تونس، پاريس، ترور

آمبولانسي قرمزرنگ از راه مي‌رسد. چراغ‌هاي چشمك‌زن و صداي آژير ممتد. كمي مانده به انتهاي بلوار ترمز مي‌كند. راننده در حال پياده شدن فرياد مي‌زند: زخمي‌ها كجا هستند؟ صدايي از درون جمعيت مي‌گويد: اينجا فقط مرده داريم. راننده به سمت صدا بازمي‌گردد. دو مرد مستاصل بالاي سر مردي ايستاده‌اند كه جنازه مادرش را در آغوش گرفته و زمزمه مي‌كند: ‌الله تو را بيامرزد.
پيش از اين، ماجرا از پاريس شروع شده بود و شامگاه جمعه به شهر «نيس» رسيد. جمعيت فراواني براي شركت در جشن باستيل به معروف‌ترين بلوار شهر آمده بودند. دوربين‌ها تصاوير قبل از فاجعه را ضبط كرده‌اند. جمعيتي بالغ بر 1000نفر در حال جشن و سرور هستند. صداي خنده بلند است و دنيس شب آرام و به يادماندني را تجربه مي‌كرد كه يك دستگاه كاميون زندگي بسياري از جمعيت حاضر را تغيير داد. يك دستگاه كاميون در حالي كه چهره راننده آن مشخص نبود با سرعت مهارنشدني به سمت جمعيت هجوم آورد. هيچ كس فكر نمي‌كرد راننده تروريستي است از تونس. شايد ترمز بريده است، شايد راننده خوابش برده، شايد شب جشن است و در نوشيدن افراط كرده، شايد ترمز كند. هيچ شايدي به حقيقت بدل نشد جز يك احتمال: فرانسه باز قرباني داعش شد. مردم فرياد مي‌كشيدند، نيروهاي پليس در بهت و ناباوري پشت سر كاميون مي‌دويدند. جمعيت تلاش مي‌كرد خود را از مسير كاميون دور كند. چرخ‌ها نزديك و نزديك‌تر شدند و اكنون گفته مي‌شود كه قريب به 90 نفر در اين حادثه جان خود را از دست داده‌اند. آمار زخمي‌ها به 130 نفر رسيده است. جنون سرعت متوقف شد، راننده از كاميون پياده شد و در حالي كه تلاش مي‌كرد در رگبار گلوله قربانيان بيشتري را به نام اين حادثه سند بزند، تيري شليك شد و سر راننده غرق خون شد.
 شوك، جوي خون، آخرين نگاه‌ها، دست‌هايي كه در هم گره خورد، كودكي كه عروسكش را در آغوش داشت و ديگر چشم باز نكرد، فرار و باز بازگشت براي كمك. زنگ تلفن‌هاي همراه پشت سر هم. تماس بي‌پاسخ يعني مخاطب مدنظر يا زخمي است يا ديگر زنده نيست. تماس موفق يعني شادي از جان سالم به در بردن خودت در حالي كه ديگري عزادار است. «حمله آشكار»، «عمليات تروريستي» نخستين واكنش‌هاي محتاطانه به حادثه‌اي كه از ابتدا عامل آن از سوي افكار عمومي شناسايي شده بود.؛جز داعش چه كسي چنين بي‌مهابا از بازي خون و آتش لذت مي‌برد.
در ميان نخستين افرادي كه در صف مرگ ايستاده بودند زن مسلمان ميانسالي بود. دو پسرش و ساير اعضاي خانواده‌اش بالاي جنازه مادر ايستاده‌اند، يا گريه مي‌كنند يا در بهت تنها به جنازه مادر خيره مي‌شوند. جنازه‌اي كه صورتش را با ملحفه‌اي آبي پوشانده‌اند. زمزمه‌اي شنيده مي‌شود: ‌الله،‌الله... بالا سر برخي جنازه‌ها هيچ كس نيست. گويا قرباني آمده بود تا شب تعطيلي را در خانه تنها نباشد و حالا ديگر تنها نيست. برخي اجساد به گونه‌اي آسيب ديده‌اند كه صاحب رستوران‌هاي اطراف روميزي‌هاي خود را مي‌آورند و روي آنها مي‌اندازند. مردم در حال تماشاي آتش‌بازي در آسمان بودند كه زمين را آتش احاطه كرد. در ميان تصاوير قربانيان و عكس‌هايي كه بلوار مرگ را به تصوير كشيده‌اند، تصوير جنازه دختربچه‌اي كه صورت كوچكش را با زرورق پوشانده‌اند و عروسكي در كنار دستش آرام گرفته بيش از همه بازنشر شد. آمار مي‌گويد هفت كودك تاكنون در ميان قربانيان بوده‌اند. كاميون دو كيلومتر را با به راه انداختن ريلي از اجساد طي كرد و در اين فاصله زماني حتي والدين هم نتوانستند سپر كودكان خود شوند.سيلي از جمعيت فرياد مي‌زدند فرار كنيد. هوا بوي خون مي‌داد. «آدم‌ها پيش چشمانم مانند ميله‌هاي بولينگ به هوا پرت شدند. جيغ و فريادهايي كه مي‌شنيدم را هيچ‌وقت از ياد نخواهم برد.» اين جملات را بي‌بي‌سي از شاهدان عيني در محل حادثه ثبت كرده است. شاهداني كه ماندند اما در شوك. فرانسه تازه در حال نفس تازه كردن از هول و هراس مسابقه‌هاي فوتبال جام ملت‌هاي اروپا، يورو ۲۰۱۶، بود كه نيس همه را شوكه كرد. در جريان آن مسابقات، نيروهاي امنيتي فرانسوي اعلام كردند كه مهياي خنثي كردن هرگونه حمله تروريستي هستند اما منظور از حمله تروريستي مواجه با بمب و اسلحه بود نه كاميوني در مسير جنون. برخي از تحليلگران مسائل امنيتي و تروريستي در فرانسه مي‌گويند كه شيوه‌اي كه عامل حمله نيس انتخاب كرد مي‌تواند به مدلي براي سايرين بدل شود و تعداد عمليات‌هاي تروريستي با حداقل مواد منفجره را افزايش دهد.  نيويورك‌تايمز در گزارش اوليه خود مي‌نويسد: محل حادثه نه يك پايگاه نظامي بود، نه يك ساختمان دولتي. قربانيان تنها جمعيتي در جشن خياباني بودند. درست مثل مردمي كه در پاريس سلاخي شدند و درست مانند افرادي كه در فرودگاه آتاتورك تركيه جان خود را از دست دادند.
ترور در سايه نام تونس
محمد لحوايج بوهلال، 31 ساله، تونسي‌الاصل. پيش از شامگاه پنجشنبه هيچ‌گونه ارتباطي با گروه‌هاي افراطي نداشته است. تمام مدارك شناسايي‌اش را در كاميون گذاشت و براي به رگبار بستن جمعيت پياده شد. شاهد عيني مي‌گويد وي هنگامي كه پشت فرمان بود هم قهقهه مي‌زد. گويا در مسابقه اتومبيلراني شركت كرده و در حال برد است. بوهلال تبعه فرانسه بود. همان مردمي را به كام مرگ فرستاد كه در كنار آنها زيسته بود. پليس «نيس» با او بيگانه نبوده و بارها وي را در ارتباط با جرايم كوچك احضار كرده بوده است. درگيري‌هاي ساده‌اي كه مي‌تواند بين هر شهروند اندكي ناراحت با پليس به وجود بيايد. نام بوهلال در فهرست افراد تحت‌نظر پليس نبود. نخستين چيزي كه شاهدان عيني از او ديده‌اند ريش‌هايش است و چهره‌اي كه فرياد مي‌زد اروپايي نيست. محمد روز سه‌شنبه به شهر سن لوران دو‌وار، شهري در شرق نيس رفت و كاميون مرگ را از يك شركت كرايه خودرو كرايه كرد. در همين كاميون بود كه گواهينامه رانندگي، كارت اعتباري و موبايل خود را جا گذاشت تا پليس نيس براي شناسايي او چندان وقت هدر ندهد. ساعتي پس از اين حادثه، همسايگان نيس در محله آباتوار در نزديكي ايستگاه قطار نيس شاهد يورش نيروهاي امنيتي بودند كه براي يافتن سرنخ‌هايي از نيت عامل حادثه تروريستي به منزل وي آمدند. در ساعات نخست حمله گفته شد كه كاميون مملو از مواد منفجره بوده است اما پليس مي‌گويد كه محمد تنها يك سلاح داشته و ساير تسليحاتي كه در داخل كاميون پيدا شده همه قلابي بوده است. با وجود آنكه از نخستين ساعات اين حادثه در تمام رسانه‌ها و فضاي مجازي انگشت اتهام به سمت داعش گرفته شده بود اما اين گروه تروريستي چندساعتي تعلل به خرج داد و سپس در بيانيه‌اي اعلام كرد كه مسووليت حمله را مي‌پذيرد و البته كه نيس پاسخي به اقدام‌هاي فرانسه در سوريه بود و يازده سپتامبر فرانسوي‌ها. با وجود آنكه داعش مسووليت اين حمله را پذيرفته اما دستان خالي از مهمات محمد و سابقه وي شك و شبهه‌هايي را در خصوص اينكه آيا واقعا وي عامل داعش بوده يا داعش اقدام وي را مصادره به نفع كرده است ايجاد كرده است.
معجزه فضاي مجازي
دقايقي پس از حادثه تروريستي در نيس فرانسه بود كه شبكه‌هاي مجازي پوشش اخبار را آغاز كردند. برخي كاربران بر پرچم فرانسه سه تاريخ 7 ژانويه، 13 نوامبر، 14 جولاي را تايپ كردند و آن را در توييتر، اينستاگرام و فيس بوك به اشتراك گذاشتند. تاريخ‌هايي مربوط به حادثه‌هاي شارلي عبدو، پاريس و نيس در فرانسه. بسياري از كاربراني كه خانه‌هاي آنها در نزديكي محل حادثه بود از هشتگ‌هاي Porte Ouverte يا Open Door به معناي درهاي خانه ما به روي شما باز است استفاده كردند تا به كساني كه به دنبال پناهي هستند پذيرايي كنند. البته شهروندان تدابير امنيتي را هم رعايت كردند و آدرس منازل خود را در صفحه عمومي به اشتراك نگذاشتند. راننده‌هاي تاكسي خود را به محل حادثه رساندند و بازماندگان را مجاني به منازل خود يا مكان‌هاي امن رساندند. هشتگ جست‌وجو براي كشف سلامتي هم به راه افتاد تا كساني كه در نزديكي محل حادثه بودند بتوانند وضعيت سلامتي خود را به دوستان‌شان اطلاع دهند. يك خانواده هم كودك خردسال هشت ماهه خود را در جريان حادثه گم كرده بودند و ساعتي پس از انتشار درخواست كمك براي يافتن آن در توييتر بود كه اهالي توانستند وي را سالم پيدا كرده و به خانواده‌اش بازگردانند.
تمديد وضعيت فوق‌العاده، احضار 18 هزار نيروي ذخيره
باز فرانسوا اولاند، رييس‌جمهوري فرانسه و جلسه‌اي اضطراري در محل وزارت كشور در پاريس. همه آمدند از مقام‌هاي نظامي تا چهره‌هاي امنيتي. حالت فوق‌العاده در فرانسه به مدت سه ماه ديگر تمديد شد و 18 هزار نيروي ذخيره براي كمك به برقراري امنيت فراخوانده شدند. هشدار به ساكنان تمام شهرهاي فرانسه داده شده است تا فعلا از حضور در مكان‌هاي شلوغ سرباز بزنند. از مردم خواسته شد تا از انتشار فيلم و عكس‌هاي اين حادثه وحشتناك كه «حاوي تصاوير دلخراش و غمبار است» در شبكه‌هاي اجتماعي اجتناب كنند. فرانسوا اولاند در كاخ اليزه در مقابل دوربين‌هاي تلويزيوني تلاش كرد بارديگر همان جملات تكراري را بيان نكند و تنها با تاييد تروريستي بودن اين حادثه اعلام كرد كه براي مقابله با عاملان چنين حملاتي فرانسه مبارزه با تروريسم را در عراق و سوريه با شدت بيشتري ادامه خواهد داد.
تشديد تدابير امنيتي در اروپا
فرانسه بيش از كشورهاي ديگر اروپايي ميزبان حملات تروريستي بوده است و همين مساله دولتمردان كشورهاي همسايه را ترسانده است. آنجلينو آلفانو، وزير كشور ايتاليا نخستين فردي بود كه در واكنش به اين اتفاق در نيس اعلام كرد كه ايتاليا اقدام به تشديد كنترل مرزهاي مشترك خود با اين كشور كرده است. در بيانيه وي آمده است كنترل در سه گذرگاه زميني و راه آهن تشديد مي‌شود و آژانس‌هاي امنيتي ما در حال كار در اين خصوص هستند. آلفانو همچنين خواستار تشكيل جلسه كميته مبارزه با تروريسم در ايتاليا شده است.
جرج فرناندز دياز، وزير خارجه اسپانيا نيز اعلام كرد كه كشور وي نيز اقدام به افزايش تدابير امنيتي كرده است. بلژيك نيز كه تاكنون شاهد حملات تروريستي خونبار بوده تدابير امنيتي را افزايش داده و مرزهايش با فرانسه را تحت مراقبت شديد گرفته است. در همين حال پليس فدرال آلمان اعلام كرد كه به دليل حمله نيس، تمهيدات امنيتي در مبادي ورودي اين كشور از جمله فرودگاه‌ها، راه‌هاي زميني و قطار تقويت خواهد شد. در بيانيه پليس آلمان آمده است كه نيروهاي امنيتي آلمان و فرانسه در عملياتي مشترك، نقاط ورودي به فرانسه را تحت نظارت موثرتر امنيتي قرار داده‌اند.