معاوضه ريال‌هاي ايراني با سلاح‌هاي روسي
گروه ديپلماسي|همراهي‌هاي سياسي، قراردادهاي اقتصادي و حالا پيوندهاي نظامي. ايران و روسيه مولفه‌هاي شراكت راهبردي را كه ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه در نخستين سفر خود به تهران پس از هشت سال در ديدار با مقام معظم رهبري از آن سخن گفته بود، يك به يك دركنار هم قرار مي‌دهند. تكه‌هاي اين پازل دانه به دانه و به فراخور اتفاق‌هاي منطقه‌اي و سياسي در كنار هم چيده شده و اكنون وضعيت روشن‌تري از رابطه جديد و دوجانبه دو همسايه در اختيار است. ايران به زودي از سايه شوم تحريم‌هاي تحميلي كه به بهانه برنامه هسته‌اي اين كشور متحمل شده بود خارج خواهد شد و به يمن اين اتفاق گرد از رابطه‌هاي دوجانبه بسياري زدوده خواهد شد. مهم‌ترين و استراتژيك‌ترين اين دوستي‌ها هم رابطه ايران و روسيه خواهد بود. در شرايطي كه روسيه و ايران تقريبا در همصدايي مخالفت با تركيه پس از حمله اين كشور به جنگنده روسي قرار دارند، «ولاديمير كوژين» مشاور رييس‌جمهور روسيه در امور همكاري نظامي و فني به روزنامه روسي «ايزوستيا» مي‌گويد كه قراردادهاي نظامي روسيه با ايران احتمالا به ارزش چندين ميليارد دلار خواهد بود؛ خبري كه ديگر به يك مشاركت مقطعي سياسي ميان دو كشور قابل تعبير نخواهد بود. روسيه منتظر روز اجراي برجام است تا با برداشته شدن تحريم‌هاي رنگارنگ ايران، درهاي دو كشور براي مراوده‌هاي اقتصادي و البته همكاري‌هاي نظامي به روي هم باز شود. كوژين در اين خصوص مي‌گويد: «زماني كه تمام محدوديت‌ها از ميان رفته و تحريم‌ها هم برداشته شوند، ايران و روسيه همكاري‌هاي نظامي – صنعتي گسترده‌اي با هم خواهند داشت. در حال حاضر هم اين همكاري‌ها در حوزه‌هايي كه تحت تاثير تحريم‌ها نيستند برقرار است و پيش بيني مي‌كنيم كه در آينده هم دو كشور به پروژه‌هاي بسيار بزرگي وارد شوند.» جمهوري اسلامي ايران در چندسال گذشته تحريم‌هاي رنگارنگ بسياري را تجربه كرده است و بخش تسليحاتي كشور هم به دليل تحريم‌هاي ناعادلانه تسليحاتي به نوعي گرد و غبارروبي نيازمند است؛ نيازي كه روس‌ها براي برطرف‌سازي آن بهترين گزينه مورد اعتماد و البته در دسترس ايران هستند. كوژين در اين خصوص مي‌گويد: با توجه به اين حقيقت كه ايران كشور بزرگي است و نيروي نظامي بزرگي هم در اختيار دارد، ما در خصوص قراردادهاي بسيار جدي صحبت مي‌كنيم كه ارزش آنها به چندميليارد دلار خواهد رسيد. رجب صفرف از كارشناسان مسائل ايران در اين خصوص مي‌گويد: «كمپاني‌هاي روسي در بازار سخت‌افزار نظامي در ايران با رقابت بسيار سختي با چين‌ها روبه رو خواهند شد. شرايط براي روس‌ها زماني پيچيده‌تر خواهد شد كه بدانيم اين كشور در گذشته هم قرارداد تحويل سامانه دفاعي اس–300 به ايران را متوقف كرده بود. اين در حالي است كه چيني‌ها هيچگاه در مواجهه با مشتري‌هاي ايراني خود چنين برخوردي از خود نشان نداده‌اند. اين بازار به شكل انحصاري در اختيار روس‌ها نخواهد بود بلكه شايد 60 تا 70 درصد از سهم اين بازار به روسيه برسد و قريب به 30 تا 40 درصد از آن به چيني‌ها.»پيش از اين روز 9 نوامبر، روسيه قرارداد جديدي را براي تحويل سامانه‌هاي «اس- 300» به ايران تا پايان سال جاري ميلادي به امضا درآورد. «سرگئي چمزوف» رييس شركت «روس تك» پيشتر اعلام كرده بود كه قرارداد جديد با ايران براي تحويل
اس-300 از ابتداي نوامبر اجرايي مي‌شود. اين قرارداد پس از آن نهايي شده بود كه «ولاديمير پوتين» رييس‌جمهوري روسيه در بهار امسال، تحريم‌ها عليه فروش سامانه پدافند هوايي به ايران را لغو كرد. بسياري از تحليلگران روس اعتقاد دارند كه برداشته شدن تحريم‌هاي ايران مي‌تواند اين كشور را به بازار بسيار مستعدي براي محصولات نظامي روسيه بدل كند. يك كارشناس مسائل ايران در اين خصوص مي‌گويد: در كوتاه‌مدت، ايران به همه‌چيز در حوزه نظامي نياز خواهد داشت. البته در سايه برجام برخي تحريم‌هاي تسليحاتي پنج ساله باقي مي‌ماند كه اين مساله مي‌تواند بر طبقه‌بندي اولويت‌ها تاثير داشته باشد. ايراني‌ها به سيستم‌هاي غيرجنگي و وسايل ارتباطي در روزهاي ابتدايي پس از برداشته شدن تحريم‌ها علاقه بيشتري نشان خواهند داد. ايران از سال 2010 با قطعنامه مصوب شوراي امنيت سازمان ملل ازخريد هرگونه سيستم جنگي جدي و پيشرفته منع شد. روسيه و ايران در سال 2007 قراردادي را براي تهيه سامانه اس-300 تنظيم كرده بودند اما در پاييز سال 2010، «ديميتري مدودف» رييس‌جمهور وقت روسيه تامين اين سامانه براي تهران را منع كرده بود. اين قرارداد 800 ميليون دلار ارزش دارد. در شرايطي كه روس‌ها و اروپايي‌ها انتظار برداشته شدن تحريم‌هاي ايران را مي‌كشند، نماينده روسيه در آژانس بين المللي انرژي اتمي مي‌گويد كه به احتمال بسيار زياد توافق هسته‌اي ايران با 1+5 در ماه ژانويه وارد فاز اجرا خواهد شد.