جدال كمپاني‌هاي بزرگ در مستطيل سبز

چهار سال از اتمام جام جهاني 2014 مي‌گذرد. جامي كه ژرمن‌ها آن را به خانه بردند، آرژانتين و مسي مقام دومي را كسب كردند، هلند پيروز ديدار رده‌بندي شد و برزيل در خانه با دست خالي باقي ماند. وراي رقابتي كه در 64 بازي جام بين تيم‌ها شاهد بوديم، رقابتي جالب در بيرون از زمين مسابقه وجود داشت كه مردان اصلي اين رقابت نيز در ميدان مسابقات حضور داشتند. رقابتي بين شركت‌هاي توليد‌كننده لباس‌ها و كفش‌هاي ورزشي. رقابتي كه بازيگردانان اصلي آن را سه شركت نايك، آديداس و پوما تشكيل مي‌دادند، هرچند شركت‌هايي مانند جوما، بوردا، ميزانو، آل اشپورت و غيره نيز گوشه‌اي از اين عرصه وسيع را به خود اختصاص داده بودند.

به گزارش بلومبرگ در اين دوره مجموعا مبلغ تقريبي 400 ميليون دلار از سوي شركت‌هاي توليد‌كننده البسه ورزشي به 32 تيم حاضر در جام جهاني پرداخت شده بود. در اين ميان شركت نايك با در اختيار داشتن 10 تيم از نظر تعدادي، گوي سبقت را از پوما با 9 تيم و آديداس با 8 تيم ربود. در حالي كه 5 تيم نيز از ساير برندهاي توليد لباس استفاده كرده‌اند. شركت نايك با قراردادي انحصاري به ارزش سالانه 34 ميليون دلار لباس تيم ملي برزيل را تا سال 2018 در اختيار دارد و اين در حالي است كه آديداس سالانه 37 ميليون دلار به آلمان‌ها بابت اين موضوع پرداخت مي‌كند. همچنين آديداس قرارداد ديگري نيز به عنوان اسپانسر رسمي جام جهاني تا سال 2030 با فيفا داشته و بابت اين موضوع 70 ميليون دلار هر چهار سال به فيفا پرداخت مي‌كند.

مرحله گروهي

اگر مانند قوانين فوتبال، براي هر برد 3 امتياز قائل شده و براي هر تساوي يك امتياز در نظر بگيريم، كمپاني آديداس در اين مرحله موفق به كسب 45 امتياز شده است. تيم‌هاي آرژانتين و كلمبيا با كسب سه پيروزي و 9 امتياز كامل در مرحله گروهي سكاندار تيم‌هاي آديداس پوش در مرحله گروهي بوده‌اند. نايك با كسب 40 امتياز در اين مرحله در رتبه بعدي قرار مي‌گيرد و هلند تنها تيمي است كه با لباس نايك موفق به كسب پيروزي در هر سه ديدار مرحله گروهي شده است. پوما با كسب 29 امتياز در جايگاه بعدي قرار مي‌گيرد و ساير برندها نيز 19 امتياز را به خود اختصاص داده‌اند درحالي كه بلژيك بوردا پوش 9 امتياز از اين 19 امتياز را به دست آورده است.

مرحله حذفي

پوما را مي‌توان ناكام اصلي مرحله حذفي دانست زيرا هيچ تيمي با اين برند در جمع هشت تيم نهايي جام قرار نگرفته است.

نكته جالب توجه در مرحله حذفي اين است كه تا قبل از ديدار فينال و رده بندي، در هيچ ديداري دو تيم لباس با برند مشابه بر تن نكرده‌اند. تيم‌هاي نايك پوش و آديداس پوش در اين مرحله در شش ديدار مقابل هم قرار گرفته‌اند كه هر برند 3 بار موفق به كسب پيروزي شده است. هرچند نمي‌توان ارزش 2 پيروزي آديداس در مرحله نيمه‌نهايي را مقابل نايك ناديده گرفت. 2 بردي كه باعث شد برند نايك به غير از كفش بازيكنان، جايگاهي در ديدار فينال نداشته باشد و آديداس به تنهايي تمامي جايگاه‌هاي تبليغاتي اعم از البسه دو تيم فيناليست، لباس داوران، توپ مسابقه، تبليغات دور زمين، جام و نشان‌هاي اهدايي و... را تسخير كند.

همچنين ژرمن‌ها با بردن جام به خانه، آديداس را براي دومين دوره متوالي قهرمان كردند و نايك را براي سومين دوره متوالي (آلمان 2014 آديداس، اسپانيا 2010 آديداس، ايتاليا 2006 پوما) ناكام در كسب جام كردند؛ اتفاقي كه آخرين بار برزيل در سال 2002 به آن دست پيدا كرده است.

با توجه به آنچه گفته شد شايد بتوان آديداس را پيروز جام جهاني در بخش البسه ورزشي دانست.

و اما كفش‌ها...

داستان كفش‌هاي جام جهاني شايد متفاوت با داستان لباس تيم‌ها باشد. قرارداد لباس با تيم‌ها و فدراسيون‌ها منعقد مي‌شود در حالي كه بازيكنان مي‌توانند قرارداد انفرادي براي كفش داشته باشند. از 135 گل به ثمر رسيده در جام جهاني 60 گل توسط كفش‌هاي نايك وارد دروازه‌ها شده است. سهم آديداس در اين ميان تنها 58 گل بوده در حالي كه از 4 گل به خودي جام، 3 گل توسط استوك‌هاي نايك و 1 گل با استوك‌هاي آديداس زده شده است. سهم پوما در اين ميان 8 گل و برندهاي وريو و ميزانو نيز هر كدام 6 گل بوده است. نكته جالب توجه در داستان كفش‌ها، به ثمر رسيدن تنها گل فينال جام جهاني با كفش نايك است. ماريو گوتزه زننده تك‌گل جام جهاني، با قراردادي در حدود 2 ميليون دلار سالانه البسه و كفش نايك را بر تن مي‌كند و در ديدار فينال نيز با همين كفش موفق شد گل قهرماني ژرمن‌ها را به ثمر برساند. اين در حالي است كه ليونل مسي با كفش آديداس خود كه براي پوشيدن آن سالانه 3.3 ميليون دلار دريافت مي‌كند نتوانست موفق به گل زني در ديدار فينال شود.

با توجه به آنچه گفته شد، نايك نسبت به آديداس برتري نسبي در بخش كفش داشته است.

مدرس دانشگاه جامع علمي كاربردي اريكه پرسپوليس