بار مستاجران كم مي‌شود
طرح كمك سالانه به ۶۰ هزار مستاجري كه بعضا اجاره‌بها تا ۵۰ درصد درآمدهاي آنها را مي‌بلعد از سال آينده كليد مي‌خورد. خانوارهاي اجاره‌نشين كه بعضا بين ۳۰ تا ۵۰ درصد از درآمدهاي خود را صرف پرداخت اجاره‌بها مي‌كنند مي‌توانند گروه هدف مسكن اجتماعي (استيجاري) باشند كه بناست از اين طريق تا سال ۱۴۰۴ سالانه به ۶۰ هزار خانوار براي تامين هزينه‌هاي اجاره‌بها كمك شود. طبق آمارهاي رسمي هم‌اكنون مسكن (اعم از استيجاري و ملكي) 4/28 درصد از هزينه‌هاي خانوارهاي ايراني را به خود اختصاص مي‌دهد اما اين ميانگين مربوط به كل كشور است كه نمي‌تواند مبناي دقيقي از برآورد فشار اجاره‌بها روي دهك‌هاي پايين باشد. با اين حال برآوردها نشان مي‌دهد در كشورهاي توسعه يافته مسكن حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از كل هزينه اقتصادي مردم را دربرمي‌گيرد و اين رقم هم‌اكنون در ايران 4/28 درصد است. البته در سال ۱۳۷۵ اين عدد ۳۷ درصد بود كه تا سال ۱۳۸۴ به ۳۱ درصد رسيد و با روي كار آمدن دولت نهم، سهم مسكن در اقتصاد خانوار به ۴۵ درصد در سال ۱۳۹۲ افزايش يافت. بر اين اساس مشخص شد مسكن مهر به دلايلي همچون در برگيري گسترده از آحاد جامعه، طولاني شدن پروژه و تاثير ديابتي بر اقتصاد كلان، اثر معكوس در اقتصاد خانوارها ايجاد كرده است. بنابراين دولت يازدهم ضمن تصميم بر كنار گذاشتن طرح مسكن مهر، مسكن اجتماعي (استيجاري) و حمايتي (كمك به ساخت و خريد مسكن ملكي و كمك بلاعوض) را جايگزين آن كرد و در نظر دارد تا سال ۱۴۰۴ تامين ۵۰۰ هزار مسكن اجاري و خودمالكي افرادي كه نيازمند واقعي مسكن هستند را بر عهده بگيرد.
در اين خصوص معاون وزير راه و شهرسازي گفته است: در طول برنامه ششم و از سال آينده (۹۶) تا سال ۱۴۰۰، حمايت سالانه از ۱۰۰ هزار واحد مسكوني اقشار كم‌درآمد در دو قالب ياد شده (مسكن‌حمايتي و مسكن‌اجتماعي) در دستور كار است كه در مجموع تا پايان ۱۴۰۰ ساخت ۵۰۰ هزار واحد مسكوني در اين طرح مورد حمايت قرار خواهد گرفت.
حامد مظاهريان با بيان اينكه در اين طرح بخش‌هاي مختلفي مورد توجه قرار گرفته كه يك بخش آن مسكن حمايتي است، اظهار كرد: در اين بخش كمك به ساخت و خريد مسكن ملكي و كمك بلاعوض مطرح است و وظايفي را برعهده بانك‌مركزي براي تعيين بانك‌عامل و اعطاي تسهيلات موضوع مورد تصويب، گذاشته است. وي نوع كمك‌ها در طرح مسكن‌حمايتي را شامل تسهيلات ساخت مسكن ملكي، تسهيلات خريد مسكن ملكي، كمك بلاعوض به متقاضيان مسكن مهر فاقد متقاضي به هر واحد مسكوني تا ۷۰ ميليون ريال عنوان كرد و افزود: تعداد تسهيلات ساخت ملكي سالانه از سال آتي تا ۱۴۰۰، براي ۱۰ هزار واحد مسكوني است كه در جمع پنج سال، ۵۰ هزار فقره وام خواهد شد. همچنين تعداد تسهيلات خريد مسكن ملكي براي سال‌هاي ۹۶ تا ۱۴۰۰ به ازاي هر سال، ۲۰ هزار واحد مسكوني و جمعا ۱۰۰ هزار فقره طي ۵ سال آتي است. در كمك بلاعوض به متقاضيان مسكن مهر كه به ازاي هر واحد مسكوني ۷۰ ميليون ريال تعلق مي‌گيرد در ۵ سال آتي، سالانه ۵ هزار واحد و جمعا براي ۲۵ هزار واحد مسكوني است.
مظاهريان يكي ديگر از ابعاد تامين مسكن اقشار كم درآمد را مسكن اجتماعي و كمك به ساخت مسكن استيجاري برشمرد و گفت: ما در زمينه مسكن استيجاري نهادهاي خوب و حرفه‌اي نداريم و در حقيقت مسكن استيجاري به صورت شخصي اداره مي‌شود و افراد ساختمان‌هاي مازاد خود را اجاره مي‌دهند. در حالي كه اين طرح در تلاش است تا ساخت مسكن استيجاري را در دستور كار قرار داده و اين فعاليت را در بازار مسكن به صورت حرفه‌اي نهادينه كند. همچنين پرداخت كمك اجاره و وام قرض‌الحسنه از ديگر ابعاد اين برنامه است.
معاون وزير راه و شهرسازي ساخت مسكن استيجاري- ملكي به نسبت ۴۰-۶۰ از كل واحدهاي ساخته شده، پرداخت تسهيلات به سازندگان مسكن‌اجتماعي در برابر تسهيلات مسكن حمايتي در اين طرح، پرداخت كمك‌اجاره متناسب شهرهاي زير ۵۰۰ هزار نفر و شهرهاي بالاي ۵۰۰ هزار نفر و وام قرض‌الحسنه وديعه مسكن را از انواع كمك‌هاي مسكن‌اجتماعي برشمرد. ساخت مسكن استيجاري- ملكي به نسبت ۴۰-۶۰ از كل واحدهاي ساخته شده طي ۵ سال و هر سال ۱۰ هزار واحد مسكوني است كه جمعا در پايان ۵ سال، ۵۰ هزار واحد مسكوني را دربرمي‌گيرد. همچنين پرداخت تسهيلات به سازندگان مسكن اجتماعي طي سال‌هاي ۹۶ تا ۱۴۰۰ سالانه به ميزان ۱۵ هزار واحد مسكوني پيش‌بيني شده است. پرداخت كمك اجاره در شهرهاي زير ۵۰۰ هزار نفر در سال‌هاي ۹۶ تا ۱۴۰۰، سالانه ۱۵۰۰۰ با مجموع ۷۵ هزار واحد مسكوني است. در شهرهاي بالاي ۵۰۰ هزار نفر جمعيت، طي سال‌هاي ۹۶ تا ۱۴۰۰، هر سال ۲۰ هزار واحد مسكوني با مجموع ۱۰۰ هزار واحد مسكوني مورد نظر خواهد بود.
وي ميزان وام قرض الحسنه وديعه مسكن را سالانه ۵ هزار واحد مسكوني عنوان كرد و تصريح كرد: پرداخت كمك‌اجاره به شهرهاي زير ۵۰۰ هزار نفر و هم شهرهاي بالاي ۵۰۰ هزار نفر از برنامه‌هاي ما در طرح مسكن‌اجتماعي است كه در هيات‌دولت تصويب شد.