سير صعودي مصرف شيشه و هذيان خيانت
سعيد صفاتيان٭
روانگردان شيشه ماده مخدري است كه از 80 سال پيش مصرف آن در دنيا آغاز شده و حدود 30 سال است كه مصرف آن در كشورهاي مختلف جهان ممنوع شده است. با اين حال مصرف اين ماده مخدر در سال‌هاي اخير در ايران سير صعودي داشته است. براساس آخرين آماري كه از ميزان مصرف اين ماده مخدر خطرناك در كشور ارايه شده است 25 درصد از كل مصرف‌كنندگان موادمخدر از اين روانگردان استفاده مي‌كنند. آماري كه نسبت به تعداد مصرف‌كنندگان شيشه در سال 86 كه تنها 5 درصد از كل آمار معتادان به مواد مخدر را به خود اختصاص داده بود، افزايش 50 درصدي مصرف‌كنندگان، در كمتر از چهار سال را نشان مي‌دهد؛ ماده مخدري كه اگر در ابتدا تنها اقشار ثروتمند جامعه را هدف قرار داده بود اما اكنون شاهد هستيم كه حتي آمار هشدار‌دهنده‌يي از قشر نوجوان ايران نيز تجربه مصرف آن را داشته‌اند. مصرف شيشه بسيار خطرناك است. اين روانگردان دو خصوصيت توهم‌زا و محرك دارد و در مصرف‌كننده تاثيرات مخرب جبران‌ناپذيري بر جاي مي‌گذارد. تاثيرات خطرناك اين ماده افيوني مانند انواع مواد مخدر در دو دسته تخريب جسمي و روحي تقسيم‌بندي مي‌شود. تخريب اندام داخلي بدن مانند كبد، كليه‌ها و ايجاد نارسايي در آنها از شايع‌ترين اثرات مخرب جسمي روانگردان شيشه است. مصرف اين ماده مخدر به تدريج باعث عدم توانايي بدن مصرف‌كننده در دفع ضايعات بدن مي‌شود و عفوني شدن خون و از كار افتادن كليه‌ها و كبد را به دنبال دارد. از سوي ديگر شيوه مصرف روانگردان شيشه نيز در ابتلاي مصرف‌كننده به بيماري‌هاي خطرناك موثر است. مصرف شيشه به شكل تزريقي با سرنگ آلوده خطر ابتلا به بيماري ايدز را در مصرف‌كننده بي‌نهايت افزايش مي‌دهد و از سوي ديگر مصرف از طريق بيني نيز مي‌تواند باعث تخريب حس بويايي و سيستم تنفسي فرد شود. در مواردي نيز ايجاد شوك در مصرف‌كننده و مرگ آني نيز گزارش شده است. افسردگي شديد نيز از ديگر عوارض مصرف اين ماده افيوني است. اما آنچه روانگردان شيشه به آن مشهور شده تاثيرات مخرب و بسيار خطرناكي است كه اين ماده بر روان مصرف‌كننده باقي مي‌گذارد؛ تاثيراتي كه در دسته تخريب روحي جاي مي‌گيرد و در دو بخش توهم و هذيان تقسيم‌بندي مي‌شود. در تحقيقات پزشكي كه پيرامون مصرف شيشه انجام شده بارها ديده شده است كه فرد مصرف‌كننده جملات توهمي نظير اينكه «مي‌توانم از روي زمين، خلبان را در هواپيماي در حال پرواز ببينم» يا اينكه «مي‌توانم بدون تلفن با برادرم در آن‌سوي مرزها صحبت كنم» يا اينكه «مي‌توانم از تهران، فرزندم كه در كيلومترها آن‌سوتر است را نوازش كنم» بر زبان جاري مي‌سازد. اين توهمات كه از آنها با نام‌هاي توهمات بينايي، شنوايي و لامسه‌يي ياد مي‌شود، همگي گواهي تلخي بر تاثير گسترده شيشه بر تخريب روان مصرف‌كننده دارد. در اين ميان «هذيان خيانت» كه جرايمي چون همسركشي، مادركشي و فرزندكشي را به دنبال دارد در مصرف‌كنندگان شيشه به وفور ديده مي‌شود؛ موضوعي كه هشدار‌ها براي مقابله با سير صعودي مصرف اين روانگردان در ايران را برجسته مي‌سازد. هشدار‌هايي كه پايه تمامي آنها را «جلوگيري از مصرف مواد مخدر از سوي جامعه» شكل مي‌دهد. تقويت برنامه‌هاي پيشگيري از اعتياد، افزايش بودجه نهادهاي دولتي مرتبط با بحث مبارزه با مواد مخدر، حمايت از ان جي او‌ها و سازمان‌هاي مردم نهاد در اين خصوص، آموزش نحوه درمان مصرف‌كنندگان به پزشكان، بالا بردن سطح آگاهي جامعه از تبعات مخرب مصرف مواد مخدر شيشه از طريق برنامه‌هاي آموزشي در صدا و سيما و ورود بيش از پيش وزارت ارشاد براي گسترش اين آگاهي مي‌تواند در كاهش سير صعودي مصرف شيشه در كشور تاثيرگذار باشد و جامعه را در مقابل آن بيمه كند.
٭ رييس كار گروه كاهش تقاضاي موادمخدر مجمع تشخيص مصلحت نظام