نميتوان از سليقه هنري جامعه حرف زد
شما جز در نوازندگي ساز قانون، در نواختن ساز چنگ هم تبحر ويژهاي داريد و روي اين ساز پژوهشهايي نيز انجام دادهايد؛ از جمله چنگ ايراني ارجان. با وجود نوپا بودن سازهاي باستاني احيا شده آيا آموزش اين قبيل سازها ميتواند اصولي باشد؟
ساز قانون در قديمالايام به صورت عمودي نواخته ميشد و به همان دليل جزو دسته سازهاي چنگ محسوب ميشود كه حدودا از دوره فارابي به شكل كنوني درآمده و به صورت افقي نواخته ميشود. اين قرابت و همچنين علاقه من به تاريخ باعث شد به اين ساز علاقهمند شوم. مسلما تفاوتهايي ميان «هارپ» و «چنگ ارجان» (با 3400 سال قدمت)، «چنگ ميان رودان» (با 4700 سال قدمت) يا «چنگ ايلامي» (با 4000 سال قدمت) به لحاظ تكنيكي، ساختار و كيفيت وجود دارد و با يكديگر قابل مقايسه وحتي قابل رقابت هم نيستند اما آنچه در اين سالها باعث جذب علاقهمندان شده، صدا و سونوريته تازه و خاص اين سازهاست كه اگر آهنگسازي خوب و انتخاب گام و مقام متناسب با اين سونوريته صورت گيرد ميتواند قابليت جايگزيني شنيداري براي اهالي موسيقي را داشته باشد. در حوزه آموزش نيز بايد به اين نكته توجه داشت كه آموزش سازهاي باستاني، نيازمند يك متد مدون است كه بايد پس از پژوهشهاي بيشتر تكامل يابد. در غير اين صورت آموزش سازهاي باستاني از روي كتابهاي آموزشي «هارپ» به دليل تفاوت فاحش در اكول و نوع نوازندگي اين سازها كاملا اشتباه است.
آلبوم «قانون بيقانون» در آخرين جشنواره موسيقي فجر كانديداي دريافت جايزه باربد شد اما با اينكه احتمال كسب اين جايزه توسط شما زياد بود از دريافت آن امتناع كرديد. گذشته از حواشي اين ماجرا، برگزاري جشنوارههايي نظير فجر را تا چه حد مفيد ميدانيد ؟
جشنواره فضاي مجازي نيست كه هر تازه از راه رسيدهاي در آن شركت كند، يا اينكه يك نفر به خاطر قطعهاي بارها و بارها تقديرشود. فستيوالها در سراسر دنيا يك معنايي دارند و از اساسنامه از پيش تدوين شدهاي پيروي ميكنند. اصولا برگزاري جشنواره بسيار خوب است و باعث شناخته شدن افرادي ميشود كه امكان ديده شدن ندارند. اصل هم همين است كه صحنهاي براي ارايه هنر افراد مستعد و جوانان ناشناخته وجود داشته باشد نه اينكه محلي براي مطرح شدن كساني باشد كه به اندازه كافي مشهور هستند. جشنواره جاي سلبريتيبازي نيست البته در سالهاي قبل در بخش جنبي اساتيد موسيقي نيز حضور داشتند و از قضا يكي از بخشهاي خوب نيز محسوب ميشد متاسفانه جشنواره ما تبديل به محلي براي درآمدزايي شده در حالي كه برگزاري آن كنشي فرهنگي است كه بودجه آن بايد توسط دولت تامين شود. بارها مشاهده كردهايم كه مسوولان برگزاري، هنرمندان را از شهرستانهاي مختلف دعوت ميكنند و مبلغي كه به آنها ميپردازند معادل هزينه اقامت و اياب و ذهاب آنها هم نيست. در نقطه مقابل سلبريتيهايي را دعوت و ميليونها تومان به آنها پرداخت كردند، به اين دليل كه حضورشان باعث فروش بليت جشنواره شود. به نظر من جايگاهها براي جشنواره امروز جايگاه مناسبي نيست و با تمام احترامي كه به جناب نوربخش قائلم اما فكر ميكنم ايشان هر چه در توان داشتهاند در اين چند سال نشان دادهاند و اكنون كه حال و هواي هنرمندان هم چندان رضايتبخش نيست و اعتراضات بيشماري نيز به عملكرد ايشان وجود دارد، بهتر است حداقل از جشنواره خداحافظي كنند. وضعيت خانه موسيقي به لطف مديريت ايشان به اندازه كافي آشفته است و خواهش ميكنم به جاهاي ديگر دسترسي پيدا نكنند. موسيقي ما نياز به فكري نو و گروهي پوياتر براي اداره جشنواره و نهادي همچون خانه موسيقي دارد. در بيست سالي كه بنده از سال 77 اجراهاي صحنهاي خود را به طور رسمي آغاز كردهام تاكنون، هيچ عايدي از دولت، خانه موسيقي يا جشنواره دريافت نكردهام، در مقابل با هر بار اجراي خارج از كشور احترام، استقبال، حمايت و تقدير بيشتري از من شده و فقط بايد تاسف بخورم براي حال موسيقي كشور و متوليان هنرياش.
صحبت از حمايتهاي دولت براي برگزاري جشنواره موسيقي شد؛ با توجه به درآمدزايي از طريق فروش بليت و دعوت از سلبريتيها در جشنواره موسيقي فجر، نقش دولت را چطور ميبينيد؟
جشنواره ميتواند به صورت دولتي يا خصوصي برگزار شود. مهم آن است كه بودجه سالانهاي به بخش موسيقي اختصاص داده شود كه به كمك آن، هنرمندان مستعد و گمنام هنر خود را عرضه كنند تا بتوانند با حمايت تبديل به سرمايههاي آتي هنر كشور شوند و متقابلا يك سود فرهنگي نيز نصيب دولت شود. نه اينكه با اين بودجه، سلبريتيهاي داخل و خارج كشور را براي پز و نمايش دعوت كنيم و با بليتفروشي بيشتر به فكر درآمدزايي خودمان باشيم. متاسفانه درآمدزايي از طريق جشنواره براي مسوولان، بيش از سود فرهنگي اهميت دارد. معتقدم چه بخش دولتي و چه خصوصي بايد با يك اساسنامه مدون و درست، مسير خود را ادامه دهد؛ كما اينكه ما متوجه تفاوتهاي خصوصي و دولتي در اين جشنواره نشديم! چون هرساله دولت يك فرد مشخص از بخش خصوصي را انتخاب كرده و تمام امور را به ايشان ميسپارد، واقعا نميدانم چه اسمي بايد روي اين جشنواره گذاشت.