جشنواره‌اي فاقد فرصت اكران
محمد شريعت‌پناه
چند سالي است بخش مسابقه فيلم‌هاي بين‌الملل از جشنواره فيلم فجرمنفك شده و به‌صورت مستقل با عنوان جشنواره جهاني فيلم فجر در تهران برگزار مي‌شود. در جشنواره جهاني فيلم فجر فيلمسازاني از كشورهاي مختلف در كنار معدود فيلمسازان ايراني براي كسب سيمرغ به رقابت مي‌پردازند.
تماشاي فيلم‌هاي روز جهان صرفا در ايام برگزاري جشنواره اين موضوع را به ذهن متبادر مي‌سازد كه به‌راستي چرا مخاطبان از تماشاي فيلم‌هاي روز دنيا در سينماهاي كشور محروم هستند؟ بيش از دو دهه است مخالفان طرح اكران فيلم‌هاي خارجي به بهانه حمايت از توليدات داخلي و مناسب نبودن سالن‌هاي سينما و دلايل فرهنگي ازاين‌دست از اكران گسترده فيلم‌هاي خارجي جلوگيري مي‌كنند. ادامه اين روند نه‌تنها رونق را به سينماهاي كشور بازنگرداند بلكه باعث شد فيلمسازان، منتقدان و علاقه‌مندان هنر هفتم از ساختار فيلم‌ها و توليد انبوه آثار نازل گله‌مند باشند. شرايط ساخت فيلم نيز به مرحله‌اي رسيده كه ساخت اغلب آثار بدون حمايت نهادها و مراكزي كه از بودجه عمومي كشور ارتزاق مي‌كنند امكان‌پذير نيست و حجم توليدات بخش خصوصي و مستقل سينما روزبه‌روز نحيفت‌تر شده و سرمايه‌گذاري در سينماي ايران به‌شدت كاهش‌يافته است. اين وضعيت نشان مي‌دهد ممانعت از اكران فيلم‌هاي خارجي كمك چنداني به رشد و اعتلاي سينماي ايران نكرده و كاهش توليد آثار جذاب ريزش و قهر مخاطب را به همراه داشته و باعث شده سينماي ايران با ركود روزگار بگذراند.
اكران فيلم‌هاي خارجي به‌ويژه در ژانرهاي سياسي، انديشه، اجتماعي و كمدي، تماشاگران را با شاخص‌ها و معيارهاي فيلم مطلوب و باكيفيت آشنا مي‌سازد، آمار سينما روها را افزايش مي‌دهد، فيلمسازان را به خلق آثار پرمحتوا و برتر ترغيب مي‌سازد، از توليد آثار ضعيف و خنثي جلوگيري مي‌كند، اتلاف بودجه و سرمايه را كاهش مي‌دهد، رويكرد برخي رسانه‌هاي منادي افشاگري و سياه‌نمايي را نسبت به فيلم‌هاي ايراني تغيير مي‌دهد، حضور تاثيرگذار سينماي ايران در عرصه جهاني را مضاعف مي‌كند، صنعت سينماي كشور را گسترش مي‌دهد و رونق را به سينماي ايران بازمي‌گرداند. بايد اذعان داشت برخي فيلمسازان به دليل آسودگي از نداشتن رقيب جدي و قدرتمند در عرصه توليد و جذب مخاطب آثار ضعيف و فاقد ارزش هنري را وارد چرخه اكران مي‌كنند و خواسته يا ناخواسته باعث ريزش و قهر مخاطبان سينما و سوق دادن آنها به سمت شبكه‌هاي ماهواره‌اي و فيلم‌هاي قاچاق مي‌شوند. ممانعت از اكران فيلم‌هاي خارجي فرصتي را براي برخي فيلمسازان فراهم كرد تا با كپي‌برداري از آثار خارجي مبادرت به توليد فيلم كنند كه در اين زمينه نيز با ناكامي مواجه شدند و نتوانستند در جذب مخاطب موفقيتي كسب كنند.
طيفي كه نمايش فيلم‌هاي خارجي را برخلاف مصالح فرهنگي جامعه قلمداد مي‌كنند بهتر است به شبكه‌هاي مختلف سيماي جمهوري اسلامي رجوع كنند و پخش گسترده فيلم‌هاي امريكايي و اروپايي و اسكار گرفته را در مناسبت‌هاي مختلف به‌ويژه اعياد و روزهاي جشن در كنداكتور همه شبكه‌هاي تلويزيون شاهد باشند. با نگاهي به وضعيت و جايگاه سينما در ايران و جهان و تغييرات و تحولي كه فضاي مجازي و شبكه‌هاي ماهواره‌اي در جوامع به وجود آورده‌اند، ضروري است تبعات و پيامدهاي اكران فيلم‌هاي خارجي مورد مداقه و بازنگري هوشمندانه قرار گيرد و با نگاهي به آينده براي رونق سينماي ملي برنامه‌ريزي راهبردي كرد.