روزهاي دشوار ونزوئلا
محمود فاضلي
به دنبال حمله يك فروند بالگرد پليس ونزوئلا به ساختمان دادگاه عالي و پرتاب نارنجك و تيراندازي به سوي آن و پس از آنكه لوئيزا اورتگا، دادستان كل ونزوئلا، رييس‌جمهور اين كشور را به «ايجاد جو ترور» متهم كرد، دادگاه عالي ونزوئلا دستور مصادره اموال و ممنوعيت خروج اورتگا را صادر كرد. دادگاه عالي قضايي نيز دادستان كل كشور را ممنوع الخروج و همه دارايي‌ها و حساب‌هاي بانكي وي را مسدود نمود. همزمان با اينكه مقامات ونزوئلا معترضان ضد رييس‌جمهور اين كشور را سركوب مي‌كرد، اورتگا به عنوان اصلي‌ترين منتقد در داخل دولت كاراكاس ظهور كرد.
دادگاه عالي ونزوئلا كه در دست طرفداران مادورو است با آغاز روند حقوقي عليه اورتگا كه به ارتكاب خطاهاي جدي در سمت خود به عنوان ارشدترين مقام مجري قانون اين كشور متهم شده، موافقت كرد و قرار است 13 تير ماه جلسه رسيدگي به اين اتهام برگزار شود و تصميم بگيرد كه آيا اورتگا بايد به اتهام سهل‌انگاري و تخلف شغلي محاكمه شود يا خير. تا زماني كه درخصوص سرنوشت وي تصميمي اتخاذ شود دادگاه عالي دستور داده تا حساب‌هاي بانكي و اموال و دارايي وي مسدود و خود وي ممنوع‌الخروج شود. اما اورتگا پيش از صدور اين حكم در انتقاد از دولت مادورو مدعي شد ما در ونزوئلا «تروريسم دولتي» داريم، حق اعتراض نداريم و معترضان با خشونت سركوب و غيرنظاميان در دادگاه‌هاي نظامي محاكمه مي‌شوند. قانون اساسي در ونزوئلا نقض شده و دولت در حال فروپاشي است. مادورو، رييس‌جمهور ونزوئلا در آخرين موضع علني خود قول داده است تا با كودتاي اخير مقابله كند. وي بر اين باور است كه خلبان پليس به همراه ساير افسران پليس قصد اعمال فشار بر رييس‌جمهور براي كناره‌گيري از قدرت را داشته است.
همان‌طور كه انتظار مي‌رفت كشورهاي موافق و مخالف رييس‌جمهوري ونزوئلا هريك جداگانه مواضع متفاوتي اتخاذ كردند. كوبا به عنوان يكي از متحدان مادورو تاكيد داشته است غيرقابل توجيه است كه برخي از دولت‌ها و شخصيت‌هاي سياسي به جاي ابراز مخالفت قاطع و مستقيم با اقدام تروريستي در كاراكاس، اين اقدام را به عنوان شورش پليس تفسير كرده و براي تشويق شكاف در اتحاد مدني- نظامي و حمله به تصميم شايسته رييس‌جمهور ونزوئلا جهت جلوگيري از هرج و مرج و دعوت به دفاع مشروع از نظام مبتني بر قانون اساسي، مورد بهره‌برداري قرار دهند. به اعتقاد هاوانا جاي تعجب نيست كه سازمان كشورهاي امريكايي و دبيركل آن، با سكوت خود به همدستي در آنچه در ونزوئلا اتفاق افتاده يا مي‌تواند اتفاق بيفتد، تبديل شده است. كوبا استفاده از تروريسم و مداخله خارجي در اين كشور را به‌شدت محكوم كرده است.
معاون نخست وزير اسپانيا مدعي است آخرين وقايع رخ داده در ونزوئلا، نااميد‌كننده است. تقاضا براي آزادي زندانيان سياسي، احترام به جدول زمانبندي انتخاباتي و ترويج يك طرح انسان‌دوستانه كه به كاهش درد و رنج مردم ونزوئلا منتهي شود از جمله خواسته‌هاي مادريد است. نماينده امريكا در سازمان ملل معتقد است «به فشارهاي خود بر دولت ونزوئلا ادامه خواهيم داد. ما جلسه اضطراري درباره ونزوئلا در نيويورك و جلسه‌اي هم در ژنو درباره وضع حقوق بشر در ونزوئلا برگزار كرديم تا در صورت لزوم پرونده حقوق بشر ونزوئلا را در جلسه شوراي حقوق بشر سازمان ملل بررسي كنيم. اوضاع حقوق بشر در اين كشور روز به روز بدتر شده است». امريكا مدعي است ما بايد فشارها را بر رييس‌جمهور ونزوئلا حفظ كنيم. نشانه‌هايي مشاهده مي‌شود كه وي به دنبال استفاده از نظاميان و سلاح براي رسيدن به اهدافش است. تا آنجا كه بتوانيم فشارها را بر دولت مادورو افزايش خواهيم داد.
وزارت امور خارجه فرانسه نيز خواستار توقف هرچه سريع‌تر موج خشونت‌ها در ونزوئلا شد. از نگاه پاريس شوراي حقوق بشر سازمان ملل اوضاع ونزوئلا را رصد مي‌كند. اولويت فرانسه و ديگر كشورهاي اروپايي ميانجي‌گري منطقه‌اي سازنده است كه مورد اعتماد دولت و مخالفان باشد. سخنگوي اتحاديه اروپا اميدوار است طرفين هر چه سريع‌تر به خشونت‌ها در اين كشور پايان دهند و از توسل به زور خودداري ورزند. به باور اتحاديه اروپا، در سه ماه اخير مردم ونزوئلا شاهد خشونت و سركوب روزانه بودند كه نتيجه آن تعداد زيادي قرباني بوده است. ونزوئلا با مشكلات اقتصادي، سياسي و اجتماعي روبه‌رو است و مردم مي‌خواهند هر چه سريع‌تر راه‌حلي براي برون رفت از اين بحران ارايه شود.
سخنگوي دبيركل سازمان ملل نيز هر نوع خشونتي را در ونزوئلا محكوم و تاكيد دارد پس از حمله به دادگاه عالي قضايي، ما از نزديك وضعيت ونزوئلا را رصد مي‌كنيم و قاطعانه مخالف هر نوع خشونتي در هر نقطه از جهان هستيم. رييس‌جمهور برزيل حمله به دادگاه عالي قضايي و وزارت كشور ونزوئلا، محاصره پارلمان از سوي حاميان دولت مادورو و تعرض به نمايندگان و كاركنان مجلس را محكوم كرده است. دولت‌هاي اكوادور، بوليوي، تركيه، فلسطين، السالوادور، نيكاراگوئه، كوبا، مكزيك، برزيل و هفده كشور آفريقايي حمله به دادگاه عالي قضايي ونزوئلا را محكوم كردند. وزير امور خارجه ونزوئلا ضمن قدرداني از كشورهايي كه اين حادثه تروريستي را محكوم كرده‌اند از سكوت سازمان كشورهاي امريكايي در برابر اين اقدام انتقاد كرد.
مخالفان دولت ونزوئلا در سه ماه اخير موجي از اعتراضات را در خيابان‌ها عليه دولت مادورو آغاز كردند كه تاكنون 80 كشته و بيش از يكهزار مجروح بر جاي گذاشته است. اين اعتراضات خشونت‌بارترين اعتراضات عليه دولت مادورو از سال 2013 تاكنون است. مخالفان، مادورو را عامل بحران اقتصادي در اين كشور مي‌‌دانند. در شرايطي كه انتخابات آتي رياست جمهوري اواخر 2018 برگزار خواهد شد ولي مخالفان خواستار برگزاري انتخابات در سال جاري و تحريم انتخابات مجلس موسسان هستند.