علي عالي
فدراسيون جهاني وزنه‌برداري (IWF) در گزارشي با اشاره به حضور نايب‌رييس خود در ايران و برگزاري دوره آموزشي براي دختران وزنه‌برداري اعلام كرد كه اين فدراسيون در روز جهاني زن، تعهد خود را نسبت به توسعه وزنه‌برداري زنان تقويت و فرصت برابري را براي مردان و زنان در اين رشته ورزشي تضمين كرد.
حال رشته‌اي كه 90 سال مردانه بود و تنها آقايان در آن حضور پيدا مي‌كردند، در كشورهاي مسلمان نيز رواج يافته و بانوان با حجاب اسلامي مي‌توانند در اين ورزش شركت كنند، از همين رو وزنه‌برداري زنان در سال‌هاي اخير رشد قابل توجهي داشته و زنان بيش از هميشه در مسابقات جهاني 2017 شركت كردند. اين رشد بازتاب تلاش‌هاي فدراسيون جهاني براي حمايت از فدراسيون‌هاي ملي در جهت توسعه وزنه‌برداري زنان در كشورهاي مربوطه است.
سارا احمد، وزنه‌بردار مصري با حجاب در بازي‌هاي المپيك ريو روي تخته رفت و مدال برنز را كسب كرد. در ادامه علي مرادي، اعلام كرد كه وزنه زدن احمد، براي ايرانيان الهام‌بخش بوده است. رييس فدراسيون وزنه‌برداري ايران در اين باره گفته بود: «زماني كه سارا احمد مدال المپيك كسب كرد تشويق شديم و خواستيم كه اين كار را انجام دهيم.»
مدال گرفتن سارا احمد ١٨ ساله در المپيك پيشرفتي در وزنه‌برداري زنان در كشورهاي اسلامي بوده است. حضور زنان در وزنه‌برداري مديون جودي گلني، وزنه‌بردار امريكايي، ميبل ريدر، سردبير مجله و ماري لوين، رييس سابق فدراسيون وزنه‌برداري امريكا است. اين سه نفر كمپين حضور زنان در وزنه‌برداري را تشكيل دادند. تصميم براي حضور زنان در وزنه‌برداري در سال ١٩٨٣ توسط IOC گرفته شد. با اين حال كمپين از سال ١٩٧٠ آغاز به كار كرده بود. در آن سال هيچ زني عضو كميته بين‌المللي المپيك نبود و در ورزش‌هاي دوچرخه‌سواري، هاكي، تيراندازي، پينگ‌پنگ، قايقراني و جودو هيچ زني در مسابقات شركت نمي‌كرد. زنان براي اولين‌بار در سال ٢٠٠٠ در وزنه‌برداري المپيك حضور پيدا كردند. اين اتفاق براي كشتي در سال ٢٠٠٤ و براي بوكس در سال ٢٠١٢ افتاد. در سال ١٩٨٦ براي اولين‌بار IWF مسابقات وزنه‌برداري مخصوص زنان برگزار كرد. در سال ١٩٩١ زنان و مردان براي اولين‌بار در كنار هم در مسابقات قهرماني وزنه‌برداري جهان حاضر شدند. در سال ٢٠١١ فدراسيون جهاني وزنه‌برداري قوانين مربوط به لباس را تغيير داد تا زنان مسلمان نيز بتوانند در وزنه‌برداري مسابقه دهند.
حالا اورسلا پاپاندرئا، نايب‌رييس فدراسيون جهاني وزنه‌برداري و رييس فدراسيون امريكا براي برگزاري دوره آموزشي وزنه‌برداري زنان و توسعه وزنه‌برداري زنان به ايران و شهر اهواز سفر كرده است. وزنه‌برداري در ايران به صورت سنتي يك رويداد مردانه است بنابراين حضور پاپاندرئا به همراه سالي وان دي، مسوول فني و درك جانسن، قهرمان ملي امريكا نشان‌دهنده يك گام مهم براي ايران است. پاپاندرئا در ايران نشستي را با علي مرادي رييس فدراسيون وزنه‌برداري ايران داشت و مرادي از برنامه‌هايش براي شركت زنان وزنه‌بردار ايراني در المپيك 2020 توكيو صحبت كرد. تاماش آيان رييس فدراسيون جهاني وزنه‌برداري نيز در روز جهاني زن به اين موضوع اشاره داشت كه «برابري جنسيتي يك اولويت كليدي براي فدراسيون جهاني است. ما مي‌خواهيم اين اطمينان را دهيم كه فرصت‌هاي برابر براي زنان و مرداني كه در وزنه‌برداري شركت مي‌كنند از سطح آماتور گرفته تا نخبه وجود دارد. پيشرفت‌هاي خوبي هم داشته‌ايم اما كار بيشتري دارد انجام مي‌شود. فدراسيون جهاني وزنه‌برداري متعهد شده كه با همكاري فدراسيون‌هاي ملي به برابري جنسيتي دست يابد. از اين رو در المپيك 2020 برابري جنسيتي در وزنه‌برداري ايجاد مي‌شود و رقابت مردان و زنان هر كدام در هفت وزن برگزار خواهد شد.» گفت‌وگو با خانم پاپاندرئا با كمك محمد جماعت، رييس روابط‌عمومي فدراسيون وزنه‌برداري ميسر شد.
حضور فردي مثل شما در اين سطح در ايران، اتفاق مهمي در ورزش ايران است. با چه تصويري به ايران آمديد و حالا اين تصوير در ذهن شما چگونه است؟
زماني كه تصميم به حضور در ايران گرفتم، اطلاعات چندان زيادي درباره ايران، كشورش و مردمانش نداشتم. اما بر اساس مطالعاتي كه كردم و جست‌وجوهايي كه انجام دادم، ايران تاريخ غني دارد و كشور ثروتمندي است. حتي فهميدم مردم ايران، مردم امريكا را دوست دارند و به هم علاقه دارند. حتي متوجه شدم دولت ايران و دولت امريكا هم با يكديگر مشكل سياسي دارند. با وجود تنش‌هاي بسياري كه ميان دو كشور وجود دارد، اما هدف من اين نبود. من بسيار براي اين سفر هيجان‌زده بودم چون مي‌خواستيم وزنه‌برداري بانوان ايران را ارتقا بدهيم. البته بايد براي شما بگويم كه پيش از سفر، خيلي‌ها به من مراجعه كردند و مي‌خواستند مرا از اين سفر منصرف كنند و موضوعات امنيتي را به من متذكر مي‌شدند تا به ايران نيايم. حالا كه در ايران هستم، مردم كشورتان را بسيار گرم و صميمي ديدم، ارتباط بسيار خوبي با ايراني‌ها برقرار كردم و باتوجه به اينكه خودم استاد دانشگاه هستم، براي من جالب و بسيار ارزشمند است كه اين سطح از ارتباطات خوب را به چشم ديدم. در اين سفر اين چيزها را بيشتر از هر چيز كشف كردم.
شما يكي از قهرمانان وزنه‌برداري دنيا و يكي از بهترين مدرسان هستيد. حضورتان در ايران با چه رويكردي صورت گرفت؟
روزي كه تصميم گرفتم به ايران بيايم، براي آن سفر نكردم كه يك تجربه جديدي را براي آموزش دختران ايران به دست بياورم و علمي را به آنها هديه بدهم كه دختران ايران از آن بي‌اطلاع هستند. وزنه‌برداري ايران در همه حوزه‌ها قهرمان است. شما طلاي المپيك، جهاني و آسيايي داريد. اساسا چيزي براي آموختن از طرف من به شما وجود ندارد. وزنه‌برداري ايران نيازي ندارد تا فردي از بيرون از كشور بيايد و به آنها نكته تازه‌اي را بگويد. اما چيزي كه مرا به اينجا كشاند، اين بود كه حمايت خودم به عنوان نايب‌رييس فدراسيون جهاني و IWF را از روند وزنه‌برداري ايران در جهت توسعه اين رشته ورزشي اعلام كنم. وگرنه باتوجه به سطح دانشي كه در ايران وجود دارد، وزنه‌برداري ايران بهترين است و در همه اين‌سال‌ها در بالاترين سطح قرار دارد. رويكرد ما بيشتر از همه‌چيز حمايت از اين تصميمات بود.
تجربيات شما در كشور بزرگي مثل امريكا قطعا موجب توسعه ورزش زنان در آن كشور شده است. در ايران چه اتفاقي بايد بيفتد؟
درباره پرسش شما، بايد به اين مساله دقت كرد كه كشورها و جامعه با هم تفاوت دارند. نمي‌شود موردها را با هم مقايسه كرد و مطابقت داد. در امريكا هم توسعه وزنه‌برداري مردان بسيار بيشتر از وزنه‌برداري زنان است و تفاوت‌هاي جدي ميان اين دو وجود دارد. كاري كه ما در وزنه‌برداري زنان امريكا در حال انجام آن هستيم، اين است كه توجه را از تيم‌ملي بزرگسالان به تيم‌ملي جوانان، پايه و مدارس آورديم. به‌نظرمن شما مي‌توانيد بازنگري جدي در اين زمينه داشته باشيد و توجه‌تان را به رده‌هاي پايه بيشتر كنيد و با يك برنامه‌ريزي درست، به توسعه پايدار در وزنه‌برداري زنان برسيد. البته مشكلي كه ما در امريكا داريم اين است كه اسپانسرهاي قوي و حمايت‌هاي دولتي مثل ايران نداريم. به هر حال هر كشور و مسائل بومي آن نسبت به كشورهاي ديگر متفاوت است.
به‌دليل بافت سنتي در ايران، ورزش زنان چندان پذيرفته شده نبود اما به مدد دولت و مردم، اين اتفاق خوب افتاده است. آيا در كشوري مثل امريكا هم نگاه منفي نسبت به ورزش زنان و حضور زنان وجود دارد؟ آيا روند رشد شما هم مثل يك قهرمان مرد بود؟ تجربه تلخي داشته‌ايد؟
روزي كه خودم شخصا ورزش وزنه‌برداري را انتخاب كردم و به خانواده انتقال دادم، پدرم مخالف بود. او به من گفت اين ورزش مردان است و براي چه اين ورزش را انتخاب كرده‌اي و بسيار تلاش داشت كه من ورزش ديگري را انتخاب كنم. اما من اين مسير را انتخاب كردم و آمدم. البته بعد از موفقيت‌هايم، نظر پدرم تغيير كرد. نكته مهم اين است كه نگاه جنسيتي به ورزش حتي در امريكا هم وجود دارد. در پنجاه سال اخير تلاش شده است تا نگاه فرهنگي به ورزش زنان تغيير كند و امروز به جايي رسيده كه مشكلات كمتر شده است. در امريكا ترجيح مي‌دهند خانم‌ها ورزش‌هايي مثل ژيمناستيك را به‌جاي وزنه‌برداري انتخاب كنند. در حال تلاشيم كه اين نگاه را تغيير دهيم. تلاش براي تغيير نگاه اجتماعي و فرهنگي جامعه نسبت به زنان وزنه‌بردار يا ديگر رشته‌ها. البته اين را هم بايد متذكر شوم كه برخي رشته‌ها ذاتا تاثيرگذار هستند مثلا بسكتبال زنان يا هاكي زنان بسيار عادي شده است. همين نگاه باعث مي‌شود برخي رشته‌هاي ورزشي از توسعه‌يافتگي كمتري برخوردار شوند. به‌هرحال المپيك و جنبش المپيك به‌دنبال اين است كه حضور بانوان در همه عرصه‌ها جدي باشد.
سال‌ها بود حضور زنان ايراني در ورزش‌هايي مثل كشتي، وزنه‌برداري و بوكس مذموم بود. اين روند تغيير كرده است و حالا زنان ايران مي‌توانند در وزنه‌برداري مقابل حريفان‌شان مسابقه دهند. به‌نظر شما استعدادهاي خوبي در وزنه‌برداري زنان ايران وجود دارد؟
اينكه فكر كنيم پتانسيل مدال‌آوري زنان وزنه‌برداري ايران و مردانش يكي باشد، اصلا به اين شكل نيست. آنها گذشته مهمي دارند تا به اينجا رسيدند اما توانمندي‌هاي وزنه‌برداري زنان ايران بسيار بالاست و اطمينان دارم در دوره زماني كوتاه، نتايج عجيب و درخشاني را از آنها در سطح جهاني خواهيم ديد.
انتظار كسب مدال از وزنه‌برداري زنان ايران به اين زودي‌ها دور از انتظار است. به‌نظر شما چه زماني مي‌توان به كسب مدال‌هاي جهاني و المپيك اميدوار بود؟
اعتقاد دارم در رده نوجوانان همين حالا هم مي‌توانيد به مدال برسيد و اصلا مشكلي هم نيست. در وزن 63كيلوگرم‌تان يك استعداد بسيار خوب حضور دارد. اما در رده جوانان و بزرگسال، نياز به زمان است. فكر مي‌كنم تا چهارسال آينده در رده جوانان مي‌توانيد مدعي باشيد. اما در بزرگسالان زمان مي‌برد تا به آن سطح برسيد. اينكه من امروز در ايران هستم با تلاش فدراسيون ايران و تاييد كميته المپيك اتفاق افتاد. ما با آنها تبادل اطلاعات كرده و مسابقات دوستانه برگزار مي‌كنيم. اميدوارم در آينده به تعدادي از مربيان خانم مجوز بدهيم و وزنه‌برداري بانوان را به سطح بالاتري برسانند. همچنين از نظر آموزشي هم به حد بالايي برسند و خودشان ديگر بتوانند مربيان حرفه‌اي تربيت كنند. علي مرادي به عنوان رييس فدراسيون ايران و من به عنوان رييس فدراسيون امريكا و نايب‌رييس فدراسيون جهاني تلاش مي‌كنيم مسابقاتي بين ايران و امريكا برگزار كنيم تا از وزنه‌برداري زنان ايران حمايت داشته باشيم. حس مي‌كنم جاي وزنه‌برداري زنان ايران در مسابقات بين‌المللي خالي است و ما دوست داريم آنها را در مسابقات بين‌المللي ببينيم .
شهنازي: اميدوارم اولين مدال المپيك را در وزنه‌برداري بانوان بگيريم
شاهرخ شهنازي، دبيركل كميته ملي المپيك درخصوص حضور رييس فدراسيون وزنه‌برداري امريكا در ايران و حضور در كلاس آموزشي براي دختران ورزشكار ايران گفت: من با يك پيام به اينجا آمده‌ام و براي شما كه به تازگي وارد دنياي وزنه‌برداري شده‌ايد، مي‌تواند پيام مثبتي باشد؛ وزنه‌برداري جزو شناسنامه ورزش ايران است كه مدال المپيك را هم در اين رشته به دست آورده‌ايد و اسم مرحوم سلماسي در تمام تاريخ ايران ثبت شده است. او ادامه داد: اميدوارم از بين شما خانم‌ها كه به تازگي اين رشته را آغاز كرده‌ايد، اولين مدال المپيك وزنه‌برداري به دست بيايد و شما نيز در تاريخ ثبت شويد. هر چند امكانات ما در اينجا بالا نيست، ولي حتما مهمانان خارجي‌مان كه به اينجا آمده‌اند احساس مي‌كنند چقدر ايران علاقه‌مند و مصمم است كه بانوان نيز در اين رشته فعاليت كنند و مطمئن باشيد در آينده خيلي نزديك شاهد حضور شما در مسابقات بين‌المللي خواهيم بود. با اراده‌اي كه در آقاي مرادي و همكاران‌شان و همچنين دوستان‌شان در وزنه‌برداري خوزستان كه واقعا بازوي اصلي وزنه‌برداري كشور است مي‌بينم، به اين مهم بسيار اميدوار هستم. دبيركل كميته ملي المپيك گفت: از طرف هيات اجرايي كميته ملي المپيك و رياست كميته ملي المپيك اين قول را مي‌دهم كه سال آينده بودجه قابل توجهي را به بودجه فدراسيون وزنه‌برداري اضافه خواهيم كرد.