نگاه غيرمسوولانه وزارت علوم به دانشگاه آزاد اسلامي
مسعود كنزي
عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران
در خبرها آمده است كه وزارت علوم، تحقيقات و فناوري 2800 رشته دانشگاه آزاد اسلامي را از ليست پذيرش حذف كرده است.
به نظر مي‌رسد وزارت علوم رسالت و مسووليت ملي خود در قبال جوانان و آموزش عالي كشور را فراموش كرده است.
به عنوان كسي كه از آغاز به كار دانشگاه آزاد اسلامي تاكنون به انحاي مختلف اين دانشگاه را به عنوان يكي از اقدامات مهم در آموزش عالي جمهوري اسلامي ايران مي‌شناسم و با اين دانشگاه همكاري نزديك داشته‌ام، لازم مي‌دانم نكاتي چند را در اين زمينه يادآوري كنم.
حتما وزير محترم علوم و تحقيقات و فناوري به خاطر دارند كه پس از بازگشايي و نوگشايي دانشگاه‌ها كه با موافقت حضرت امام(ره) انجام شد، ظرفيت بسيار محدود دانشگاه‌هاي دولتي امكان پذيرش دانشجو با توجه به كثرت متقاضيان را نداشت و با تكيه بر اينكه عده كثيري از متقاضيان تحصيل در دانشگاه‌هاي دولتي به لحاظ محدوديت ظرفيت‌هاي دانشگاه‌هاي داخلي به منظور تحصيل عازم خارج از كشور مي‌شدند لذا طبق مصوب قانوني 5/2/1364 نيز هرگونه اعزام از روي ديپلم به خارج كشور ممنوع بود.
از طرفي شرايط تحصيل در كشورهاي اروپاي غربي بسيار سخت و در كشورهاي اروپاي شرقي و آسياي ميانه بسيار نامطلوب بود. قطعا برادر عزيز جناب دكتر فرهادي به ياد دارند كه به عنوان وزير علوم وقت ناگزير شدند حدود 200 نفر از دانشجويان شاغل به تحصيل در يكي از كشورهاي اروپاي شرقي را با يك هواپيماي چارتر به كشور برگردانند كه به لحاظ ملاحظات سياسي از بيان كامل موضوع پرهيز ميشود.
در چنين شرايطي پيشنهاد مهم و راهگشاي ايجاد امكانات گسترده تحصيل در داخل كشور ايجاب مي‌كرد كه دانشگاه آزاد اسلامي جبران اين خلأ مهم و حساس را عهده‌دار شود بر اين اساس سيل جوانان مشتاق به تحصيل به سوي دانشگاه آزاد دعوت و جذب شدند و تاكنون حدود 6 ميليون نفر فارغ‌التحصيل در رشته‌ها و گروه‌هاي آموزشي فارغ‌التحصيل شده و در مناصب مختلف مشغول به كارند.
نكته حايز اهميت اين است كه به عنوان يك دانشگاهي كه در سطوح مختلف دانشكده‌ها و دانشگاه و وزارتخانه‌ها همواره با دانشجويان ارتباط داشته‌ام تاكيد مي‌كنم از آغاز به كار در دانشگاه آزاد اسلامي بعضي از همكاران دانشگاهي‌ام ضمن مخالفت به انحاي مختلف وقتي بخواهند براي تعريف از مقام علمي خود ژست روشنفكري بگيرند بدون توجه به اثرات منفي اين گونه اظهارنظرها آن دانشگاه را فارغ از هرگونه بررسي و مطالعه‌اي مورد انتقاد و ارزيابي غيرعلمي قرار مي‌دهند، در حالي كه هتك حرمت دانشجويان و اساتيد دانشگاه آزاد زحمات كساني را كه تربيت نسل جوانان را رسالت و مسووليت ملي خود دانسته و با تاسيس و گسترش واحدهاي دانشگاهي در سراسر كشور (متجاوز از 400 واحد دانشگاهي) و پذيرش و تربيت بيش از يك ميليون و پانصد هزار از جوانان اين خلأ را جبران كرده‌اند به عبارتي در حال حاضر با توسعه و ارتقاي دانش در اقصي نقاط كشور همت گماشته‌اند و با ايجاد شرايط مناسب تحصيل از مهاجرت‌هاي بي‌رويه جوانان به دانشگاه‌هاي كشورهاي آسياي ميانه و پاره‌اي از كشورهاي منطقه كه با دريافت هزينه‌هاي سنگين و بعضا فروش مدرك دانشگاهي باعث جذب جوانان به خارج كشور مي‌شد، جلوگيري كرده است كه اين امر در ارزشيابي فارغ‌التحصيلان اين گونه دانشگاه‌ها، وزارتين علوم و بهداشت را با مشكلات فراواني مواجه كرده است، به عنوان نمونه بسياري از فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌هاي ضعيف و غيراستاندارد هنگام مراجعه فارغ‌التحصيلان به كشور در ارزشيابي مدارك تحصيلي خود با مشكلات فراواني مواجه شده‌اند.
به ياد داشته باشيم كه دانشگاه آزاد اسلامي با تاسيس واحدهاي دانشگاهي در همه مناطق كشور گام مهمي در توسعه فرهنگ در مناطق محروم را نيز برداشته است.
ناگفته نماند بسياري از استادان و مربيان دانشگاه آزاد اسلامي از بين شاغلين و بازنشستگان دانشگاه‌هاي دولتي دعوت شده‌اند.
درخصوص ارتقاي كيفي سطح آموزش پزشكي در دانشگاه آزاد اسلامي به خاطر دارم كه در امتحانات جامع علوم پايه پزشكي كه يك آزمون ملي است دانشكده پزشكي دانشگاه آزاد واحد اردبيل در سال‌هاي 70 و 71 دو سال متوالي رتبه اول را در سطح كشور به دست آورده است.
با نگاهي گذرا به تاثير مثبت رسالت دانشگاه آزاد اسلامي، بايد توجه داشت كه ظرفيت محدود دانشگاه‌هاي دولتي امكان حضور و تحصيل در دانشگاه دولتي را از جوانان سلب كرده است كه در طول30سال گذشته دانشگاه آزاد اسلامي توانسته است اين ضعف آموزش عالي دولتي را جبران كند. لذا بي‌توجهي به اين اقدام مهم كه حمايت حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبري را در پي داشته، نتوانسته جوابگوي نياز داخلي باشد. از طرفي تاسيس دانشگاه آزاد اسلامي كه به همت و پايمردي بنيانگذاران آن منجمله جناب دكتر جاسبي و ساير مديران اين دانشگاه تحقق يافته از افتخارات كشور ما محسوب ميشود، اما توجه به آنچه كه اكنون در دانشگاه‌هاي غيردولتي زير مجموعه وزارت علوم مي‌گذرد قابل تعمق است، گسترش بي‌رويه دانشگاه پيام نور و موسسات غيرانتفاعي وابسته به مديران وزارت علوم نيز بخشي از اقدامات وزارت علوم است كه نياز به بررسي بيشتر دارد. لازم است اين امر توسط گروهي از استادان و فرهيختگان شورايعالي انقلاب فرهنگي به آنچه در دانشگاه پيام نور و اين گونه موسسات مي‌گذرد بررسي و ارزيابي شود زيرا بررسي كيفيت آموزشي اينگونه موسسات دلايل جفاي به دانشگاه آزاد را معني مي‌كنند.
اجازه مي‌خواهم درخصوص نظرات حذف رشته‌هاي دانشگاه آزاد اسلامي اضافه كنم، در حال حاضر بسياري از رشته‌هاي وابسته به پزشكي مانند روانشناسي باليني، فيزيولوژي و... در زيرمجموعه دانشكده‌هاي وزارت علوم دانشجو پذيرفته و تربيت ميشود كه فاقد هر گونه امكانات آموزش باليني اين وزارتخانه است و با اينكه با نظر اكثر اعضاي صاحب‌نظر گفته شد كه وزارت علوم صلاحيت و امكانات آموزش در حرفه پزشكي را ندارد متاسفانه از طرف همكاران آموزش عالي با غوغاسالاري از انتقال اين ميان رشته‌ها به وزارت بهداشت مقاومت كردند به صورتي كه هم‌اكنون كساني در اين رشته‌ها تحصيل مي‌كنند كه هيچ‌گونه آموزش باليني نديده و به پذيرش و معاينه بيماران مي‌پردازد و در امر پزشكي دخالت مي‌كنند.
اصرار وزارت علوم در كم جلوه دادن رسالت بسيار مهم دانشگاه آزاد اسلامي به منظور سرپوش گذاشتن به آنچه در زيرمجموعه بسياري از دانشگاه‌هاي تابعه آن وزارتخانه مي‌گذرد نوعي فرافكني براي جبران ضعف تحصيلي در آن موسسات است.
نكته آخر اينكه:
با توجه به محدوديت اعتبارات دولتي براي آموزش عالي در كشور كه مورد تاييد مسوولان آن وزارتخانه محترم نيز هست و شرايط بين‌المللي ايجاب مي‌كند آموزش عالي در موسسات و دانشگاه‌هاي دولتي حتي‌المقدور محدود شود و آموزش عالي طبق اصل 44 قانون اساسي به موسسات غيردولتي مانند دانشگاه آزاد واگذار شود و صرفه‌جويي از محل اعتبارات حاصل از اين اقدام صرف توسعه آموزش و پرورش در سطوح ابتدايي و متوسطه و حتي مبارزه با بيسوادي شود.
در خاتمه بايد گفت «چشم‌ها را بايد شست و نوعي ديگر بايد ديد» و با نگاه منصفانه به مجموعه عظيمي كه بخش مهمي از مسووليت روزافزون وزارت علوم و تحقيقات و فناوري وزارت بهداشت را تحمل كرده و به سرانجام رسانيده است نگاهي مسوولانه و منصفانه داشته باشيم كه اين بخشي از رسالت آن دسته از دانشگاهيان است كه دل در گرو انقلاب اسلامي و ارتقاي سطح آموزش عالي كشور دارند.
همچنين به جاي رقابت با دانشگاه آزاد كه اكنون در شرايط بسيار مطلوبي به تربيت نسل جوان مي‌پردازد به عنوان يك مسووليت ملي مهم نگاه شود و با واگذار كردن برگزاري آزمون و پذيرش به اين موسسه افتخارآميز به طور مستقل در كشور و حمايت همه‌جانبه رسالت فراموش شده آن را جبران كنند و از ايجاد تشويش در اذهان دانشجويان شاغل به تحصيل و خانواده‌هاي وابسته به آنان پرهيز شود كه اين امر از مصاديق بارز ايجاد تشويش در اذهان دانشجويان محسوب ميشود.
من الله التوفيق و عليه التكلان
* درباره موضوع اختلاف دانشگاه آزاد و وزارت علوم ديدگاه‌هاي متفاوتي وجود دارد. روزنامه «اعتماد» آمادگي انتشار ديدگاه‌هاي مختلف در اين زمينه را دارد.