پيشرفت به سبك سامورايي‌ها
سامان سعادت
تيم ملي فوتبال ژاپن حالا اين شانس را دارد كه با يك تساوي مقابل لهستان صعودش به دور بعد رقابت‌هاي جام جهاني 2018 روسيه را قطعي كند. تيمي كه موفق شد در ديدار مقابل كلمبيا از فرصت‌هايش استفاده كند و پيروز از زمين خارج شود. چشم‌بادامي‌ها در ديدار مقابل سنگال با وجود اينكه دو بار از حريف آفريقايي عقب افتادند، با سختكوشي نتيجه را جبران كردند و آمار نشان مي‌دهد آبي‌پوشان آسيايي در طول نود دقيقه تيم برتر زمين بودند. خيلي از مردم مي‌گويند ما هم بايد مثل ژاپن بازي كنيم. تيمي با قدرت هجومي فوق‌العاده و توانايي بالا در ارايه انواع روش‌هاي بازي. موقعي كه لازم باشد به خوبي دفاع مي‌كنند و هر موقع نياز باشد با نهايت قدرت حمله. اما آيا آنها يكشبه تصميم گرفته‌اند كه به اين روش بازي كنند و موفق شوند؟ بعيد است. از آخرين قهرماني ايران در جام ملت‌هاي آسيا چهل سال مي‌گذرد و در اين مدت ژاپن با چهار عنوان قهرماني موفق شده عنوان پرافتخارترين تيم قاره كهن را از ايران بربايد. برخلاف ايران كه مدت‌هاست رنگ فينال آسيا را نديده است، ژاپني‌ها همواره يك پاي فينال هستند و قدرت‌شان در آسيا زبانزد است. در روزهايي كه ما با سيرالئون و امثالهم بازي مي‌كرديم، ژاپن بارها و بارها مقابل ابرقدرت‌هاي فوتبال جهان بازي كرد. در ديدار مقابل برزيل در توكيو با شش گل تحقير شد. اما آنها از اين اتفاقات ياد گرفتند. درس گرفتند و هنوز هم از هر فرصتي استفاده مي‌كنند تا مقابل ابرقدرت‌هاي فوتبال بازي كنند حتي به قيمت تحقير شدن. چون مي‌دانند با بازي كردن جلوي تيمهاي ضعيف هرگز آماده عرض اندام در رقابت‌هاي جهاني نمي‌شوند. در حقيقت با توجه به امكانات و نوع برنامه‌ريزي، همين كه تيم ايران به جام جهاني مي‌رسد در نوع خودش يك شگفتي است و همين كه مقابل اسپانيا اين‌طور جانانه مقاومت مي‌كند، شايسته حماسه‌سرايي.
داستان پيشرفت ژاپن به سال‌ها قبل بازمي‌گردد. به روزهايي كه اين كشور هر كاري مي‌كرد تا بازيكنانش راهي اروپا شوند. بچه‌هاي مستعد را به مدارس فوتبال برزيل و آلمان مي‌بردند. سال گذشته تيم كاشيماي ژاپن مقابل رئال مادريد در جام باشگاه‌هاي جهان شبيه به قهرمان‌ها بازي كرد و كهكشاني‌ها با خوش‌شانسي از پس اين تيم آسيايي برآمدند. تيم ملي ژاپن هر‌چند در سال 1992 نخستين قهرماني خود را در آسيا جشن گرفت اما اين قهرماني پايان فوتبال ژاپن و بهره‌گيري از ستاره‌هاي نامدار نبود بلكه تيم ملي اين كشور توانست در سال‌هاي ۲۰۰۰، ۲۰۰۴ و ۲۰۱۱ عنوان قهرماني قاره كهن را از آن خود كند. ژاپن همچنين يك عنوان نايب‌قهرماني جام كنفدراسيون‌ها را در سال ۲۰۰۱ در كارنامه دارد. نكته ديگري كه موجب اعتبار فوتبال ژاپن در آسيا و جهان شد 2 بار دعوت تيم ملي اين كشور به رقابت‌هاي كوپا امريكا دعوت شده است كه يك بار در سال ۱۹۹۹ در اين مسابقات شركت كرد اما در سال ۲۰۱۱ به دليل حضور بازيكنانش در ليگ‌هاي اروپايي نتوانست دعوت كشور ميزبان را بپذيرد. پيشرفت تيم ورزش فوتبال در كشور ژاپن تنها به فوتبال مردان منتهي نمي‌شود بلكه تيم ملي فوتبال زنان اين كشور چهار سال پيش قهرمان جهان شد.
در حالي كه ما از حضور ستاره تيم ملي كشورمان در ليگ هلند - كه امروز از ضعيف‌ترين ليگ‌هاي اروپا به‌شمار مي‌رود - سرخوشيم و به آقاي گلي ليگ يونان مي‌باليم، تركيب ژاپني‌ها پر است از بازيكناني كه سابقه حضور در ليگ برتر، بوندسليگا، لاليگا و سري‌آ را دارند. تفاوت سطح فوتبال ما با ژاپن در حد همين ليگ‌هايي است كه بازيكنان‌مان در آنها بازي مي‌كنند و ليگ‌هايي كه ژاپني‌ها در آن به ميدان مي‌روند.
فدراسيون فوتبال ژاپن برنامه پيشرفت اين ورزش را در كشور خود گام به گام پيش برد. در واقع ژاپني‌ها از سال ۱۹۹۱ با برنامه‌ريزي‌هاي بنيادي و اساسي و پايه‌گذاري جي ليگ، رفته رفته ميزان علاقه‌مندي به فوتبال را در كشور خود بالا بردند و با بالا رفتن سطح فوتبال در اين كشور باشگاه‌ها و تيم ملي ژاپن هم پيشرفت‌هاي چشمگيري داشتند. ميزباني از رقابت‌هايي مثل جام باشگاه‌هاي جهان و حضور هميشگي تيمهاي ژاپني در اين تورنمنت، تاثيري غيرقابل انكار در پيشرفت فوتبال اين كشور داشته است.
البته خوب مي‌دانيم كه پيشرفت ژاپن تنها مربوط به فوتبال نيست و اين كشور در چهار دهه اخير در همه سطوح پيشرفت كرده است. پيشرفت در زمينه تكنولوژي، اقتصاد، ورزش و همه موارد ديگر نشان‌دهنده اين است كه اگر به تمام مسائل ريشه‌اي نگاه شود، پيشرفت حاصل مي‌شود. توجه ژاپني‌ها به فوتبال پايه در‌حدي است كه كارشناسان فوتبال اروپايي را متعجب كرده و هشدار داده‌اند ژاپن مي‌تواند در آينده يكي از تيمهاي دردسرساز براي تمام غول‌هاي فوتبال شود. همين غول‌هايي كه در بازي‌هاي دوستانه به ژاپن پنج تا و شش تا گل مي‌زنند، شايد در يك دهه آينده براي گرفتن امتياز مقابل اين تيم بايد تقلا كنند.
در مورد ژاپن يك جمله طلايي وجود دارد؛ ژاپني‌ها ملتي هستند كه از شكست‌هاي‌شان درس مي‌گيرند، نه اينكه با آنها كارناوال شادي به راه بيندازند.