پس از پنج سال بحران، بار ديگر سوريه به محور اصلي رايزني‌هاي منطقه تبديل شده است. در اين بين ديدار مقامات عربستاني و سوري در جده نقطه عطفي در تحولات اخير بود كه حالا جزييات بيشتري از مباحث مورد گفت‌وگوي دو طرف تا حدودي روشن شده است. بر اساس گفت و شنودهايي كه از ديدار محرمانه علي مملوك، رييس دفتر امنيت ملي سوريه با مقامات سعودي افشا شده، منابع خبري عربي از طرح عربستان سعودي براي سوريه پرده برداشته‌اند. در همين حال عادل جبير، وزير خارجه عربستان در اظهاراتي كم سابقه از تمايل رياض به راهكار سياسي در موضوع سوريه گفته است.
طرح سعودي براي سوريه
با گذشت هفته‌ها از گمانه‌زني‌ها درباره سفر علي مملوك، رييس دفتر امنيت ملي سوريه به رياض، يكي از مقامات عربستاني در گفت‌وگو با روزنامه حيات با تاييد اين خبر، گفته است كه مملوك هفتم جولاي گذشته با مسوولان عربستاني در جده ديدار كرده است. بر اساس اين گزارش، مقامات سعودي در ديداري كه به ديدار معجزه‌آسا معروف شده است، سرنوشت بشار اسد را به روند سياسي در سوريه مرتبط دانسته‌اند. گفته مي‌شود شرط اول رياض براي دمشق در رابطه با قطع كمك رساني به شورشيان، خروج ايران و حزب‌الله (از سوريه) عنوان شده است. مقامات سعودي همچنين با برگزاري انتخابات رياست‌جمهوري و پارلماني با نظارت سازمان ملل موافقت كرده‌اند.
روزنامه حيات همچنين از موافقت رياض با مسكو درباره ارايه راهكار سياسي براي سوريه خبر داده است. مقامات سعودي مدعي شده‌اند بعد از آنكه عربستان طرح خود را براي صلح در سوريه ارايه كرد، مقدمات براي برگزاري ديداري با ميانجيگري روسيه با رييس دفتر امنيت ملي سوريه در جده فراهم شد.
جبير در رم
شايد اتفاقي باشد كه پائولو جنتيلوني، وزير خارجه ايتاليا كمتر از يك هفته بعد از سفر به تهران، روز گذشته ميزبان عادل جبير، وزير خارجه عربستان بود، اما به هر حال اين اتفاق شايان توجه است. به ويژه آنكه جبير در كنفرانس مطبوعاتي مشترك با جنتيلوني در رم گفت: تنها راه در سوريه راهكار سياسي و از طريق اجراي بيانيه ژنو 1 و تشكيل دولت انتقالي است كه شامل گروه‌هاي سوري، تدوين قانون اساسي جديد و فراهم آوردن مقدمات براي انتخابات باشد. با اين حال وي بار ديگر مدعي شد: اين دولت بايد دولتي فعال باشد كه بشار اسد، رييس‌جمهوري سوريه در آن شركت نداشته باشد. اسد مشروعيت خود را از دست داده و هيچ نقشي در آينده سوريه ندارد.
نياز به مشاركت بازيگران مختلف
با وجود اظهارات ضدايراني عادل جبير، وزيرخارجه عربستان در رم، بر اساس گزارش‌ها پائولو جنتيلوني، وزير خارجه ايتاليا در ديدار با همتاي سعودي خود در محل وزارت خارجه ايتاليا تاكيد كرده است براي حل بحران سوريه نياز به مشاركت نيروهاي مختلف است و عقيده دارم تعهد كشورهاي مختلف از جمله عربستان سعودي، روسيه، امريكا و اميدوارم ايران، به ما براي رسيدن به انتقال قدرت كمك كند.
راهكار مبتني بر ايران
همزمان با فعل و انفعالاتي كه در منطقه پيرامون سوريه انجام مي‌شود، بشار اسد رييس‌جمهوري سوريه نسبت به اين تحولات و اظهارات واكنش نشان داده و در سخناني عنوان كرد تا زماني كه روسيه و ايران در مركز آنچه مطرح مي‌شود حضور داشته باشند سوريه پاسخ مثبتي به طرح‌هاي سياسي مي‌دهد اما هنوز اطميناني به امريكا و ناتو نيست چرا كه اين دو طرف اگر واقعا به دنبال راه‌حل‌هايي بودند يقينا و به سرعت منابع تروريسم و عاملان حمايت مالي از آن را خشك مي‌كردند و مرزهاي تركيه را مي‌بستند.
سفر معاون بان كي مون به سوريه
در ادامه تحولات اخير پيرامون موضوع سوريه، خبرها حاكي از آن است كه جفري فلتمن، معاون بان كي مون، دبيركل سازمان ملل در امور سياسي نيز به سوريه سفر خواهد كرد و حتي گفته شده است احتمال دارد كه بان كي مون، دبيركل سازمان ملل نيز راهي دمشق شود. گزارش‌ها حاكي از آن است كه سفر فلتمن به سوريه تكميل كننده سفر مهم دو سال پيش وي به تهران است كه نشانه‌هاي مذاكرات ميان ايران و غرب را ترسيم مي‌كند. بر اساس گزارش‌ها سفر فلتمن احتمالا طي ماه جاري يا اوايل ماه آينده ميلادي خواهد بود.
نگاه فرانسوي
روزنامه شرق‌الاوسط به نقل از ديپلمات‌هاي فرانسوي مي‌نويسد: يكي از مشكلاتي كه باعث شده است بحران سوريه تاكنون به راه‌حلي دست نيابد اين است كه هرطرفي گمان مي‌كند طرف مقابل بايد گام اول را بردارد. از اين رو، طرح استفان دي ميستورا، مبني بر تشكيل گروه تماس با اعضاي دايم شوراي امنيت و برخي از قدرت‌هاي منطقه‌اي، از جمله ايران، مي‌تواند طرح خوبي باشد زيرا تنها محفل بين‌المللي خواهد بود كه باب مذاكره را بين كشورهاي موثر در پرونده سوريه بازمي‌گذارد.
طرح چهار كشور عربي براي بقاي اسد
فعال و وبلاگ‌نويس سعودي معروف به مجتهد از طرح چهارجانبه مصر، امارات متحده عربي، اردن و عمان براي تعامل مجدد با نظام حاكم سوريه و موافقت با بقاي بشار اسد رييس‌جمهور اين كشور در قدرت پرده برداشت. وي در اين خصوص خاطرنشان كرد كه شيخ محمد بن زايد وليعهد ابوظبي در تلاش براي متقاعد كردن محمد بن سلمان نايب وليعهد سعودي و جلب موافقت او با بقاي بشار اسد و خودداري از مخالفت با اين موضوع است و اين چيزي است كه محمد بن سلمان در ديدار ماه گذشته با علي مملوك رييس دفتر امنيت ملي سوريه به آن متعهد شده است.