تشكيل جلسات درباره «فداكاران راه خدمت»

اعتماد|  در صورت نهايي شدن بررسي‌هاي دبيرخانه شوراي عالي سازمان مديريت بحران كشور و با تصويب دولت، جانباختگان ماموريت‌هاي دولتي، پس از گذشت 23 سال به عنوان «فداكاران راه خدمت» معرفي خواهند شد. اين عنوان توسط مسوولان بنيادشهيد و امور ايثارگران در جلسات دبيرخانه شوراي عالي سازمان مديريت بحران كشور به عنوان متولي بررسي اطلاق عنوان‌هاي خاص براي جانباختگان ماموريت‌هاي دولتي مطرح شده است. در حالي كه دو هفته قبل، محمد باقر قاليباف؛ شهردار تهران، در نامه جداگانه‌اي به رهبري خواستار آن شد تا در صورت امكان و با حكم ولي فقيه، آتش‌نشانان جانباخته در ماموريت اطفاي حريق و عمليات رها‌سازي در شهر تهران، «شهيد» محسوب شوند، مهدي ايزدي؛ معاون تعاون و امور اجتماعي بنياد شهيد و امور ايثارگران، در گفت‌وگو با «اعتماد» خبر داد كه درخواست براي تعيين يك عنوان ارزشي و معنوي براي مقامات و شخصيت‌هاي ايراني جانباخته در ماموريت‌هاي دولتي، از سال 72 و پس از كشته شدن يكي از كاركنان سازمان صنايع دفاع ايران در حين انجام ماموريت، مطرح بوده و دبيرخانه شوراي عالي سازمان مديريت بحران كشور هم پس از تشكيل اين سازمان در سال 91، بررسي اين درخواست را در دستور كار خود قرار داده و آخرين جلسه اين دبيرخانه به عنوان مسوول بررسي جوانب اين طرح، سال گذشته برگزار شده است. در عين حال، علاوه بر جلساتي كه در سازمان مديريت بحران كشور براي بررسي اطلاق عنوان خاص براي اين افراد برگزار شده، بنياد شهيد هم در فعاليت‌هاي موازي در حال بررسي پيشنهاد شهردار تهران براي آتش‌نشانان پايتخت است و روز گذشته سيد محمدعلي شهيدي محلاتي؛ رييس بنياد شهيد در گفت‌وگويي كه با «مهر» داشت از فعاليت «كميته احراز» در اين نهاد خبر داد و گفت: «در بنياد شهيد كميته احراز فعال است و كسي كه شهيد يا جانباز مي‌شود، اين كميته احتساب عنوان شهيد براي افراد را بررسي مي‌كند. در حال حاضر هم اين كميته در حال بررسي شهيد محسوب كردن آتش‌نشاناني است كه حين خدمت فوت مي‌كنند و قرار است نظر خود را اعلام كنند. ما هم موافق عنوان شهيد براي آتش‌نشاناني هستيم كه حين خدمت جان خود را از دست مي‌دهند و نظر مساعدي در اين خصوص داريم چرا كه عناوين ديگري از جمله شهيد منا و شهيد ترور داريم و در حال حاضر هم براي آتش‌نشانان عنوان شهيد خدمت را بررسي مي‌كنيم.» با اين حال، ايزدي ضمن اظهار بي‌اطلاعي از نامه‌نگاري شهردار تهران به دفتر رهبري، به «اعتماد» مي‌گويد: «صرفا آتش‌نشانان شامل اين بررسي نيستند و ساير دستگاه‌هاي مواجه با مشاغل پرخطر و مشمول احتمال خطرات جاني از سال‌ها قبل درخواست داده بودند كه كارمندان متبوع‌شان در اثر فوت در ماموريت و به دليل نوع فوت، به عنوان شهيد محسوب شوند و خانواده ايشان تحت پوشش خدمات ايثارگري قرار بگيرند. اين موضوع طي سال‌هاي گذشته حتي در جلسات هيات دولت هم مطرح شده و ما هم در جلسات اين دبيرخانه حضور داريم و در مورد نامگذاري اين جانباختگان هم پيشنهاد داده‌ايم كه آنها با عنوان فداكاران راه خدمت معرفي شده و قطعه خاصي هم در بهشت زهرا براي‌شان در نظر گرفته شود.» آذر 1391، منصور واعظي؛ دبير وقت شوراي ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در گفت‌وگوي رسانه‌اي خود از ارايه پيشنهاد آيين‌نامه تعيين مصاديق شهيد و جانباز خدمتي به دولت خبر داد و گفت: «دومين دستور جلسه بررسي آيين‌نامه تعيين مصاديق شهيد و جانباز خدمتي را برگزار كرديم كه پس از اعمال اصلاحات لازم در جلسات گذشته، طرح مذكور به دولت پيشنهاد داده شد تا در كميسيون فرهنگي دولت مورد بررسي و تصويب قرار گيرد و در قالب لايحه‌اي به مجلس شوراي اسلامي ارايه شود. منظور از اين آيين‌نامه، ارايه حمايت‌ها و خدمات لازم به حادثه‌ديدگان كاركنان وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، نهادها، از جمله بسيج، دستگاه‌هاي اجرايي، موسسات عمومي غيردولتي و اقشار مختلف جامعه است كه در راستاي انجام وظايف، ارايه خدمات لازم به مردم، كمك، امداد و نجات، دفاع از نظام جمهوري اسلامي و حفظ منافع ملي كشور طي اقدام ايثارگرانه جان خود را نثار مي‌كنند يا دچار نقص عضو مي‌شوند. اين طرح با هدف ارتقاي روحيه خدمت و ترويج فرهنگ ايثارگري و شهادت طلبي در سطح جامعه ارايه شده و مسووليت تشخيص صلاحيت احراز شهيد يا جانباز خدمتي، طبق آيين‌نامه، به عهده كميسيون دستگاهي خاص است كه با مسووليت بالاترين مقام دستگاه مربوطه تشكيل خواهد شد، مشروط بر اينكه راي صادره از سوي اين كميسيون، مورد تاييد كميسيون كشوري عالي قرار گيرد و براي افراد غيرشاغل در دستگاه‌ها و مردم عادي هم اين امر بر عهده وزارت تعاون خواهد بود.» در حالي كه به گفته واعظي، قرار بود كميسيون كشوري متشكل از نمايندگان رياست‌جمهوري، سازمان امداد و نجات جمعيت هلال احمر، سازمان مديريت بحران كشور، وزارت بهداشت، قوه قضاييه، نيروي انتظامي، بنياد شهيد و دستگاه ذي‌ربط باشد، آخرين بازنگري در آيين‌نامه تعيين و احراز مصاديق عملي شهيد و در حكم شهيد، ارديبهشت 1393 در هيات دولت مصوب و ابلاغ شد. بر اساس ماده 8 اين آيين‌نامه «شهيد كسي است كه جان خود را در راه تكوين شكوفايي دفاع و حفظ دستاوردهاي انقلاب اسلامي و كيان جمهوري اسلامي ايران و استقلال و تماميت ارزي كشور مقابله با تهديدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضد انقلاب و اشرار نثار نموده و مي‌نمايد.»  ماده 1 قانون جامع خدمات رساني به ايثارگران هم كه قرار بود تا دي ماه امسال به صورت آزمايشي در حال اجراباشد اما از هفته گذشته با تصويب مجلس به قانون دايمي تبديل شد، همين تعريف را از شهيد ارايه مي‌دهد. حتي در آيين‌نامه تعيين مصاديق عملي شهيد (مصوب ارديبهشت 82) وزارت اطلاعات، وزارت دفاع و پشتيباني نيروهاي ‌مسلح و بنياد شهيد، تعريف مشابه را ارايه كرده‌اند با اين يادآوري كه در آيين‌نامه‌هاي مصوب تاكيد شده كه فرمان خاص مقام معظم رهبري براي شمول غير از تعريف آيين‌نامه هم مصداق شهيد را شامل مي‌شود كه شهداي رسانه (آذر 1384) و شهداي منا (مهر 1394) از جمله اين موارد هستند كه مشمول فرمان مقام معظم رهبري بوده و با عنوان «شهيد» و در قطعه خاص دفن شدند و البته خانواده شهداي منا، صرفا تحت پوشش خدمات فرهنگي بنياد شهيد قرار گرفته و مشمول خدمات معيشتي، اشتغال و مسكن نيستند.  ايزدي هم با استناد به همين تعاريف قانوني، معتقد است كه در حال حاضر و بنا بر قوانين مصوب، نمي‌توان شهيد را جزو مصاديق مشمول اين قوانين دانست و براي تعاريف جديد بايد قوانين جديد وضع شود: «آيين‌نامه احراز شهادت ناظر بر كساني است كه در مواجهه با دشمن و عوامل انساني كه هجمه مي‌آورند يا مخل امنيت مي‌شوند، كشته مي‌شوند. يعني دشمن و عامل انساني سبب كشته شدن افراد مي‌شود. ضمن آنكه تعريف شهيد در اين قوانين، جنبه شرعي، فقهي، قرآني و قانوني دارد اما تا به حال براي افرادي كه در اثر وقوع حوادث و عوامل طبيعي و غيرطبيعي جان خودشان را از دست داده‌اند، آيين‌نامه و قانوني نبوده و دبيرخانه هم در حال بررسي شرايط جديد است و ما هم موافقيم كه براي خانواده افرادي مانند آتش‌نشان‌ها، عوامل امداد جاده‌اي هلال احمر، نيروهاي مديريت بحران، عوامل حفاري و مهار چاه‌هاي نفت و دكل‌هاي نفتي دريايي و حتي سوانح هوايي امتيازاتي قايل شوند و تحت حمايت قرار بگيرند اما اينكه اين افراد هم با عنوان شهيد معرفي شوند همچنان مورد بررسي است. «قوانين ايثارگري مصوب، يك تاكيد ديگر هم داشته‌اند.» تنها مرجع پذيرش و تطبيق مصاديق شهيد با مفاد آخرين ويرايش آيين‌نامه‌هاي موجود، نيروهاي مسلح، وزارت اطلاعات و بنياد شهيد و امور ايثارگران هستند.» در حالي كه طي ماه‌هاي گذشته شنيده مي‌شد كه برخي نهادها، كارمندان جانباخته خود در مسير ماموريت‌هاي دولتي را با عنوان شهيد ملي خطاب قرار مي‌دادند، ايزدي اين اقدام را تخلف دانسته و ضمن تاكيد بر اينكه بنياد، مجري قانون است و نه قانونگذار و در صورت هرگونه تغيير مصوب در دولت و مجلس و تاييد شده از سوي شوراي نگهبان، بنياد شهيد تابع قوانين خواهد بود، مي‌گويد: «ماده 8 آيين‌نامه تعيين و احراز مصاديق شهادت، فقط به بنياد اجازه تعيين مصاديق شهادت را داده و هيچ نهادي اجازه ندارد قبل از اقدام و اعلام بنياد، احراز شهادت كند و در غير اين صورت مرتكب تخلف شده و افرادي كه پيش از اعلام بنياد، به عنوان شهيد معرفي شوند از تسهيلات مشمول مصداق شهيد برخوردار نمي‌شوند. البته دستگاه مربوط مي‌تواند بر اساس مجوزهاي قانوني خودش، به اين افراد خدمات‌رساني كند چنان كه شوراي شهر تهران هم در مصوبات داخلي خودش، آتش‌نشان‌ها را شهيد معرفي كرد اما براي نامگذاري معابر و اماكن عمومي با نام آتش‌نشان‌هاي كشته شده از ما استعلام كردند و ما پاسخ خواهيم داد كه بر اساس قانون چه كاري مي‌توانند انجام بدهند.»