تاملي بر بسترهاي اجتماعي خيانت به وطن
عوامل اجتماعي: عوامل فردي و روانشناختي خيانت در بستر عوامل جامعه‌شناختي، تشديد يا تضعيف مي‌شود. با تضعيف هويت ملي، ذهنيت برخي افراد به خيانت آماده مي‌شود. اين مساله در برخي افراد دوتابعيتي و گروه‌هاي قوميتي با حس نابرابري اجتماعي بالا مي‌تواند احتمال گرفتار شدن در سازمان‌هاي جاسوسي كشورهاي رقيب يا جاذبه پيوستن به گروه‌هاي جدايي‌طلب را افزايش دهد. با وجود دلايل رواني فردي و جامعه‌شناختي، فرد به اين راحتي نمي‌تواند مرتكب خيانت شود مگر آنكه با سازوكارهاي «خنثي‌سازي رواني» خود را از شرم و عذاب وجدان خيانت برهاند. اين سازوكار به فرد كمك مي‌كند خود را به انجام خيانت محقق دانسته و بار گناه آن را كاهش دهد و حتي نام‌هاي مقبولي براي آن چون «مبارزه سياسي و انتقام از حاكميت» بتراشد. با اين همه تجربه چندين سال و به ويژه چند روز اخير نشان داد بسياري از چهره‌هاي منتقد كه حتي «تجربه زندان» و «بي‌مهري جناحي» داشته‌اند نه تنها در اين بستر، مرتكب خيانت عملياتي نشدند، بلكه در حوزه نظري نيز با دشمن همدلي نشان ندادند و در كنار ميهن و مردم قرار گرفتند. سياست اسراييل در پرورش نفوذي و به دام انداختن افراد خائن، سرمايه‌گذاري در گسل‌هاي سياسي و اجتماعي در سطح داخلي ايران و گسل‌هاي منطقه‌اي است. در اين زمينه بهتر است سياست اسراييل را در منطقه قفقاز و مساله اعلام استقلال اقليم كردستان و اعتراضات داخلي چند سال اخير ايران مرور كنيم كه چگونه با بازي روي اين گسل‌هاي سياسي و اجتماعي به يارگيري براي خود و نفوذ اطلاعاتي و عملياتي و جذب جاسوس اقدام مي‌كند. مساله ايران براي اسراييل فراتر از نظام جمهوري اسلامي، مساله رقيب هژموني است كه با وجود هر رژيمي در آن، اين مساله تغيير چندان نخواهد نيافت. ايران آرماني براي رقباي هژموني منطقه به ويژه اسراييل، ايران تكه‌تكه شده است. بر اين اساس، سياست نفوذ رقباي هژموني ايران اقتضا مي‌كند كه روي خيانت شهروندان ايراني برنامه‌ريزي كرده تا به وقت مناسب از آن بهره‌برداري كنند. درباره كنترل اين مساله حياتي چند نكته قابل ذكر است:
- مقابله با خيانت علاوه بر هوشياري‌هاي امنيتي، كسب دانش و تكنولوژي روز به ويژه جاسوسي و ضد جاسوسي، نيازمند در نظر گرفتن ابعاد روانشناختي و جامعه‌شناختي است. هم بايد در عرصه فردي، به كنترل زمينه‌هاي گرفتاري افراد در دام خيانت به وطن همت گذاشت و هم در عرصه اجتماعي با كاهش تبعيض‌هاي اجتماعي در ميان اقوام مختلف ايراني، هويت ملي را تقويت كرد.
- لازم است در سياست‌هاي منطقه‌اي مراقبت كرد كه اين سياست‌ها به تشديد گسل‌هاي اجتماعي و سياسي منتهي نشود تا كشورهاي رقيب و متخاصم منطقه از آنها به نفع خويش در متقاعد كردن شهروندان به خيانت به كشور سوءاستفاده نكنند.
- در سياست‌هاي جمعيتي كشور درباره جابه‌جايي و مهاجرت اقوام ايراني در استان‌هاي چند قوميتي بايد اين مهم را مدنظر قرار دهد كه به هم خوردن بافت و تركيب جمعيتي شهرها مي‌تواند احتمال ناامني و حتي تمايل به خرابكاري و خيانت را در گروه‌هاي اقليت افزايش دهد.
- مساله مهم آخر به حضور اتباع كشورهاي همسايه در قالب دانشجو، تاجر و مسافر مربوط مي‌شود كه با عدم كنترل مي‌توانند طعمه سرويس‌هاي جاسوسي قرار بگيرند و حتي براي ديگر شهروندان ايراني دام خيانت پهن كنند.
(جامعه‌شناس)