خيمهشب بازي جمهوريخواهان
مخالفان برجام با طرحهاي تشريفاتي
سعي در ثبت مخالفت خود در تاريخ سياسي امريكا دارند
گروه ديپلماسي|برنامه جامع اقدام مشترك عملا از سد كنگره گذشته و همزمان اقدامهاي تشريفاتي جمهوريخواهان مخالف توافق در مجلس نمايندگان آغاز شده است. اگر رايگيري روز پنجشنبه در مجلس سناي ايالات متحده به توسل دموكراتها به فيلي باستر و نجات برجام منتهي شد اما روز جمعه براي جمهوريخواهان مخالف هرگونه توافقي كه نام باراك اوباماي دموكرات را يدك بكشد روز گروكشي سياسي با دموكراتها بود. همان دموكراتهايي كه ترجيح دادند دست از مخالفتهاي احتمالي با برجام برداشته و درگيرودار بازيهاي حزبي در دو مجلس كنار همحزبي خود در كاخ سفيد بايستند. مجلس نمايندگان امريكا كه اكثريت آن را جمهوريخواهان تشكيل دادهاند هم به برجام راي منفي داد و هم در اقدامي تشريفاتيتر به طرح ممانعت از رفع تحريمهاي ايران تا اول ژانويه ۲۰۱۷ راي مثبت داد. به گزارش گاردين اين راي به دست آمده در مجلس نمايندگان نميتواند هيچگونه تاثيري در اجرايي شدن برنامه جامع اقدام مشترك داشته باشد. برجام عملا از سد بازيهاي حزبي در داخل امريكا عبور كرده است و تمام تلاشهاي جديد جمهوريخواهان در حقيقت تقلاهاي آخر براي به ثبت رساندن مخالفت خود با برجام در تاريخ سياسي امريكاست. جمهوريخواهان امريكا در مجلس نمايندگان همگي يكصدا با برجام مخالفت كردند و عدم حضور حتي يك نفر از اين گردونه در دايره موافقان برجام نشان داد كه تا چه اندازه بحث توافق هستهاي با ايران در داخل ايالات متحده به ابزاري براي گروكشيهاي سياسي بدل شده است. در حالي كه 22 دموكرات مجلس نمايندگان امريكا به جمهوريخواهان براي مخالفت با برجام پيوستند اما جمهوريخواهان ترجيح دادند در سال رقابتهاي انتخاباتي در داخل امريكا به افكار عمومي بگويند كه دستاورد اوباما در حوزه سياست خارجي را به رسميت نميشناسند. هرچند امروز برجام به مدد دموكراتها از سد كنگره عبور كرده است اما جنس و حجم مخالفت جمهوريخواهان با اين توافق زنگهاي خطر را براي فرداي وداع باراك اوباما از كاخ سفيد در شرايطي كه مردي از تبار جمهوريخواهان بر صندلي وي تكيه بزند، به صدا درآورده است. مخالفت صددرصدي جمهوريخواهان با برجام نشان داده است كه ضمانت اجرايي اين توافق پس از اوباما نميتواند چندان بالا باشد. هرچند با راي گرفتهشده در مجلس سنا عملا برجام به سلامت از قافله كنگره عبور كرده بود اما جمهوريخواهان به عدم رايگيري در خصوص قطعنامه توافق هستهاي با ايران رضايت ندادند و به دنبال اين بودند كه نام موافقان و مخالفان برجام در تاريخ سياسي كنگره ثبت شود. به زبان ديگر جمهوريخواهان به دنبال اين بودند كه مردم عملا با نام دموكراتهايي كه مخالفت برجام بودهاند و آنها كه كنار باراك اوباما ايستادند آشنا شوند. پس از شكست جمهوريخواهان در مجلس سنا بود كه رييس اكثريت جمهوريخواهان در مجلس نمايندگان - جان بوهنر- اعلام كرد كه درخصوص دو مساله ديگر هم بايد رايگيري انجام شود. نخستين مساله رايگيري در مورد اين مساله بود كه دولت اوباما طبق وعده قانوني دادهشده در ماه مه اقدام به تحويل دادن متن برنامه جامع اقدام مشترك و ضمائم آن به كنگره نكرده است و دومين مساله هم رايگيري در خصوص طرح ممانعت از رفع تحريمها تا اول ژانويه ۲۰۱۷ بود. كاخ سفيد از ماه جولاي تاكنون بارها تاكيد كرده است كه هيچ گونه توافق محرمانهاي ميان ايران و 1+5 وجود ندارد بلكه ايران و آژانس بينالمللي انرژي اتمي به سنت تمام كشورهاي عضو اين نهاد با هم قرارها و توافقهايي دارند كه محرمانه است و آژانس نميتواند اطلاعات توافق با يك كشور را در اختيار كشور ديگري قرار دهد. بر اساس طرحي كه در مجلس نمايندگان امريكا به تصويب رسيده است دولت باراك اوباما نميتواند تا پيش از اول ژانويه 2017 اقدام به لغو تحريمهاي ايران با استفاده از حق رياستجمهوري خود كند و اين در حالي است كه بخش تفكيكناپذيري از توافق هستهاي ايران با 1+5 برداشته شدن تمام تحريمهاي هستهاي ايران چه تحريمهاي شوراي امنيت چه كنگره امريكا و چه برخي تحريمهاي رياستجمهوري امريكاست. البته باراك اوباما نه از اين راي شوكه و نه ناراحت شده است چرا كه طبق قوانين كنگره امريكا رييسجمهور اين كشور ميتواند با حد نصاب 146 راي مخالف به طرح ممنوعيت رفع تحريمها، حق وتوي خود را با اين طرح حفظ كند. اعضاي مجلس نمايندگان امريكا با 247 راي موافق و 186 راي مخالف طرح ممنوعيت برداشتن تحريمهاي ايران تا پيش از ژانويه 2017 را تصويب كردند. اين طرح بايد براي تصويب به مجلس سنا برگردانده شود كه با توجه به حمايت دموكراتها با برجام و داشتن حد نصاب 42 راي براي اطاله بررسي، عملا جمهوريخواهان راه به جايي نميبرند. موضع باراك اوباما در قبال هر اتفاقي كه بخواهد مانع از اجراي برجام شود از مدتها پيش مشخص است: هر طرحي با اين هدف به ميز آقاي رييسجمهور در كاخ سفيد برسد بلادرنگ وتو خواهد شد. باراك اوباما براي رسيدن به توافق هستهاي با ايران ديپلماسي فشرده دوسالهاي را پيش برده است و در سال آخر حضور وي در كاخ سفيد اين توافق تنها دستاورد عمده او در حوزه سياست خارجي پس از هشت سال دولتمداري خواهد بود. پس از رايگيريهاي چند موردي در مجلس نمايندگان امريكا، كاخ سفيد در بيانيهاي به اقدام مجلس نمايندگان امريكا در رايگيري درباره طرح مخالفت با برجام و تصويب آن واكنش نشان داد. در بيانيه كاخ سفيد آمده است: «راي امروز مجلس نمايندگان تازهترين نشانه درباره اين موضوع است كه هرچقدر اعضاي بيشتري توافق تاريخي كه سبب ممانعت ايران از دستيابي به سلاح هستهاي ميشود را مطالعه كردهاند، تعداد بيشتري از آن حمايت كردهاند. در حالي كه ما در حال نتيجهگيري درباره مهمترين موضوع مورد بحث درباره امنيت مليمان از زمان تصميمگيري درباره حمله به عراق هستيم، من از قانونگذاران به رهبري نانسي پلوسي، رهبر دموكراتها احساس خشنودي ميكنم چون آنها براي قضاوت كردن درباره توافق با توجه به سزاواريهاي آن به متحدان و شركايمان در سراسر جهان پيوستند تا اقدامات مورد نظر براي اجراي اين توافق بلندمدت و جامع اتخاذ شود. اكنون ما بايد به كار حساس اجرا و راستيآزمايي اين توافق رو بياوريم تا ايران نتواند به سلاح هستهاي دست يابد. در انجام اين اقدامات ما در جستوجوي يك جهان امنتر و اميدبخشتر، آخرين و تازهترين فصل رهبري امريكا را خواهيم نوشت. در همين راستا گاردين با اشاره به اقدام انجام گرفته در مجلس نمايندگان امريكا مينويسد: مجلس نمايندگان عمدا رايگيري خود را به 11 سپتامبر انداخت تا بتواند بيشترين بهرهبرداري تبليغاتي را از اين همزماني بكند. در حقيقت آنچه روز گذشته در مجلس نمايندگان گذشت روز تاريكي را در تاريخ سياسي ايالاتمتحده ثبت كرد؛ روزي كه عدهاي رسما اعلام كردند كه مخالف هرگونه توافق هستهاي با ايران هستند. همزمان جان كربي، سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا با اشاره به مخالفت دموكراتهاي سنا با قطعنامه در توافق هستهاي گفت كه به نظر ميآيد اين توافق در حال حركت به سمت جلو است. جان كربي در يك نشست خبري در پاسخ به سوالي درباره همكاري ديگر كشورها با تحريمهاي ضدايراني با تكرار اين ادعا كه تحريمها باعث شد تهران پاي ميز مذاكره بيايد، گفت كه تحريمهاي يكجانبه امريكا عليه ايران باقي ميماند. هر كشوري حق دارد تحريمهاي خود را اعمال كند اما ما همچنان كه به جلو پيش ميرويم اين تحريمها را بازبيني ميكنيم. كربي با اشاره به توافق هستهاي حاصل شده ميان ايران و گروه 1+5، گفت: ما قويا بر اين باوريم كه معماري توافق هستهاي با ايران يك معماري بينالمللي است و ما از آنچه هفته گذشته در كنگره اتفاق افتاد و اين حقيقت كه توافق در حال حركت به سمت جلو است، بسيار خرسنديم. احتمالا در آينده بسيار نزديك بايد وارد مرحله اجراي توافق شويم.
و سرانجام ديدار اوباما با بيبي
سرانجام باراك اوباما، رييسجمهور ايالات متحده با بنيامين نتانياهو، نخستوزير رژيم صهيونيستي ديدار ميكند. خبرگزاري رويترز ضمن اعلام اين خبر پيشبيني كرده است كه اين ديدار در اوايل ماه نوامبر سال جاري ميلادي رخ بدهد. در شرايط صحت اين خبر، اين ديدار نخستين ديدار ميان اوباما و نتانياهو پس از به دست آمدن توافق هستهاي ميان ايران و 1+5 در ماه جولاي خواهد بود. رويترز در اين خصوص مينويسد كه ظاهرا پس از عبور برجام از سد كنگره با اتفاقات رخ داده در مجلس سنا، كاخ سفيد برنامهريزي براي كاهش تنش با اسراييل را آغاز كرده است. توافق هستهاي كه نتانياهو بهشدت با آن مخالفت بود در ماه جولاي به عاملي براي دور شدن هرچه بيشتر تلآويو از واشنگتن بدل شد اما ظاهرا اوباما با در دست داشتن كارت سبز از كنگره به دنبال تنشزدايي از رابطه با اسراييل است. سخنگوي كاخ سفيد در نشست خبري روز گذشته خود با اعلام اين خبر كه احتمالا اين ديدار در اوايل ماه نوامبر اتفاق خواهد افتاد، تاكيد كرد كه آغاز برنامهريزي براي انجام چنين ديداري نشان ميدهد كه با وجود اختلافها ميان واشنگتن و تلآويو بر سر پرونده هستهاي ايران، اتحاد ميان دو متحد قديمي به خصوص زماني كه نوبت به امنيت مشترك ميرسد، ناگسستني است. جاش ارنست تاكيد كرده است كه تعميق همكاريهاي امنيتي ميان اسراييل و ايالات متحده اصليترين محور اين ديدار در ماه نوامبر خواهد بود. زماني كه بيبي در ماه مارس به دعوت جمهوريخواهان كنگره ايالات متحده به واشنگتن آمده و بدون هماهنگي با كاخ سفيد در كنگره سخنراني كرد اوباما شمشير مخالفت با مرام سياسي او در قبال ايران را از رو بسته و حاضر به ديدار با مهمان اسراييلي خود نشد. از آن زمان تاكنون اوباما و نتانياهو با هم تماسهاي تلفني مكرر و مداومي داشتهاند اما هيچ ديدار رودررويي صورت نگرفته است. اكنون كه با راي به دستآمده براي اوباما در مجلس سناي امريكا؛ استراتژي رييسجمهور دموكرات امريكا را در مقابل ايران برده و آپيك و جريانهاي صهيونيستي وابسته به اسراييل شكست خوردهاند، اوباما حاضر به ورود به فاز تنشزدايي از رابطه با اسراييل در سال رقابتهاي انتخاباتي شده است.