گردش غير‌شفاف اطلاعات
اصغر مهاجري
فرهنگ جامعه ايراني از جنس فرهنگ‌هاي تاب‌آور و مقاوم نيست. افرادي كه در چنين فرهنگ‌هايي رشد مي‌كنند و جامعه‌پذير مي‌شوند، افرادي با خودكارآمدي پايين‌تر و آستانه‌هاي تحمل كمتر هستند و مي‌خواهند در هر امري زود به نتيجه برسند. اين امر در تمام عرصه‌ها از جمله در عرصه‌هاي اقتصادي مشهود است. فرهنگ ما را اينگونه تربيت مي‌كند كه بخواهيم ره صدساله را يك‌شبه بپيماييم. آستانه تحمل پايين، عدم بردباري، عدم به كار‌گيري تعقل و تدبر و نداشتن فرهنگ مقاومتي و دفاعي است. نكته دوم كه در اين امر تاثيرگذار است، احساس نا امني است. ما نمي‌توانيم بلندمدت فكر كنيم يا اعتماد كنيم به همين دليل است كه نگراني‌هاي ناشي از ناامني همواره همراه ما است. در درجه سوم بايد گفت جامعه ايراني يك جامعه احساسي است. دليل چهارم مربوط به گردش اطلاعات در جامعه است. پنهان كردن داده‌ها و اطلاعات و سوار شدن بر رانت اطلاعاتي، عدم آگاهي و شفاف نبودن جريان اطلاعات باعث مي‌شود افراد به فعاليت‌هاي غير‌رسمي بيشتر اعتماد كنند. اگر اين گردش اطلاعات شفاف بود، افراد مي‌توانستند تصميم‌هاي مدبرانه و عاقلانه‌اي در حوزه‌هاي مالي داشته باشند. آخرين موردي كه در اين زمينه مي‌توان به آن اشاره كرد اين است كه در فرهنگ ما آينده‌پژوهي و آينده‌نگري كمتر وجود دارد. ما در آنها (لحظه) زندگي مي‌كنيم. تمامي اين دلايل دست به دست هم مي‌دهد تا ما امروز با پديده‌اي مواجه باشيم كه در آن افراد به هر قيمتي به دنبال راحت‌ترين راه براي افزايش سرمايه‌شان هستند.
جامعه‌شناس