كارنامه‌اي كه مي‌درخشد
ماكان زهرايي
شيوه رفتاري مرحوم پدرم؛ محمّد زهرايي اين گونه بود كه طي رفت و آمدهاي فراوان و مستمرشان با دكتر موحّد، يادداشت‌هاي ايشان را مي‌ديده و در مواجهه با اقيانوسي از دانش و معرفت، در پي تدوين و چاپ و نشر آنها برمي‌آمده است. نكته‌اي بسيار جالب در اين زمينه در كلامِ دكتر موحّد جاري است كه مي‌گويند: اين آثار، همگي كارهاي زهرايي است. او بود كه آتشِ ذوقِ مرا روشن مي‌كرد... و طرفه اينكه ايشان مطرح كرده بودند اگر محمّد زهرايي زنده بود، شايد جلد پنجم خوابِ آشفته نفت را نيز فراهم مي‌كردم.
در مواجهه با دكتر موحّد، شما صرفا با يك حقوقدان روبه‌رو نيستيد. با يك اديب، چشم در چشم نمي‌شويد، بلكه با علّامه دهري مواجه مي‌شويد كه حقوقدان و شاعر و تاريخدان و مصحّح و مترجم و مولوي‌شناسي قهّار است. تنوّعِ آثارِ دكتر موحّد چنان است كه در رويارويي با آن دچار اعجاب و شگفتي مي‌شويد.
شايد براي‌تان جالب باشد كه تقريباً هيچ كتابي را مرحوم زهرايي از طريق سفارش‌گيري چاپ و منتشر نمي‌كرد. ايشان در رفت و آمد با شاخص‌ترين چهره‌ها، آثار ايشان را كشف مي‌كرد و طي مراوداتِ شخصي، پيگيرِ چاپ مي‌شد و گاه نيز آن را مي‌پروراند. يكي از شاخص‌ترين كتاب‌هاي دكتر موحّد، ترجمه و تعليقاتِ ايشان بر فصوص‌الحكم است. دكتر موحّد اصلا قصد انتشارِ آن را نداشت كه مرحوم زهرايي متوجّه وجود چنين يادداشت‌هايي شده و پيگيرِ چاپِ آن مي‌شود و اكنون مي‌بينيم كه هر يك سال و نيم، كتابِ فصوص‌الحكم تجديد چاپ مي‌شود. در اين راستا، آنچه براي ما بسيار بااهمّيت و ارزشمند است، اين نكته است كه به‌رغمِ تعلّقِ تمامِ اين آثار به شخصِ دكتر موحّد، ايشان بسياربسيار حقگزارِ مرحوم زهرايي است و همواره پس از مرگِ زهرايي، بر خصلت‌هاي نيك آن مرحوم انگشت تاكيد گذاشته و با فروتني خاصي، زحمت‌ها و كوشش‌هاي بنيانگذارِ نشر كارنامه را پاس داشته است. اين نكته‌اي است كه علاوه بر ارزشمندي فراوان، آرامشِ خاطري بزرگ را نيز براي ما به ارمغان آورده.
مدير نشرِ كارنامه