اخيرا حسن روحاني وعده كاهش تورم داده بود «در ماه آبان نسبت به ماه‌هاي قبل، تورم يك ماهه يك سوم شد؛ پيش‌بيني هم اين بود كه اگر درست عمل كنيم، بايد از ماه آبان تورم به تدريج شروع به سير نزولي كند و تا حد امكان در ماه‌هاي بعد هم روند كاهش و مهار تورم را ادامه مي‌دهيم.» موضوعي كه خلاف واقع نبود و مطابق آمار بانك مركزي تورم از 4.5 درصد ماهانه ماه مهر نسبت به ماه قبلش به 3.5 درصد تورم در ماه آبان نسبت به مهر رسيده است. اين يعني در همين دو ماه اخير، تورم حدود 9.5 درصد بوده است؛ عددي كه به تنهايي برابر تورم هر كدام از سال‌هاي 95 و 96 است و اگر بخواهيم افزايش قيمت‌ها در آبان 97 نسبت به آبان 96 را محاسبه كنيم، عدد 39.9 حاصل مي‌شود كه حتي از تورم سال 92 نيز بالاتر خواهد بود. روحاني پيش‌تر و در نيمه اول دولت يازدهم در تبيين معني كاهش تورم گفته بود: كاهش تورم با كاهش قيمت‌ها مترادف نيست و به معناي كاهش افزايش قيمت‌ها است و با توجه به شرايط حاضر دوباره بايد همان حرف‌ها را بيان كند.
در گزارش مركز آمار ايران در مورد تورم در آبان ماه بيان كرده كه شاخص قيمت‌ها در اين ماه نسبت ماه مشابه سال گذشته 34.9 درصد افزايش پيدا كرده و نسبت به ماه قبل 2.6 درصد رشد كرده است. بر اساس اين گزارش تورم مواد خوراكي، آشاميدني و دخانيات را براي يك سال گذشته، 50.3 درصد اعلام كرد و همچنين رشد قيمت ماهانه اين سبد را 4.1 درصد بيان كرد.
خيار در صدر
اين گزارش براي قيمت اقلام خوراكي آبان 1397 در مناطق شهري محاسبه كرده است كه بيشترين افزايش قيمت در ماه آبان نسبت به مهرماه، مربوط به «خيار» با 33.8 درصد افزايش، «شير پاستوريزه » با 12.1 درصد افزايش و « موز» با 7.5 درصد افزايش بوده است. در اين ماه «پرتقال محصول داخل» 27 درصد و «سيب زميني» 16.1 درصد نسبت به ماه قبل كاهش قيمت داشته است. همچنين بيشترين افزايش قيمت نسبت به ماه مشابه سال قبل (آبان ١٣٩٦) مربوط به «رب گوجه‌فرنگي» با ٢٤٤,٤ درصد افزايش و پس از آن «موز» با ١٦٥.٧ درصد افزايش و «سيب درختي زرد» با ١٠٣,٦ درصد افزايش همراه بوده است. در ادامه اين گزارش رشد قيمت‌هاي چند كالا، وضعيت سبد خانوار مورد بررسي قرار گرفته است.
تورم رب گوجه فرنگي بيشتر از گوجه
در نمودار شماره 1 وضعيت قيمت يك كيلو گوجه‌فرنگي و يك كيلو رب گوجه‌فرنگي مقايسه شده است. در حالي كه در بعضي از ماه‌هاي منتهي به يك سال گذشته، گوجه قيمت كاهشي داشته است اما قيمت رب در همه ماه‌هاي اين يك سال افزايش يافته است و حتي در مهر امسال نسبت به ماه قبل 90 درصد افزايش را شاهد بوده است. رب گوجه در يك سال گذشته، 244 درصد رشد قيمت را تجربه كرده است و اين در حالي است كه گوجه، تنها 70 درصد افزايش داشته است. رييس اتحاديه بنكداران مواد غذايي در پاسخ به اين سوال كه چرا اين مقدار تفاوت تورم وجود دارد، مي‌گويد: نرخ رب تنها متاثر از نرخ گوجه‌فرنگي نيست و در حال حاضر به دليل عدم افت نرخ قوطي، در آسان بازشو، كارتن و حتي پلاستيك بسته‌بندي نمي‌توان افت نرخ رب را متصور بود. هر چند مشخص نيست كه چه ميزان از قيمت رب متاثر از بخش‌هاي ديگر آن است كه اينچنين تورمي را در پي داشته است. همچنين با وجود آنكه در مهرماه از سوي گمرك و بنا به درخواست وزارت صمت، براي كنترل قيمت گوجه‌فرنگي و رب آن صادرات گوجه نيز ممنوع شد (مگر گوجه‌هاي گلخانه‌اي كه در توليد رب استفاده ندارند) اما تورم رب در اين ماه نسبت به ماه قبل 7 درصد بوده است در حالي كه تورم خود گوجه، تنها برابر
1.6 درصد بوده است.
لبنيات، رشد ناگهاني
رشد 47 درصدي محصولات لبني نسبت به سال گذشته در حالي است كه همان‌گونه كه در نمودار 2 مشاهده مي‌شود، تا تيرماه رشد قيمت‌ها در اين سبد از محصولات محسوس نبوده است. پيش‌تر، اسماعيل خاتمي‌مقدم، نايب رييس انجمن صنايع غذايي استان مازندران گفته بود براي لبنيات و شير خشك مبناي دلار 4 هزار و 200 توماني در نظر گرفته مي‌شود ولي چون ارز حاصل از صادرات شيرخشك با قيمت آزاد به كشور باز مي‌گردد، انگيزه براي صادرات شيرخشك افزايش يافته و كاهش توليد شير را در پي داشته است.
در 26 آبان ماه، عليرضا عزيزاللهي، مديرعامل اتحاديه دامداران اعلام كرد كه كارگروه تنظيم بازار در جلسه اخير خود قيمت شير خام را كيلويي 2 هزار تومان تعيين كرده است. و اين در حالي است كه پيش‌تر و در مهرماه، قيمت همين كالا در اوايل مهر 1570 تومان تعيين شده بود و به نظر مي‌رسد تورم اين بخش همچنان ادامه داشته باشد.
پيشي گرفتن گوشت گوساله از گوسفندي
افزايش قيمت گوشت در يك سال اخير همچون ديگر كالاهاي خوراكي بوده است ولي نكته جالب توجه، افزايش 55 درصدي قيمت گوشت گوساله در مقابل رشد 45 درصدي گوشت گوسفندي است كه سبب شده حتي گوشت گوساله هم‌قيمت با گوشت گوسفند ارايه شود و تفاوتي كه هميشه در بازار بين اين دو نوع گوشت وجود داشت، كمرنگ شود. همچنين مطابق گزارش هفتگي بانك مركزي، قيمت گوشت تنها دسته كالايي بوده است كه نسبت به ماه گذشته كاهش يافته كه اين مي‌تواند خبر خوبي براي دسترسي به اين ماده غذايي باشد.
تورم داخلي كمتر از خارجي
برنج خارجي با وجود آنكه از ارز 4200 توماني بهرهمند شد تا تلاطمات قيمت دلار بر سبد خانوار اثر نگذارد اما در يك سال گذشته 53 درصد رشد داشته است، در حالي كه برنج داخلي تنها 16 درصد افزايش داشته است. نكته جالب توجه در مورد افزايش قيمت برنج داخلي، رشد كم آن نسبت به تورم 50 درصدي كل سبد كالاهاي خوراكي است. حجت براتعلي، دبيركل هماهنگي توزيع و فروش شركت بازرگاني دولتي ايران بيان كرده بود كه قرار است از ۱۵ آبان ماه با توزيع برنج تايلندي كيفي، قيمت اين محصول اعم از وارداتي و داخلي كاهش يابد.
مرغ و تخم‌مرغ، به هم رسيدند
در حالي كه قيمت تخم‌مرغ در فاصله آذر 96 تا تير 97 بيش از قيمت مرغ بود در ماه‌هاي اخير قيمت يك كيلو تخم‌مرغ و يك كيلو مرغ همراه نزديك به هم است. مطابق آنچه بانك مركزي در گزارش هفتگي خرده‌فروشي اعلام كرده است، قيمت يك شانه تخم‌مرغ- كه حدود دو كيلو است- در سطح شهر تهران، 20 هزار و 200 تومان است كه براي هر دانه تخم‌مرغ، حدودا 675 تومان قيمت عمده‌فروشي خواهد بود.
ميوه‌ها، متفاوت
افزايش قيمت ميوه‌ها از يك روند يكسان تبعيت نكرده است و مثلا موز كه يك ميوه كاملا وارداتي است در يكسال گذشته، 165 درصد افزايش پيدا كرده است. نكته جالب براي قيمت موز آن است كه سال پيش، حدود 4600 تومان و امسال در اين ماه، 11600 تومان است، يعني هر دو همان قيمت دلار و در همه اين سال‌ها عموما قيمت موز و دلار هم‌اندازه بوده است. كاهش قيمت پرتقال در ماه‌هاي اخير نيز سبب شد كه تورم اين كالا در يك ساله اخير برابر 42 درصد باشد.
حبوبات، كمترين افزايش‌ها
حبوبات، در يك سال گذشته يكي از كمترين تورم‌ها را داشتند و مطابق گزارش هفتگي بانك مركزي، تورم اين سبد از خوراكي‌ها در يك سال گذشته حدود 15 درصد بوده است. عدس در اين دسته تنها با حدود دو درصد افزايش قيمت نسبت به سال قبل، در ميان تمام اقلام خوراكي كه بانك مركزي رصد مي‌كند، كمترين رشد قيمت را داشته است.
مطابق آمار بانك مركزي تورم از 4.5 درصد ماهانه ماه مهر نسبت به ماه قبلش به 3.5 درصد تورم در ماه آبان نسبت به مهر رسيده است. اين يعني در همين دو ماه اخير، تورم حدود 9.5 درصد بوده است.
در گزارش مركز آمار ايران در مورد تورم در آبان ماه بيان كرده كه شاخص قيمت‌ها در اين ماه نسبت ماه مشابه سال گذشته 34.9 درصد افزايش پيدا كرده و نسبت به ماه قبل 2.6 درصد رشد كرده است. بر اساس اين گزارش تورم مواد خوراكي، آشاميدني و دخانيات را براي يك سال گذشته، 50.3 درصد اعلام كرد و همچنين رشد قيمت ماهانه اين سبد را 4.1 درصد بيان كرد.
حبوبات، در يك سال گذشته يكي از كمترين تورم‌ها را داشتند و مطابق گزارش هفتگي بانك مركزي، تورم اين سبد از خوراكي‌ها در يك سال گذشته حدود 15 درصد بوده است.
رب گوجه در يك سال گذشته، 244 درصد رشد قيمت را تجربه كرده است و اين در حالي است كه گوجه، تنها 70 درصد افزايش داشته است.