دلايل اهميت بيابان لوت از زبان پدر علم كويرشناسي ايران
پروفسور پرويز كردواني، پدر علم كويرشناسي ايران در گفتوگو با «اعتماد» در خصوص دلايل منحصر به فرد بودن بيابان لوت ميگويد: «وقتي يك اثر قرار است ثبت جهاني شود، بايد ويژگيهايي داشته باشد كه در ديگر مناطق دنيا وجود نداشته باشد. بيابان لوت هم خصوصيات منحصر به فردي دارد كه در تمام جهان بينظير است. لوت كلوتهايي دارد كه نمونهاش در ديگر نقاط دنيا وجود ندارد. كلوت رشته زمينهاي فرسايش يافتهاي هستند كه به صورت دالان در آمدهاند و كلوتهاي لوت كه در غرب اين بيابان قراردارند ارتفاعي نزديك به 200 متر دارند و وسعت منطقهاي كه كلوتها در آن قرار دارند 80 كيلومتر در 135 كيلومتر است.» اما پروفسور كردواني در خصوص غلط مصطلحي كه حتي در رسانهها هم تكرار ميشود، ميگويد: «در قسمت شرقي كلوتها و در پستترين نقطه لوت، گرمترين نقطه كره زمين قرار دارد. اين نقطه كه در 75 كيلومتري شرق شهداد قرار دارد را به نام «چاله لوت» ميشناسند، زمين پستي كه بر اثر آب و باد ايجاد شده است. در سال 1372 ما اعلام كرديم كه دماي بيابان لوت بيش از 68 درجه است. اما ناسا در سال 2005 اعلام كرد دماي بيابان لوت با دماي 70 درجه سانتيگراد به بالاترين دماي سطح جهان رسيده است. پنج سال بيابان لوت گرمترين نقطه دنيا بود. بين مردم و رسانهها گفته ميشود گندم بريان گرمترين نقطه لوت است، اما اين صحيح نيست، گرمترين نقطه لوت چاله لوت است.» پدر علم كويرشناسي ايران درمورد جاذبههاي بينظير لوت ميگويد: «كوه عظيم ماسهاي كه در لوت قرار دارد عظيمترين كوههاي عظيم ماسهاي دنياست كه در اين بيابان قرار دارد. 52 كيلومتر در 162 كيلومتر از بيابان لوت را تپههاي عظيم ماسهاي پر كردهاند كه ارتفاعي بيش از 500 متر دارند. در قسمتهاي مركزي ايران به اين تودههاي عظيم ماسهاي «ريگ» ميگويند. «ريگ يلان «يا» ريگ لوت شرقي» در قسمت شرق بيابان لوت واقع است و در پرونده جهاني لوت هم قرار دارد. «اما در ميان بخشهايي از پرونده نامي قرار دارد كه شايد عدهاي در مورد آن اطلاعاتي نداشته باشند، نبكاها يكي از جاذبههاي لوت هستند. پرويز كردواني در مورد اين عارضههاي طبيعي ميگويد: «نبكا به تپههاي ماسهاي ميگويند كه در بدنه آنها گياه وجود دارد. نحوه شكلگيري اين نبكاها هم به اين شكل است كه زماني كه يك گياه رشد ميكرده به دليل وزش باد، ماسههاي منطقه در پاي اين گياه انباشته شدهاند و گياه قد كشيده و ماسهها هم در ميان آن قرار گرفتهاند و وقتي به آن نگاه ميكنيد يك تپه بزرگ ميبينيد كه روي آن گياه قرار دارد. بزرگترين اين نبكاها در حاشيه بيابان لوت قرار دارد.» اما لوت ميزبان تمدني هم بوده كه آثار آن را هم كشف كردهاند: «لوت تمدني 3500 ساله دارد كه در قسمت جنوب شرق شهداد شهري به نام «خبيص» قرار دارد، در سال 57 كه ما در اين منطقه كار ميكرديم به آثاري رسيديم كه دكتر مستوفي بعد از بررسي آثار آن اعلام كردند در اين منطقه تمدني قرار داشته كه فقط قبرستان آن باقي مانده و شهر آن به دليل سيل از بين رفته است.» اما جهانيان سالهاست كه به بينظير بودن لوت اعتراف كردهاند: «پروفسور مونو كسي بود كه صحراي آفريقا را كشف كرد، چندين بار با ما ماهها كوير لوت را از نزديك ديد و ميگفت در دنيا پديدهاي شبيه كلوتها وجود ندارد.»