سومين جشنواره هنر
براي صلح فردا به اتمام مي‌رسد
سما بابايي/ لابد هيچ‌كس با اين مساله مخالفتي ندارد كه ذات «هنر» همچنان از جنس صلح است و واژه هنر از گذشته تا امروز به معناي فضيلت مورد استفاده قرار گرفته است. «صلح» براي كشور ما واژه‌اي دور و غيرقابل دسترس است. به همين حالا نگاه كنيم، كشور جنگ‌زده ما، محاصره در كشورهايي است كه همه شان درگير جنگ هستند. نه جنگي عادي البته، اتفاقي كه مي‌گويند بزرگ‌ترين بحران انساني بعد از جنگ جهاني دوم است. در اين ميان اما هنر مي‌تواند تاثيرات جنگ و خشونت را كمرنگ‌تر كند؟ عده‌اي بر اين اعتقادند كه «صلح» از درون ما شكل مي‌گيرد و در جامعه منتشر مي‌شود و هنر خودش مي‌تواند راهي براي فرار از خشونتي باشد كه گريبان جامعه را گرفته و گريزي هم از آن وجود ندارد. برخي حتي پا را از اين هم فراتر مي‌گذارند و مي‌گويند كه هنر مي‌تواند نقشي اساسي‌تر حتي از طريق مذاكرات دولت‌ها در گسترش صلح داشته باشد، خلاصه آنكه مي‌گويند خلئي نيست كه نتوان هنرمندانه آن را پر كرد. سومين جشنواره «صلح نياوران» در فرهنگسراي نياوران برگزار شده است. البته «نياوران» پيش از اين جشنواره نيز نمايشگاهي با عنوان «صلح و سلام» را برگزار كرده بود كه با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد و تعدادي از ديپلمات‌هاي ايراني نيز از آن ديدن كردند؛ عراقچي و تخت‌روانچي و صادق خرازي. نمايشگاهي كه چنان به مذاق اين ديپلمات‌ها خوش آمد كه عراقچي حتي پيشنهاد داد، اين نمايشگاه را در كشورهاي مختلف جهان برگزار و براي ارايه اين آثار به جامعه جهاني تلاش شود. او البته آن زمان گفت: «وزارت امور خارجه نيز مي‌تواند اين كار را انجام دهد و در كشورهاي مختلف اين آثار را به نمايش بگذارد. سال آينده سفر رييس‌جمهور به سازمان ملل را در پيش داريم و در حاشيه حضور ايشان نيز مي‌توان از اين دست آثار را به نمايش گذاشت. همچنين در آبان، سمينار سفرا را خواهيم داشت و مي‌توانيم در آنجا نيز اين كارها را نشان دهيم.»
به هر روي سومين دوره جشنواره «هنر براي صلح» با بيش از ۱۴۰ اثر در رشته‌هاي عكاسي، نقاشي، مجسمه و گرافيك برگزار شده و با توجه به اهميت موضوع محيط‌زيست و ارتباط آن با گسترش فرهنگ صلح در جهان توجه ويژه‌اي به اين مقوله و بحران‌هاي مرتبط با موضوع محيط‌زيست از جمله كمبود آب صورت گرفته است. خب حالا درست است كه داعش و سركردگانِ طالبان، دارند براي «نفت» مي‌جنگند؛ اما دور نيست روزي كه جنگي براي «آب» شكل بگيرد. «فريدون فربود» كه دبيري اين دوره از جشنواره را به عهده دارد، مي‌گويد: «هنرمندان نامي‌اي در اين دوره از جشنواره حضور دارند. علاوه بر آن اما گالري‌ها، مديران فرهنگي، سفرا، نمايندگان سازمان‌هاي جهاني و ديگران هم حضور داشتند. او مي‌گويد اين جشنواره براي كمك به گسترش صلح، آرامش و ثبات در جهان برگزار مي‌شود و اين اقدام در شرايطي است كه ايران دارد تعاملات درستي را با كشورهاي ديگر برگزار مي‌كند. به خصوص آنكه «ديپلماسي فرهنگي» نيز هم‌اكنون در دستور كار دولتمردان ايراني قرار دارد. در قالب يك جشنواره هنري قصد داريم از نگاه هنرمندان كشورمان به موضوع صلح اشاره كنيم و جهاني را بدون جنگ و پيامدهاي آن تصور كنيم و به اين ترتيب با زبان بين‌المللي هنر صلح و آرامش را براي مردم به ارمغان بياوريم. » اين در حالي است كه «عباس سجادي» مدير نياوران در همان افتتاحيه جشنواره به اين مساله اشاره كرد كه آقاي رييس‌جمهور در نخستين حضورشان در سازمان ملل، جهان بدون خشونت را نويد دادند.
اگر در هفته گذشته سري به نياوران مي‌زديد، آثار هنرمندان نامدار تجسمي و شعرا را مي‌ديديد. قرار بود اين جشنواره با اجراي موسيقي هم همراه باشد كه البته لغو شد، به هر روي اما بخش كودكان در كنار ساير بخش‌ها در نظر گرفته شده است و در اين بخش يك اثر گروهي نقاشي از كودكان موسسه محك و چند اثر از كودكان با كمك انجمن حمايت از حقوق كودكان و گالري ويستا به نمايش درمي‌آيند. نكته مهم در اين ميان اينكه دراين دوره بخشي از آثار رسيده به جشنواره آثاري است كه تاكنون به نمايش گذاشته نشده و صرفا براي اين دوره از جشنواره خلق شده است. در اين نمايشگاه آثار هنرمنداني چون فريدون آو، پرويز تناولي، نصرالله افجه‌اي، محمد احصايي، محمود زنده‌رودي، عباس‌كيارستمي، رضا كيانيان، سيف‌الله صمديان، حميد عجمي، علي‌شيرازي، بهنام كامراني، كورش قاضي‌مراد و جمعي ديگر از هنرمندان به همراه عكاساني چون افشين شاهرودي، عباس كوثري، عباس كيارستمي، رضا كيانيان، محمدرضا ماندني، مهربان مهرباني، ژوبين‌ميراسكندري و گرافيست‌هايي چون مجيد آب‌پرور، جواد آتشباري، محمداردلاني، محمد افشار، شاهين افشاري، وحيد بهرامي، كوروش بيگ پور، زهراپاشايي، مهدي
جوادي‌نسب و سهيل‌حسيني است. در بخشي از اين برنامه «بزرگمهر حسين‌پور» تابلويي با موضوع «صلح» خلق خواهد كرد. تابلويي با دوهزار هاشور. هاشورهايي كه توسط مردم و نظارت وي روي بوم كشيده مي‌شوند. خودش در اين باره مي‌گويد: «سازوكار برنامه چيزي شبيه بخش بازي و سرگرمي است كه سال‌ها پيش در نشريه كيهان بچه‌ها منتشر مي‌شد. يك‌سري عدد را به هم مي‌چسبانديم و نهايتا با پايان كار تصوير كلي مشخص مي‌شد. روز جمعه نيز با همراهي مردم از شماره يك تا دوهزار، خط‌هايي روي بوم نشستند. هر فرد يك خط از تابلو را رسم كرد و نامش به صورت اختصاصي در كتابچه‌اي ثبت شد.» او اما نگاهي واقع‌بينانه به اين اثرش دارد. مي‌گويد كه اصولا نمي‌توان انتظار داشت كه «هنر» كاري براي صلح انجام دهد و در اين ميان تنها نقش آگاهي و تسكين را دارد تا شايد به مرور و بعد از گذشت ساليان دور، آرام‌آرام روي آگاهي افراد تاثير بگذارد: «دنيا زمخت‌تر و سخت‌تر از آن شده كه كاري از دست هنر برآيد.» او به آن دوراني اشاره دارد كه تنوع هنري بسيار كم بوده، اما ذهن‌ها آرام‌تر و آسوده‌تر بوده است. او البته پيشنهاد اين را داشته كه خودش در اين نمايشگاه اثري خلق كند، ايده‌اي كه با آن مخالفت كرده و همين ايده كه دو هزار نفر در كنار هم اثري را خلق كنند، كمك مي‌كند به همان ايده صلح. اثري كه هنري و صلح‌آميز خواهد بود. اين اثر بخشي از سومين دوره جشنواره هنر براي صلح است كه با آثار هنرمنداني همچون پرويز تناولي، ژازه تباتبايي، عباس كيارستمي، رضا كيانيان، نصرالله مسلميان و... افتتاح مي‌شود. خلق اين اثر در قطع دو متر و چهل در چهار متر، پريروز- جمعه- بعد از هفت روز با همراهي مردم تكميل شد.