خشكسالي در تهران

 كاهش ۹۷ درصدي بارندگي ماهانه نشان مي‌دهد كه تهران از بدترين خشكسالي پنجاه سال اخير رنج مي‌برد. تهران از 3 شهريور تا چهار آبان 0.4 ميلي‌متر بارندگي داشته است كه اين ميزان در مدت مشابه سال قبل 14.3 ميليمتر بود. آب‌هاي زيرزميني و سطحي در وضعيت بحراني قرار دارند. پنج سد تامين‌كننده آب پايتخت كمتر از يك‌سوم ظرفيت در خود دارند و به جاي دو ميليارد متر مكعب، تنها 477 ميليون متر مكعب آب در خود جاي داده‌اند. در شهريورماه سال گذشته، ذخيره 729 ميليون مترمكعب آب بود. مصرف آب در بخش كشاورزي نسبت به سال گذشته 14 درصد و براي صنعت هشت درصد افزايش يافته است. توليد برق آبي نيز در شش ماه گذشته 40 درصد كاهش داشته است. تهران كه در شب‌هنگام 9.4 ميليون نفر جمعيت دارد، طي روز ميزبان حدود 4.5 ميليون نفر جمعيت اضافه نيز مي‌شود. تهران و شهر‌هاي پيرامون آن همچنان ميزبان مهاجران بيشتري است كه برآورد مي‌شود سالانه حدود 150 تا 200 هزار نفر طي 5‌ساله اخير به جمعيت استان تهران افزوده شده است. با توجه به آمار بارندگي، استان تهران بعد از استان سيستان‌وبلوچستان بدترين وضع را در ايران از نظر خشكسالي دارد. خشكسالي به عنوان عدم تعادل غيرعادي و موقت در منابع آبي تعريف مي‌شود و نشان از بارندگي دائما كمتر از حد متوسط و با فراواني، مدت و شدت نامشخص دارد كه پيش‌بيني وقوع آن را دشوار يا غيرممكن مي‌كند. اين امر باعث كاهش منابع آب موجود و ظرفيت نگهداري بوم سامانه‌ها مي‌شود. ماهيت خطرناك و فاجعه‌بار خشكسالي، توسعه ابزارهاي متنوعي را براي پيش‌بيني آن، بر پايه احتمالات مختلف، ضروري مي‌سازد. سامانه‌هاي هشدار اوليه براي آمادگي به موقع و كاهش خسارات از مهم‌ترين شيوه‌هاي كاهش ريسك خشكسالي است. بر پايه گزارش هواشناسان، سال آبي 1400-1401 از سال آبي ماقبل خشك‌تر و كم‌باران‌تر پيش‌بيني مي‌شود. خشكسالي به آرامي شروع مي‌شود و در زمان وقوع آن احساس مي‌شود. 

براي دوره‌هاي طولاني باقي مي‌ماند، معمولا مناطق وسيعي را تحت‌تاثير قرار مي‌دهد و تاثير آن فراگير است. اقدامات به موقع براي كاهش اثرهاي خشكسالي با توجه به وقوع تغييرات اقليمي ضروري است. افزايش فراواني و شدت رويدادهاي شديد اقليمي در طول تغييرات اقليمي قابل انتظار است. افزايش گازهاي گلخانه‌اي و گرمايش زمين به صورت افزايش شدت و فراواني رويدادهاي شديد آب و هوايي مانند بارش شديد، خشكسالي و سيل شديد رخ مي‌دهد. تلاش براي پيش‌بيني رويدادهاي شديد از جمله خشكسالي و سيل در هر منطقه ضروري به نظر مي‌رسد. در قرن گذشته، تعدادي از شاخص براي تعيين كميت، نظارت، و تجزيه و تحليل خشكسالي ارايه شده است. اكثر مطالعات از شاخص شدت خشكسالي پالمر و شاخص بارش استانداردشده (SPI)، اولي براساس معادله تعادل آب و خاك و دومي بر اساس احتمال بارش، استفاده مي‌كنند. براساس گزارش سازمان هواشناسي كشور، ميانگين دماي كشور از 1340 تاكنون 2 درجه سانتيگراد افزايش يافته است، ميزان بارندگي در 20 سال گذشته 20 درصد كاهش يافته است و سال آبي 1400-1399 خشك‌ترين سال آبي در 53 سال گذشته بود. اين روند همچنان ادامه خواهد داشت و سي سال آينده موج گرما، خشكسالي و سيل شديدتر خواهد بود. برنامه‌اي جامع و درازمدت براي كاهش ريسك خشكسالي ضروري است.