پيام تبريك هاشمي به روحاني

    احسان بداغي/  «صلح حديبيه»؛ اين واقعه‌اي است كه هاشمي‌رفسنجاني پايان پرونده هسته‌اي ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را به آن تشبيه كرده است. پاياني «فاتحانه» رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام پيش از همه مقامات و چهره‌هاي سياسي در ايران، راي مثبت شوراي حكام به مختومه شدن پرونده ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را بهانه‌اي كرد براي صدور پيام تبريكي براي رييس‌جمهوري و پيامي سياسي براي فضاي عمومي. او خطاب به روحاني تصميم روز سه‌شنبه شوراي حكام را «پايان افتخارآميز اتهامات واهي 13ساله در پرونده فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران اسلامي» و البته «نقطه آغاز راه و اُفقي جديد» خواند. خوانشي كه هاشمي سال‌هاست بر آن تاكيد دارد. حتي خيلي قبل‌ از آن 24 خردادي كه مي‌گويد در آن ملت ايران مقدمات «انتخاب مشي اعتدال» را فراهم كرده بودند. از لابلاي پيام چند خطي او براي رييس‌جمهوري اما مي‌توان پيامي به مراتب وسيع‌تر براي جامعه و فضاي عمومي را استخراج كرد. پيامي كه براي مخالفان هاشمي شايد به رخ كشيدن پيروزي سياسي ديگري توسط جريان نزديك به اوست و براي موافقانش نمايش كارنامه‌اي موفق از آنچه او تحت تاثير اتخاذ سياست‌هايي متفاوت با دولت‌هاي قبل وعده داده بود؛ چيزي كه شايد خلاصه‌اش اين باشد؛ سياست اعتدال هم به وعده‌هاي خود پايبند است و هم مي‌تواند تاثير مثبت داشته باشد. در پيام آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني آمده است: پايان افتخارآميز اتهامات واهي 13 ساله در پرونده فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران اسلامي، نقطه آغاز راه و اُفقي جديد است كه مقدمات آن را ملت هوشيار ايران در «حماسه سياسي» انتخابات سال 1392 رياست‌جمهوري و انتخاب مشي اعتدال فراهم كرده بودند. با تبريك پيروزي شيرين راي شوراي حكام براي بسته شدن پرونده موسوم به پي.‌ام.‌دي و ابطال 12 قطعنامه عليه ايران اسلامي، به ملت شريف ايران، رهبر معظم و مجموعه دولت و مسوولان كشور كه از جهات فراواني شبيه تصويب قطعنامه 598 در سازمان ملل است، اميدوارم با تداوم تدبير خردمندانه و گسترش دامنه سياست تنش‌زدايي و تقويت روابط جمهوري اسلامي براساس سه اصل «حكمت، عزت و مصلحت» ايران اسلامي به جايگاه شايسته خويش در نظام بين‌المللي برسد و مردم عزيز شيريني پاداش سال‌ها تحمل تحريم‌هاي ظالمانه را با حركت كشور در مسير توسعه و پيشرفت بچشند و اين پيروزي ملي و بين‌المللي، بيدار‌باشي سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي به كساني باشد كه به جاي همنوايي با مردم در قرائت پيام صلح و دوستي و گفت‌وگو و تبادل فكر و انديشه، بر طبل جنگ و خشونت مي‌كوبند، در حالي كه تجربه تاريخي اسلام مي‌گويد يكي از مهم‌ترين فتوحات پيامبر اكرم(ص) كه در قرآن فتح المبين توصيف شده، از طريق صلح حديبيه به دست آمده است.
پيام تبريك هاشمي براي پيروزي
 سياست دلخواه او
هاشمي‌رفسنجاني پيام خود به حسن روحاني را با يك شادباش و تبريك به «ملت شريف ايران، رهبر معظم و مجموعه دولت و مسوولان كشور» شروع كرده و تصميم شوراي حكام را يك «پيروزي شيرين» خوانده كه بر اساس آن راي به «بسته شدن پرونده موسوم به پي.‌ام. دي و ابطال 12 قطعنامه عليه ايران اسلامي» داده شده است. ارزيابي هاشمي از فضاي جديد اين است كه «پايان افتخارآميز اتهامات واهي 13 ساله در پرونده فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران اسلامي، نقطه آغاز راه و اُفقي جديد است كه مقدمات آن را ملت هوشيار ايران در «حماسه سياسي» انتخابات سال 1392 رياست‌جمهوري و انتخاب مشي اعتدال فراهم كرده بودند.» هاشمي‌رفسنجاني اما باز هم به سياق هميشه سراغ تاريخ جمهوري اسلامي ايران رفته و اين اتفاق را در گستره اين تاريخ با پايان جنگ مقايسه كرده و نوشته اين تصميم «از جهات فراواني شبيه تصويب قطعنامه 598 در سازمان ملل است». او در فراز بعدي پيام تبريك خود ابراز اميدواري كرده است كه «با تداوم تدبير خردمندانه و گسترش دامنه سياست تنش زدايي و تقويت روابط جمهوري اسلامي براساس سه اصل «حكمت، عزت و مصلحت» ايران اسلامي به جايگاه شايسته خويش در نظام بين‌المللي برسد». اين همان‌جايي است كه هاشمي‌رفسنجاني در طول دوران رياست محمود احمدي‌نژاد بر دولت‌هاي نهم و دهم بارها سياست‌هاي دولت‌هاي وقت در قبال آن را به باد انتقاد گرفته بود و از محورهاي اصلي اختلافات بين او و تيم محمود احمدي‌نژاد محسوب مي‌شد. سياستي كه در آن سال‌ها هاشمي‌رفسنجاني معتقد بود كه ايران را از «جايگاه واقعي» خود در منطقه و جهان دور كرده اكنون به گمان او به ريل اصلي بازگشته است. رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام اين را بعد از روي كار آمدن دولت يازدهم بارها در مصاحبه‌ها و سخنراني‌هاي خويش گفته و اكنون در پيام تبريكش براي حسن روحاني نيز سطري را به همين موضوع اختصاص داده است؛ چيزي كه به زعم او قرار است به اتفاقي مهم‌تر در كف جامعه منجر شود. جايي كه «مردم عزيز شيريني پاداش سال‌ها تحمل تحريم‌هاي ظالمانه را با حركت كشور در مسير توسعه و پيشرفت بچشند. » اما هاشمي‌رفسنجاني سعي كرده تا روي ديگري از سكه اين «پيروزي» را هم از ديده خود دور نكرده و سعي داشته با آوردن آن در لابه‌لاي پيام تبريك خود به رييس‌جمهوري، پيام مهم‌تري هم به گروه رقباي سياسي خود در داخل بدهد. گروهي كه فعلا همزمان رقيب جدي دولت هم محسوب مي‌شوند. از همين روست كه هاشمي باز هم ابراز اميدواري مي‌كند كه «اين پيروزي ملي و بين‌المللي، بيدار باشي سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي به كساني باشد كه به جاي همنوايي با مردم در قرائت پيام صلح و دوستي و گفت‌وگو و تبادل فكر و انديشه، بر طبل جنگ و خشونت مي‌كوبند». نامه تبريك هاشمي رفسنجاني كه در آغاز با مقايسه بين تصميم ديروز شوراي حكام با واقعه‌اي در تاريخ انقلاب شروع شده بود، با مقايسه آن با واقعه‌اي در تاريخ اسلام به پايان مي‌رسد. همانجا كه هاشمي‌رفسنجاني يادآوري مي‌كند: «تجربه تاريخي اسلام مي‌گويد، يكي از مهم‌ترين فتوحات پيامبر اكرم (ص) كه در قرآن فتح المبين توصيف شده، از طريق صلح حديبيه به دست آمده است. » آمدن اين نكته، بلافاصله بعد از جايي كه هاشمي‌رفسنجاني در تعرضي اميدوارانه از تغيير منش و روش رقباي داخلي خود و دولت و در واقع منتقدان توافق هسته‌اي سخن گفته و آرزو كرده تصميم جديد شوراي حكام «بيدار باشي سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي» براي اين گروه باشد، در واقع پاسخي است بر اين مدعاي منتقدان كه سياست خارجي دولت يازدهم از ريل يك سياست «اسلامي» و «انقلابي» خارج شده است. به بياني ديگر به نظر مي‌رسد رييس مجمع تشخيص مصلحت نظام خواسته تا با يادآوري دو اتفاق تاريخي در ابتدا و انتهاي پيام تبريك خود به حسن روحاني نقيضي براي اين ادعا نيز ارايه كند.
پيام‌هاي سياسي نخستين تبريك
اما شايد مهم‌ترين نكته در اين پيام نه در متن آن بلكه همچنان در شكل و زمان صدور آن نهفته باشد. هاشمي‌رفسنجاني با يك پيشدستي كه به نظر حساب‌شده نيز مي‌رسد نخستين كسي است كه از مجموعه مقامات نظام به استقبال تصميم اتخاذ شده عصر روز سه شنبه در وين رفته است. آن هم در شرايطي كه دولت حسن روحاني و تيم ديپلماسي او در جريان مذاكرات هسته‌اي و خصوصا ماه‌هاي اخير، در ميان مقامات نظام هوادار كمي هم نداشت. برجسته‌ترين اين هواداران از جريان اصولگرا شايد علي لاريجاني، رييس مجلس بود، كسي كه در جريان بررسي برجام در بهارستان به نفع اين توافق از نظر هواداران دولت «سنگ تمام» گذاشت و در قامت يك مدافع تمام قد براي برجام ظاهر شد. به عبارتي صف موافقان برجام و چشم‌انتظاران مختومه شدن پرونده ادعايي اقدامات ايران در آژانس بين‌المللي انرژي اتمي چندان صف كم رمق و كوتاهي نبود اما در اين ميان باز هم هاشمي‌رفسنجاني است كه گوي سبقت در استقبال از شرايط جديد را از بقيه مي‌ربايد. پيشدستي او مي‌تواند از روي يادآوري و تحكيم يك تصور غالب باشد كه دولت يازدهم را فرزند سياسي وي مي‌داند؛ پيوندي كه لازم است در آن هاشمي‌رفسنجاني همچنان در قامت محكم‌ترين حامي سياست‌هاي دولت باقي بماند و او نيز اين كار را مي‌كند. او اصرار دارد تا به رقبا و مخالفان خويش نشان دهد منش و روش سياسي كه وي سال‌ها پرچمدار و سمبل آن در فضاي سياسي ايران بوده، هنوز آنقدرها كارآمدي دارد تا بتواند كشور را از وضعيتي كه سياست‌هاي همين رقبا آن را ايجاد كرده بود، خلاص كند؛ چيزي كه شايد نوعي عرض اندام در مقابل اين طيف‌ها باشد.