بيست و يكمين اثر جهاني ايراني در فهرست يونسكو ثبت شد
لوت، نخستين اثر طبيعي ايران
در فهرست جهاني
فرزانه قبادي
«بيابان لوت» جهاني شد. اين خبر به اين معني است كه حالا ديگر ريگ يلان و رود شور و كلوت‌هاي لوت را جهان خواهد شناخت. روز گذشته در آخرين ساعات نشست كميته ميراث جهاني يونسكو، نخستين ميراث طبيعي ايران با اكثريت آراي كشورهاي عضو در فهرست آثار طبيعي جهان ثبت شد. هر چند نمايندگاني كه در مخالفت با اين ثبت در اين نشست سخن گفتند، بيشتر نگران مديريت اين گستره بزرگ طبيعي توسط ايران بودند، اما همه حضار به منحصر به فرد بودن اين اثر طبيعي ايران اعتراف داشتند و در نهايت با راي اكثريت بيابان لوت ثبت شد. بيابان وسيع لوت عرصه‌اي در حدود ٢٢ هزار كيلومتر مربع و حريمي ١٧ هزار كيلومتر مربعي دارد و در مجموع حدود ٤٠ هزار كيلومتر مربع از محدوده جنوب شرقي ايران را در بر گرفته.
چهلمين نشست كميته ميراث جهاني يونسكو براي ايران دو دستاورد بسيار ارزشمند داشت، پرونده «قنات ايراني» و پرونده بسيار مهم «بيابان لوت» در اين نشست بررسي شد و موفق به جلب آراي شركت‌كنندگان و كارشناسان يونسكو شد. اين پرونده اصلي‌ترين عارضه‌هاي بيابان لوت را در بر مي‌گيرد. ازجمله دهانه آتش‌فشان، بخش‌هايي از رود شور، كلوت‌ها، ريگ يلان، نقطه‌اي كه ناسا به عنوان گرم‌ترين نقطه زمين شناسايي كرده، پست‌ترين چاله داخلي ايران، تله گزها و ظرفيت‌هاي ديگري كه هر كدام به تنهايي صاحب ركورد هستند و به لحاظ ارزش‌هاي ژئومورفولوژيكي و ساختارهاي زيبايي‌شناسانه داراي اهميت هستند.
محمد حسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي و نماينده ايران در نشست كميته ميراث جهاني يونسكو روز گذشته بعد از ثبت بيابان لوت گفت: «بيابان لوت و سامانه محيطي آن داراي ارزش‌هاي بالفعل و بالقوه فراوان با شاخص‌ترين عوارض محيط طبيعي بيابان‌هاي دنيا، نظير ناحيه كلوت‌ها با داشتن مرتفع‌ترين ياردانگ‌هاي دنيا، گرم‌ترين نقطه سطح كره زمين، بلندترين تپه‌هاي ماسه‌اي و نبكاهاي جهان، خندق‌هاي عظيم فرسايشي، شبكه‌هاي هيدرولوژيك، چاله‌هاي زمين ساختي، پديده‌هاي كم نظير نمكي و دشت‌هاي وسيع ريگي (هامادا)، روستاهاي تاريخي و استقرارگاه‌هاي انساني در حاشيه آن با 6000 ساكن و... است. اين ويژگي‌ها نمايشگاه متنوع و ارزنده‌اي از پديده‌هاي بوم سازگان خشك جهان را ارايه كرده است كه مي‌تواند مورد مطالعه دانشمندان، پژوهشگران، زمين شناسان و... قرار گيرد.»
مهران مقصودي، مسوول تهيه پرونده بيابان لوت نيز قرار گرفتن قطب حرارتي زمين در اين بيابان را از ديگر ارزش‌هاي ثبت اين اثر در فهرست ميراث جهاني بيان كرد و قرار گرفتن بسياري از محوطه‌هاي پيش از تاريخ و تاريخي درعرصه و حريم اثر، وجود محوطه‌ها و گورستان‌هاي دوره مس سنگي و دژ‌هاي تاريخي به همراه قنات‌هاي زيباو ديدني منطقه را از ديگر ويژگي‌هاي اين بيابان برشمرد.
پرونده «بيابان لوت» بر اساس دو معيار از معيار‌هاي چهارگانه ميراث طبيعي، يعني پديده‌هاي طبيعي ويژه كه شامل مناطقي با زيبايي‌هاي طبيعي استثنايي و اهميت زيبايي شناسانه است و نمونه‌هاي برجسته از مراحل عمده تاريخ زمين، فرآيند زمين شناختي مداوم در تكامل عوارض يا عوارض فيزيوگرافيك و ژئومورفيك به يونسكو ارايه شده بود.