از آزادي طلبي تا ستيز
3 تير
قتل «ميرزا جهانگيرخان» مدير روزنامه صوراسرافيل
ميرزاجهانگيرخان شيرازي در سال 1355ش در شيراز به دنيا آمد. در 18 سالگي در مدرسه دارالفنون در تهران به تحصيل علوم و فنون جديد پرداخت و يكي از دانشمندان زمان شد. در اين هنگام بود كه نهضت آزاديخواهي آغاز شد. او با حضور در جلسات و مجامع مخفي اين نهضت، با بزرگان سياسي ايران آشنا شده و خود، يكي از اركان عمده آزاديطلبان به شمار رفت. وي در اوايل سلطنت محمدعلي شاه قاجار، روزنامه صوراسرافيل را راهاندازي كرد و از مشروطه دفاع كرد. جهانگيرخان سرانجام پس از اشغال مجلس توسط قواي روس، به دستور محمدعلي‌شاه دستگير و به باغشاه منتقل شد. در باغشاه او را به همراه ملكالمتكلمين در سوم تيرماه 1287ش در 33 سالگي به قتل رساندند.
5 تير
امضاي منشور سازمان ملل متحد در سانفرانسيسكو
از اواسط جنگ جهاني دوم، دولت‌هاي قوي به فكر تاسيس سازماني بين‌المللي افتادند كه بتواند از وقوع جنگها جلوگيري كرده و در مواقع بروز اختلاف و جنگ، در راه پايان آن تلاش كند. از اين روز در سال 1941م، سران دولت‌هاي امريكا و انگليس، منشوري مشتمل بر 8 ماده امضا كردند كه بعدها به مناسبت محل امضا در اقيانوس اطلس، به منشور آتلانتيك اشتهار يافت. دولت‌هاي ديگر نيز با پذيرفتن متن منشور، به صف امضاكنندگان آن پيوستند و بدين‌ترتيب، مقدمات تاسيس سازمان ملل متحد به وجود آمد. پنج كشور بزرگ امريكا، شوروي سابق، انگلستان، فرانسه و چين عضو دايمي آن محسوب مي‌شدند. با اصرار و پافشاري دولت شوروي، براي هر يك از پنج عضو دايمي شوراي امنيت، حق وتو منظور شد؛ بدين معني كه هر يك از اين پنج كشور مي‌توانستند تصميمات اتخاذ شده از طرف اكثريت اعضاي شوراي امنيت را باطل و بياعتبار سازند. سرانجام پس از تبادل نظرها و مطالعات نهايى، اين منشور در 26 ژوئن 1945م به تصويب نمايندگان كشورها رسيد و مقدمه تشكيل سازمان ملل متحد در اكتبر همان سال به وجود آمد.
6 تير
قتل «قائم مقام فراهاني» صدراعظم محمدشاه قاجار
محمدشاه قاجار چون به پادشاهي رسيد، وزارت خود را به پيشكارش ميرزاابوالقاسم فراهاني داد. او وزيري با تدبير و با نفوذ بود. اما چون محمدشاه مردِ ضعيفالنفسي بود در اداره امور مملكت به راي او كمتر توجه داشت. وي در مقام صدارت اعظمي، شاهزادگان خودسر قاجار را با خشونت و قساوت رام ساخت. حسودان و دشمنان قائم مقام، سرانجام محمدشاه را به اعدام او موافق كردند و با كمك حاج ميرزا آقاسي فرمان قتل قائم مقام را از شاه گرفتند. او را در شب آخر صفر 1251 ق برابر با ششم تيرماه 1214ش با دستمالي خفه كرده و جسدش را در حرم شاه عبدالعظيم دفن كردند.
7 تير
تولد «ژان ژاك روسو» متفكر و فيلسوف فرانسوي
ژان ژاك روسو، فيلسوف و نويسنده بزرگ فرانسوي- سوييسي در 28 ژوئن 1712م در ژنو پايتخت سوييس به دنيا آمد و در روزهاي آغازين زندگي، مادرش را از دست داد. روسو تحت سرپرستي پدر، موفق به تحصيل نشد. اما مطالعه را فراموش نكرد. وي تا 16 سالگي به همين منوال گذراند تا اينكه به جهانگردي روي آورد. روسو تقريبا 40 ساله بود كه قدم در ماجراي فلسفه گذاشت و رساله‌هايى در اين زمينه نگاشت. وي پس از آنكه از جانب دولت فرانسه بيعدالتيها را مشاهده كرد، بر آن شد كه تمام توان خود را صرف واژگون ساختن حكومت فرانسه و همه حكومتهايى كه بدون رضايت رعايا فرمان ميراندند، كند. شيوه نثر روسو به نثر فرانسه استحكام و اصالت بخشيد. به طوري كه گفتهاند با روسو، دنياي جديد آغاز شد. وي سرانجام در دوم جولاي 1778م، يك سال قبل از انقلاب كبير فرانسه در 66 سالگي درگذشت.
ترور وليعهد اتريش - مجارستان و آغاز جنگ جهاني اول
در 28 ژوئن 1914م فرانتِس فردينانْدْ، وليعهد اتريش و همسرش توسط يك دانشجوي صرب در جريان سفر اين دو به شهر سارايوو ترور شده و به قتل رسيدند. به دنبال اين حادثه، دولت اتريش خواستار دخالت مستقيم در بازجويى و ساير مراحل پرونده اين قتل شد. دولت صربستان از توطئه قتل وليعهد اتريش اطلاع نداشت ولي متهم به شركت در اين توطئه شد و دولت اتريش ضمن آمادگي براي يك تهاجم نظامي به صربستان، روز 23 جولاي 1914م اولتيماتوم شديداللحني به دولت صربستان فرستاد. صربستان براي جلوگيري از وقوع جنگ، قسمت اعظم شرايطي را كه اتريش در اولتيماتوم خود عنوان كرده بود، پذيرفت ولي اتريش كه قصد تصرف صربستان و دفع خطر نهضتهاي اسلاوهاي جنوبي را داشت پاسخ صربستان را قانع‌كننده تشخيص نداد. به همين بهانه، اتريش يك ماه بعد از ترور وليعهد و 5 روز پس از اولتيماتوم، در 28 جولاي 1914م بهصربستان حمله كرد و از ماه آگوست همان سال، با حمايت آلمان از اتريش و حمله ارتش آلمان به بلژيك، جنگ جهاني اول، رسما آغاز شد.
امضاي قرارداد صلح ورساي در پايان جنگ جهاني اول
با شكست آلمان و متحدان آن در جريان جنگ جهاني اول، مقدمات امضاي قرارداد پايان جنگ و ترك مخاصمه بين طرفهاي درگير مهيا شد. در نهايت، شرايط صلح و غرامت جنگي كشورهاي مغلوب، در كنفرانس صلح پاريس كه از روز 18 ژانويه سال 1919م تا بيستم ژانويه سال 1920م تشكيل شد، تعيين شد. نخستين و مهم‌ترين قراردادي كه در جريان كنفرانس صلح پاريس، تنظيم و امضا شد پيمان صلح وِرساي بود كه شرايط صلح با آلمان را تعيين مي‌كرد. هنگام تصويب قرارداد ورساي در كنفرانس صلح پاريس، آلمان به يك كشور جمهوري تبديل شده بود و يك رييس‌جمهور سوسياليست در راس آن قرار داشت. همچنين صدراعظم آلمان نيز يك سوسياليست بود و وقتي كه او از مضمون آن قرارداد اطلاع يافت از مقام خود استعفا داد و هيچ يك از وزيران ارشد آلمان نيز حاضر به امضاي اين قرارداد نشدند. در نتيجه دو عضو درجه دوم دولت آلمان در روز 28 ژوئن 1919م، قرارداد صلح را در كاخ ورساي امضا كردند. با امضاي اين قرارداد در كاخ ورساي در حومه پاريس، جنگ جهاني اول به طور رسمي به پايان رسيد و نمايندگان آلمان، تمامي مفاد قرارداد 440 مادهاي ورساي را پذيرفتند.
8 تير
آغاز جنگ دوم بالكان بين كشورهاي اروپايي در بالكان
در سال 1912م در جنگ اول بالكان، بلغارستان، صربستان، يونان و مونته نگرو كه جزو قلمرو عثماني بودند، عليه اين امپراتوري شورش كردند و به علت ضعف عثمانيها، موفق به كسب استقلال شدند. به اين ترتيب، حدود هشتاد درصد از متصرفات عثماني در اروپا از كنترل اين امپراتوري خارج شد. اما فاتحين جنگ اول بالكان نتوانستند در مورد تقسيم سرزمينهاي به دست آمده،
به توافق برسند و به همين دليل، در 29 ژوئن 1913م جنگ دوم بالكان نيز آغاز شد. در اين جنگ، بلغارستان با مجموعه كشورهاي صربستان، يونان، مونته نگرو، روماني و عثماني وارد جنگ شد و چون خود را تنها ديد، پيشنهاد صلح داد. سرانجام پيمان صلح منعقد شد و بر اساس قرارداد صلح بخارست، بلغارستان، قسمتهايي از سرزمينهاي عثماني را كه تصرف كرده بود به صربستان، روماني، يونان و مونتهنگرو واگذار كرد. جنگهاي بالكان در واقع زمينهساز جنگ
جهاني اول بود كه از سال 1914 آغاز شد.