به شرط حمايت مالي
زي زي گولو دوباره مي‌آيد
پيام رضايي / زي زي گولو آسي پاسي... اين جمله آشنا يادآور صدا و شخصيت عروسكي است كه با شمايل عجيب و غريب و حرف‌زدن منحصر به فردش نوستالژي يك نسل شد. صبح‌هاي جمعه در سال‌هاي ابتدايي دهه 70 صداي زي‌زي‌گولو از همه خانه‌ها شنيده مي‌شد. تكرار اين جمله كه پايان‌بندي‌اش هنوز هم براي خيلي‌ها در ابهام است ورد زبان خيلي از بچه‌هاي آن سال‌ها بود. «قصه‌هاي تا به تا» كه به علت محبوبيت شخصيت اصلي‌اش به سريال «زي‌زي‌گولو» معروف شد از سال 73 از شبكه دو به روي آنتن رفت و حالا با گذشت بيش از 20 سال زي‌زي‌گولو احتمالا دوباره باز خواهد گشت. اين خبري است كه مرضيه برومند، كارگردان «خونه مادربزرگه» و «قصه‌هاي تا به تا» تلويحا آن را داده است. او مي‌گويد: «من خودم خيلي زي زي گولو و خونه مادربزرگه را دوست دارم و اگر امكانش وجود داشته باشد سري جديد آنها را خواهم ساخت». وي كه معتقد است مهم‌ترين چيزي كه فعلا براي كاركردن لازم دارد فراغت است، افزود: «ساختن اين كارها نياز به حمايت مالي دارد. مردم اين كارها را دوست دارند و از آنها خاطره دارند، اميدوارم اين امكان فراهم شود.» برومند همچنين در ادامه گفت‌وگو با «اعتماد» به طنز مي‌گويد: «يك حساب باز كنيد تا دوستداران اين كارها براي ساخت آنها پول واريز كنند.» برومند در گفت‌وگو با «اعتماد» افزود: «اگر اين كارها دوباره ساخته شوند قطعا با حضور صداپيشگان قبلي ساخته خواهند شد. خوشحالم كه خداروشكر همه آنها سالم و سلامت هستند.» استقبال بي‌نظير مردم از «مدرسه موش‌ها2» احتمالا به عنوان يكي از انگيزه‌هاي اصلي مرضيه برومند و گروه توليد اين كار بوده است. استقبالي كه فراتر از حد تصور بود و گروه‌هاي سني مختلفي را به سينما كشاند.
اكنون اين كارگردان باسابقه علاقه‌مند است پروژه جديدي را پيگيري كند تا به گفته خودش رو به آينده داشته باشد. اين دو اثر كه جزو درخشان‌ترين و به يادماندني‌ترين آثار عروسكي در ايران به شمار مي‌روند با هنرمندي و صداپيشگي كساني چون آزاده پورمختار، بهرام شاه‌محمدلو، رضا بابك، مريم سعادت و ليلي رشيدي ساخته شد. كيفيت هنري آثار، موسيقي مناسب، گروه كاري همفكر و خلاق در كنار فضاي خاص دهه 60 و 70 سبب شد تا اين شخصيت‌ها به نوستالژي و نشانه‌هاي تاريخي اين دو نسل بدل شوند.
بهرام شاه‌محمدلو كه در «خونه مادربزرگه» صداپيشگي «مخمل» را به عهده داشت در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد: «خونه مادربزرگه در شرايط خاصي ساخته شد كه عمده آنچه در ساخت آن رخ داد به خود آدم‌ها بر‌مي‌گردد. به كساني كه حول اين كار گردآمدند و با همدلي و همفكري كار را پيش بردند و در راس همه خانم مرضيه برومند. اين شرايط ديگر تكرار نمي‌شود و اين بديهي است. ما بايد شرايط و آدم‌هاي خاص خودمان را ايجاد كنيم». بهرام شاه محمدلو كه علاوه بر صداپيشگي «مخمل»، برنامه‌اي با نام «زير گنبد كبود » را اجرا مي‌كرد با ايفاي شخصيتي به نام «آقاي حكايتي» يكي از به ياد ماندني‌ترين صداها و شخصيت‌هاي تاريخ تلويزيون ايران را در بعد از انقلاب خلق كرد. او معتقد است با امكانات فعلي بايد اوضاع نمايش عروسكي روي صحنه يا جلوي دوربين بهتر از اين باشد. «آقاي حكايتي» هم مساله مالي را يكي از مهم‌ترين عوامل در توليد آثار عروسكي مي‌داند و معتقد است: «نمايش عروسكي فقط متعلق به كودكان نيست و بايد در اين‌گونه نمايشي آثاري براي گروه‌هاي سني ديگر هم توليد شود.»
«معلوم است كه خوشحال مي‌شوم. اين كارها براي من تجربه‌هاي عجيب و غريبي هستند.» اينها را مريم سعادت مي‌گويد. واقعيت اين است كه سريال زي‌زي‌گولو را بدون حضور مريم سعادت نمي‌توان تصور كرد. مادري دوست‌داشتني كه در همسايگي زي‌زي گولو زندگي مي‌كرد و با وجود دردسرهايي كه اين عروسك درست مي‌كرد هميشه در انتها هواي او را داشت. سعادت كه در خونه مادربزرگه به جاي نوك طلا حرف مي‌زد، مي‌گويد از ساخت دوباره خونه مادربزرگه بي‌خبر است اما دورادور چيزهايي درباره ساخت دوباره زي زي گولو شنيده است. او همچنين در «قصه‌هاي تا به تا» عروسك‌گردان زي زي‌گولو بود.
شخصيت‌هاي عروسكي و نمايشي در تاريخ هنرهاي نمايشي جهان جايگاه بسيار مهمي دارند. آنها از جهت شهرت و محبوبيت گاه از بزرگان سينما و تئاتر هم فراتر رفته‌اند. نمونه‌هاي بي‌شماري را مي‌توان براي اين ادعا برشمرد كه با گذشت سال‌ها همچنان محبوبيت و اهميت خود را براي مخاطبان‌شان حفظ كرده‌اند. تام و جري و تن تن شايد از معروف‌ترين‌شان باشند. آنها از حدود نمايشي خود فراتر مي‌روند و تبديل به نوستالژي نسل‌ها مي‌شوند. كلاه‌قرمزي و پسرخاله، زي‌زي‌گولو، مخمل و خاله قورباغه نيز در ايران همين نقش را ايفا كرده‌اند. آنها ديگر فقط عروسك نيستند بلكه تجلي روزگار كودكي چند نسل هستند كه گذشته را به حال پيوند مي‌زنند.