روشنفكر و متفكر آزاد
علي دهباشي، سردبير بخارا: ادوارد سعيد در سال 1935م متولد شد و در سال 2003 از دنيا رفت. او انديشمند، نظريه‌پرداز و منتقد ادبي فلسطيني- امريكايي و فعال سياسي بود. در خانواده‌اي مسيحي در بيت‌المقدس‌زاده شد. دوران كودكي و نوجواني خود را در قاهره و بيت‌المقدس گذراند و در مدارس اين دو شهر تحصيل كرد. در پي ناآرامي‌ها و درگيري‌هايي فلسطين كه به تاسيس اسراييل در سال 1947 م درآمد، خانواده سعيد ناگزير در 1974 فلسطين سرزمين آبا اجدادي‌شان را ترك كردند و در قاهره سكونت گزيدند.
سعيد به خواست پدرش وديع در 1951 براي ادامه تحصيل راهي امريكا شد و در دبيرستان شبانه‌روزي ماونت هرمان درس خواند سپس در دانشگاه پرينستون پذيرفته شد و در رشته تاريخ و زبان و ادبيات انگليسي تحصيل كرد. در اين دوره او دانش فراواني در تاريخ موسيقي، فلسفه و ادبيات اندوخت و مدرك كارشناسي خود را در 1957 دريافت كرد. او مقطع كارشناسي ارشد و دكتراي خود را در دانشگاه هاروارد گذراند و از سال 1963 به عنوان استاديار در ادبيات تطبيقي در دانشگاه كلمبيا
پذيرفته شد.
سعيد در 1978 سومين اثر خود يعني كتاب «شرق‌شناسي» را منتشر كرد كه شهرتي جهاني برايش به ارمغان آورد. اين اثر توجه منتقدان، متفكران و پژوهشگران حوزه علوم انساني غرب و شرق را به خود جلب كرد و تحولي اساسي در مطالعات شرق‌شناسي پديد آورد. او تحت تاثير انديشه‌هاي گرامشي، فوكو، انور عبدالملك و ديگران و نيز بهره‌گيري از دانش ژرف خود در نقد ادبي و ادبيات به تحليل و تفسير چگونگي شكل‌گيري مفهوم شرق در آرشيو شرق‌شناسي و پيوند پنهان و آشكار نهاد شرق‌شناسي و امپرياليسم و استعمار غربي در قرن 19و 20 پرداخت. كتاب شرق‌شناسي سعيد را مي‌توان سرآغاز جدي مطالعات پسااستعماري برشمرد كه همچنان در حال گسترش و شكوفايي است و تاثير آن را مي‌توان در حوزه نقد ادبي، تاريخي، اجتماعي، فيلم و موسيقي و... رصد كرد.
سعيد نمونه درخشان روشنفكر و متفكر آزاد و گريزان از محدوديت‌هاي نظام دانشگاهي متصلب و تخصص محور غربي دانست كه توانسته در نوشته‌هاي نقدي سياسي ادبي و نيز در مصاحبه‌ها و فيلم‌هاي مستند و در ديدگاه‌هاي سياسي‌اش وارستگي انتقادي و نيز آگاهي و دركي ژرف به مخاطبانش ارايه دهد و ستايش انديشمندان، منتقدان، شاعران، هنرمندان و ساير پژوهشگران علوم انساني را برانگيزد؛ افرادي مانند نوآم چامسكي، تري ايگلتون، محمود درويش، گاياتاري اسپيواك، انور عبدالملك، دانيال بارنبايم، سمر امين، رابرت جي يانگ و...
برخي ديگر از آثار سعيد عبارتند از: ژوزف كنراد و داستان اتوبيوگرافي؛ آغازها: هدف و روش، مسائل فلسطين؛ جهان، متن و منتقد؛ فراتر از واپسين آسمان؛ فرهنگ و امپرياليسم؛ نقش روشنفكر و اومانيسم و نقد دمكراتيك.