك الگوي مهم در جهان تبديل شود. او افزود: اهداف سند چشم‌انداز كه با حرف به دست نمي‌آيد. كشور ما به سيستم‌سازي نياز دارد. سيستم هم بايد براساس اصول علمي انجام شود. اين سيستم‌سازي بر اساس دانش روز، تنها در تعامل با دنيا محقق خواهد شد. الان نظام بانكي نيز به‌شدت مشكل داشته و نزديك به پنجاه سال از دنيا عقب‌تر است و نسبتي با آموزه‌هاي مدرن بانكداري ندارد. با روش سنتي نمي‌توان بانكداري مدرن را انجام داد. اگر قرار است كشور به سمت توسعه حركت كند بايد سيستم جديد و مدرني بنا شود. متاسفانه در مورد مفهوم توسعه چالش جدي وجود دارد.