حسن معجوني و ليلي رشيدي در «لير شاه» به صحنه رفتند
توجه به مخاطب، فراموش شده تئاتر
محمد عاقبتي پيش از تجربه جديد كارگرداني خود - لير شاه - دو بخش از يك تريلوژي بر اساس آثار ويليام شكسپير را روي صحنه برد. «هملت؛ شاهزاده اندوه» و «من شاه ريچارد بودم» مونولوگ‌هايي تك‌پرسوناژ با ايفاي نقش افشين هاشمي كه هر دو با استقبال مخاطبان مواجه شد.
اجراهايي به گفته عاقبتي «سازگار شده با مسائل روز پيرامون خودمان.» اما درحالي كه انتظار مي‌رفت سومين قطعه از پازل تريلوژي روي صحنه بيايد، قرعه به نام «لير شاه» با رويكردي متفاوت افتاد. «رويكردم در اين نمايش بيشتر به جذب يك گروه سني خاص معطوف بود. نمايشنامه از تم و پيچيدگي‌هاي زيادي برخوردار است. اين نمايشنامه اصولا در ميان آثار شكسپيرمعاني، پيچيدگي‌ها و عمق بيشتري دارد.» تم‌هايي از نظر اين كارگردان چنان جذاب كه «امكان استخراج مفاهيمي منطبق با گروه سني حدود 13 سال و بالاتر را در خود مستتر داشت.» عاقبتي در اين باره مي‌گويد: «اين كار در تمام نقاط جهان انجام مي‌شود و آثار شكسپير را براي گروه‌هاي سني متفاوت از خردسالان گرفته تا بزرگسالان به صحنه مي‌برند. گروه مخاطبان اين نمايش در دوره‌اي از شكل‌گيري شخصيتي قرار دارند كه به واسطه بلوغ و استقلال درگير بحران‌هاي عاطفي و احساسي دررابطه با درك يا تقابل با والدين هستند و از سوي ديگر عدم درك پدران در جامعه‌اي كه نسبت به نسل جوان‌تر خصوصا نسبت به دختران گارد دارد. اينها مفاهيمي است كه به‌واسطه نمايشنامه ليرشاه و بحرانش با فرزندانش، از محورهاي مهم ما در اين اجرا شده. » عاقبتي همين يك خط از طرح نمايشنامه پيرامون «رابطه پدر و دخترانش» را حفظ كرده و تقابل نسل‌ها در شرايط اجتماعي امروز را در متن پيش روي تماشاگران قرار مي‌دهد و خرده داستان‌هاي موازي متن اصلي و پيچيدگي‌هاي فلسفي و استعاري آن را حذف مي‌كند و در عوض «مواجهه كردليا و پذيرش مسووليت رفتارش در برابر رياكاري و زبان‌‌بازي خواهرانش و همچنين بهايي كه براي نه گفتن مي‌پردازد. » را در نمايش مورد تاكيد قرار مي‌دهد. آنچه «استبداد راي و رفتار خشن مرد سالارانه» مي‌نامد و معتقد است نتيجه‌اي جز از هم پاشيدن خانواده و جامعه و كشور در پي ندارد. او «ارايه محترمانه و با كيفيت درام براي مخاطبان جوان» را يكي از اهداف خلق نمايش «لير شاه» عنوان كرد و افزود: «تماشاخانه از ما براي اجراي نمايش ويژه اين مخاطبان دعوت كرد و ما در توليد براي اين مخاطبان سعي كرده‌ايم بهترين امكانات‌مان را در اختيار بگيريم. يك گروه حرفه‌اي با تركيبي از با‌تجربه‌ها وجوانان و نوجوانان پشت و روي صحنه اين نمايش حضور دارند. نگاه به آمار اجراهاي سال‌هاي اخيردر سالن‌هاي تئاتري پايتخت و شهرستان‌ها و مقايسه آن با آمار حدودي۱۶ ميليون مخاطب كودك و نوجوان نشان مي‌دهد مفاهيم آثار ما معمولا سنين بزرگسال را در برمي‌گيرد و متاسفانه خردسالان، نوجوانان و جوانان از دايره محصولات فرهنگي و هنري حذف شده‌اند.» عاقبتي با تاييد اين مساله مي‌گويد: «قبول دارم توجه من و همكارانم به اين موضوع كم است و خصوصا نوجوانان را كه مخاطبان بالقوه و آينده نزديك ما هستند را از ياد برده‌ايم. ما با آنها فاصله داريم و بين‌مان شكاف است و كم مي‌شناسيم‌شان.» او مي‌افزايد: « اگر شما قصد داشته باشيد به خانواده‌اي كه فرزند نوجوان دارد پيشنهاد تماشاي نمايش بدهيد، واقعا چند اجرا و چه گزينه‌هايي وجود دارد؟ زمان لازم است تا ما اين تعداد بسيار زياد مخاطب را بشناسيم و اجراهايي متناسب و هماهنگ با درك و سليقه آنها خلق كنيم. متكي بودن به حركت بخش دولتي نااميد‌كننده است و بايد از بخش خصوصي كمك بگيريم و زمان را از دست ندهيم.» نمايش «لير شاه» تا دوشنبه 23 اسفند هر روز ساعت 18 در سالن استاد سمندريان تماشاخانه ايرانشهر روي صحنه است. كتايون طلايي، پانيز برزعلي، حسين حسينيان و برتيبا عاقبتي ديگر بازيگران اين نمايش هستند.