گمشده در كوچه‌هاي سده‌ها و هزاره‌ها
آرش نورآقايي
مجسمه پري كوچك دريايي، يكي از شخصيت‌هاي خلق شده در داستان‌هاي هانس كريستين اندرس در كپنهاك سالي 5 ميليون بازديدكننده دارد كه بيش از كل تعداد گردشگران ورودي ايران است. كساني كه سري به مجسمه «پري كوچك دريايي» مي‌زنند مشتاقند مقبره و دانشكده و هر آنچه متعلق به اين نويسنده است را از نزديك مشاهده كنند و زمان سفرشان را اندكي طولاني‌تر مي‌كنند. گردشگراني كه به پاريس سفر مي‌كنند سري به خانه ويكتور هوگو مي‌زنند تا ببينند اين نويسنده كجا زندگي كرده و چطور داستان‌هايش را نوشته است. كتابفروشي شكسپير و شركا محل رفت و آمد برشت بوده و اين روزها يكي از جاذبه‌هاي پاريس به حساب مي‌آيد. گورستان پرلاشز جايي است كه مي‌توانيد آرامگاه نويسندگان مورد علاقه خود را در آن پيدا كنيد.
اگر اسطوره‌ها را هم به گردشگري ادبي اضافه كنيم آنگاه به ايتاليا و مجسمه‌هاي متعدد دانته در اين كشور مي‌رسيم. خانه و كليسايي كه محل عبادت او بوده، حتي جايي كه براي اولين‌بار معشوق خود را ديده، اين روزها پر از هواداران و گردشگران است. بسياري به ورونا مي‌روند تا محل داستان رومئو و ژوليت را از نزديك ببينند. «داوينچي كد» خوانندگانش را به گشت و گذار در فلورانس و پاريس تشويق مي‌كند و ميليون‌ها هوادار هري پاتر، نيوزيلند را به عنوان مقصد سفرشان انتخاب كرده‌اند.
ايران پيشينه‌اي قوي در حوزه ادبي دارد. در گذشته فارغ از ادبا، دانشمندان و عرفا دستي در ادبيات داشتند، ابن‌سينا از جمله اين دانشمندان است و خيام شهرتي جهاني بابت رباعياتش دارد. آنها به اغلب زبان‌هاي زنده دنيا ترجمه شده‌اند كه نمونه آن ترجمه اين رباعيات توسط ادوارد فيتز جرالد به انگليسي است. خواجه عبدالله انصاري، مولوي، بايزيد بسطامي، عطار نيشابوري و... همگي فارغ از عرفان دستي در ادبيات دارند و فردوسي كسي است كه زبان فارسي را براي ما به يادگار گذاشته است. در دوران مدرن صادق هدايت، احمد شاملو، فروغ فرخزاد و ديگران در دنيا شناخته شده‌اند و حال آنكه خانه صادق هدايت به مهدكودك تبديل شده، زمزمه ويراني از خانه پدري فروغ رسيده و مزار شاملو نيز اندك نشاني از اين شاعر بزرگ دارد. اين‌طور به نظر مي‌رسد كه ما هنوز نتوانسته‌ايم از ظرفيت‌هاي ادب و هنر براي كشاندن گردشگران به ايران استفاده كرده و آنها را به سفر به ايران با اين جاذبه‌ها تشويق كنيم. براي رسيدن به اين هدف نيازمند برندسازي از شخصيت‌ها و فرهنگ ايراني هستيم تا خود را بشناسانيم و نگذاريم فرهنگ غني ما در كوچه پس‌كوچه‌هاي سده‌ها و
هزاره‌ها گم شود.