سد شفارود، فاتحه 400 هكتار جنگل هيركاني را خواند

اعتماد| سد شفارود، سدي كه احداثش در دولت قبل، ‌مصوب شد، ‌قرار است 350 هكتار از جنگل‌هاي هيركاني را از بين ببرد، ‌درختاني كه قدمت‌شان به چند ده ميليون سال مي‌رسد و قابل جايگزيني نيستند. اختلاف نظر بر سر تخريب اين جنگل‌ها به واسطه احداث سد، ‌تا آنجا ميان محيط زيست، ‌سازمان جنگل‌ها و وزارت نيرو پيش رفت كه تصميم نهايي را به معاون اول رييس‌جمهور سپردند. سدي كه قرار بود تنها آب شرب منطقه را تامين كند، ‌با تصميم اسحاق جهانگيري، قرار شد آب كشاورزي و صنعت منطقه را هم تامين كند و منطقه وسيع‌تري از جنگل، ‌زير آب برود. مديركل دفتر ارزيابي‌هاي زيست محيطي سازمان حفاظت محيط زيست از تخريب 93 هكتار از جنگل‌ها سخن مي‌گويد، ‌اين در حالي است كه همين مدير زيست محيطي، ‌از 50 هكتار جنگلي سخن مي‌گويد كه قرار بود براي تامين آب شرب از بين برود و در نهايت با تصميم معاون اول، ‌به چيزي نزديك به دو برابر؛ 93 هكتار رسيد. حميد جلالوندي، با اشاره به اينكه پيشنهاد اين سازمان در زمينه احداث سد شفارود تنها براي تامين آب شرب بوده است، كه در آن صورت ۵۰ هكتار تخريب از جنگل‌هاي هيركاني را به همراه داشت، گفت: اما در نهايت قرار شد؛ علاوه بر آب شرب، آب مورد نياز كشاورزي و صنعت نيز با آن تامين شود. در اين زمينه سازمان حفاظت محيط زيست پيشنهاد خود را داشت و دستگاه‌هاي ديگر مانند سازمان مديريت و برنامه‌ريزي، سازمان جنگل‌ها و وزارت نيرو و گروهي كه حاكم شده بودند، به گزينه تامين شرب، كشاورزي و صنعت راي دادند، در ‌‌نهايت آقاي جهانگيري پيشنهاد جمع را پذيرفت و قرار شد با توجه به هزينه‌هايي كه از قبل شده است، سد با تخريب ۹۳ هكتار احداث شود. اسماعيل كهرم، ‌مشاور رييس سازمان، ‌اما نظر ديگري دارد. او در خصوص ميزان جنگل‌هايي كه از بين مي‌روند، ‌به «اعتماد» گفت: ميزان تخريب در نهايت خيلي بيشتر از اينهاست. آقاي
چيت‌چيان دستور داد، ارتفاع سد را كم كنيد تا وسعت جنگل‌هاي تخريب شده كاهش يابد، فكر مي‌كنم اين حرف، ‌تنها به خاطر راضي كردن فعالان محيط زيست بود. اين سد بر اساس خواسته هيچ كدام از كارشناسان زيست‌محيطي نيست. آنچه در ابتدا اعلام شد، ‌تخريب صد هكتاري جنگل‌ها براي تامين آب شرب بود، ‌البته اين اعداد دايم در حال تغيير است، ‌بعد عدد 219 هكتار از زمين‌هاي ملي هم به اين عدد براي تامين آب كشاورزي و صنعت اضافه شد. كسي در لزوم تامين آب شرب حرفي ندارد، اما كاش تنها اين سد براي تامين آب شرب ساخته مي‌شد، ‌آب شرب درحد 2تا ‌3 درصد از حجم آب مصرفي كشور را تشكيل مي‌دهد. جلالوندي اعلام كرده بود طرح تاييد شده بايد ارزيابي زيست محيطي داشته باشد، او همچنين به ايلنا گفته است: بايد بدانيم كه گزينه نهايي مطرح شده براي اين سد، تاييديه سازمان حفاظت محيط زيست را ندارد. تا آنكه ارزيابي زيست محيطي آن ارايه و تمهيدات لازم انديشه شود و اگر اين گزارش ارزيابي در كميته ماده ۲ تصويب شد، آن وقت مجوز خواهد گرفت. در گزينه اول بحث درگيري ۳۵۰ هكتار جنگل مطرح بود، اما الان اين مقدار كاهش يافته است. ما به وزارت نيرو نامه نوشتيم كه گزارش ارزيابي زيست محيطي اين سد را تهيه و اثرات آن را هم پيش بيني كنند، البته متولي جنگل، سازمان جنگل‌ها و مراتع است، بنابراين مي‌توانند اين ايراد قانوني را به ما بگيرند كه اين مساله به شما چه ربطي دارد، وقتي متولي آن اين پروژه را پذيرفته است. اما كهرم، ‌با اشاره به پيش رفتن 60 درصدي اين سد گفت: ارزيابي زيست محيطي را وقتي كه دارند امكان‌سنجي مي‌كنند، انجام مي‌دهند. هنگام ارزيابي، يكي از اختيارات سازمان، ‌ممانعت از شروع پروژه است، نه اينكه 60 درصدش انجام شود و بعد دنبال ارزيابي باشند. مثل اين است كه به مريضي انواع سرم‌ها و داروهاي سمي را بدهيم، بعد دنبال نظر دكتر برويم. ارزيابي وقتي انجام مي‌شود كه هنوز يك كلنگ زده نشده و يك بيل خاك برداشته نشده باشد. اين پروژه زمان آقاي محمدي‌زاده در 6 ارديبهشت سال 88 مصوب شد، ‌در واقع فاتحه نزديك به 400 هكتار جنگل‌هاي هيركاني منطقه خوانده شد. اين يعني حجمي نزديك به 800 تا زمين فوتبال. تاسف‌مان از اين است كه وزير نيرو كه حامي محيط زيست است، چطور دارد ادامه مي‌دهد. كاش به اندازه همان آب شرب، فقط پيش مي‌رفتند. كهرم، ‌با اشاره به كاهش عدد 100 هكتار به 93 هكتار، ‌گفت: اول گفتند100 هكتار بايد از بين برود، ‌بعد گفتند فقط 93 هكتار از اين زمين‌ها زير آب خواهد رفت. ولي با توجه به سابقه‌اي كه از سدهاي ديگر داريم، زمين‌هاي زيادي هم زير كانال‌ها، پاياب‌ها و مناطق گسترش و تالابي شده سد خواهد رفت. در تمام دنيا مرسوم است كه آن رقمي كه اينها اعلام مي‌كنند، در عمل بيشتر خواهد رفت. مساله كاهش ارتفاع سد به خاطر اينكه آب كمتري بگيرد هم لحاظ نشده. پيش‌بيني ما اين است كه اين عدد، ‌به مراتب فراتر از اينها خواهد رفت. حداقل 15 درصد بيشتر از چيزي كه اعلام شده خواهد شد. او همچنين به خاصيت خاك نواحي جنگلي اشاره كرد و گفت: خاصيت خاك در نواحي جنگل اين است كه از خط درياچه تا صدها متر خيسي زمين منتقل مي‌شود. خاك، مثل اسفنج، آب را به خود مي‌گيرد و باتلاق مي‌شود. شبيه آنچه در سد آسوان مصر ديديم، درياچه 800 هكتار بود، ولي شاهد گسترش
25 درصد آن بوديم، جرياني كه باعث شد مالاريا درآنجا گسترش يابد. اين مساله در شفارود هم اتفاق مي‌افتد، ‌رطوبت تا صدها متر دورتر از خط درياچه مي‌رود و گياهان و درختاني كه به رطوبت زياد عادت ندارند، از بين مي‌روند و مي‌شوند جنگل مخروبه.