زباله تهران ارزشمند است

تهران از نظر توليد زباله وضعيتي منحصر به فرد دارد. آناليزهاي علمي زباله تهران نشان مي‌دهد كه تنها 30 درصد زباله تهران خشك و قابل فروش است.

زباله‌هاي خشك منبع درآمدي قابل توجه در حوزه مديريت پسماند به‌شمار مي‌روند كه شهرداري تهران مي‌تواند از آن بهره‌مند شود. 70 درصد باقي‌مانده هم زباله ‌تر است كه مي‌توان بيش از 60 درصد آن را به كمپوست تبديل كرد. در كنار اين مي‌توان از 5درصد زباله به عنوان سوخت كارخانه‌هاي سيمان استفاده كرد و چيزي حدود 5 درصد زباله هم بايد دفن شود. رسيدن به چنين استانداري مستلزم وجود اراده قوي و نگاهي بلندمدت در شهرداري تهران است.

اما سيستم ناكارآمد مديريت شهري در سال‌هاي گذشته موجب شده، مديريت علمي پسماند در تهران مغفول بماند. براي نمونه در سال 94 بخشي از زباله جمع‌آوري شده در تهران را آناليز كرديم و بر اساس يافته‌هاي به دست آمده، پيشنهاد شد يكي از خطوط پردازش زباله در تهران به فناوري روز مجهز شود تا هزينه واقعي پردازش زباله از حمل تا تفكيك و ميزان درآمدها هم تعيين شود؛ اما آن اقدام بي‌نتيجه ماند.

در دوره شهرداري آقاي نجفي هم مجددا بحث آناليز زباله تهران و هزينه‌ها و درآمدهاي اجراي طرح تفكيك مطرح شد. بر اساس برنامه‌اي كه آن موقع تهيه شد، برآوردها نشان مي‌داد كه مي‌توان ظرف 15 ماه دفن زباله را در تهران تعطيل كرد. براي اين كار لازم بود در 3 منطقه از شهر تهران به صورت آزمايشي تفكيك و پردازش زباله به شيوه‌اي نوين صورت گيرد.

اين پيشنهادها به صورت مكتوب در اختيار شهرداري تهران هم قرار گرفت اما متاسفانه هميشه عواملي هستند كه اجازه نمي‌دهند در اين بخش تغييري ايجاد شود. اگر ارزش زباله تهران به خوبي محاسبه شود آن وقت اين آدم‌ها زير سوال مي‌روند!

اكنون كه شهرداري تهران قصد دارد عوارض پسماند را اصلاح كند، مي‌توان اين اقدام را گامي مثبت ارزيابي كرد اما اين گام مثبت نيازمند وجود يك برنامه دقيق است وگرنه تعيين نرخ عوارض به تنهايي كاركردي ندارد و به اين شكل راه به جايي نمي‌برد. قبل از آنكه عوارض پسماند تعيين شود، لازم است كه طرح جامع مديريت پسماند شهر تهران سرانجام بعد از اين همه سال تهيه شود. بر اساس اين طرح تمام هزينه‌ها و درآمدهاي احتمالي بايد محاسبه شود و بر اساس آن فرمول تعيين نرخ عوارض پسماند به دست بيايد.

گام اول اصلاح مديريت پسماند، تعيين نرخ عوارض نيست. نبايد شرايط به گونه‌اي باشد كه از مردم عوارض دريافت شود و بعد به آنها خدمات ارايه نشود.

از آنجا كه پيش از اين آناليز زباله شهر تهران انجام شده، تهيه طرح جامع پسماند كاري ندارد. اين طرح بايد براي يك دوره 5 ساله تهيه شود چون معمولا اين طرح‌ها بايد در دوره‌هاي 5 ساله بازنگري شوند.

اميدوارم شوراي شهر و شهرداري تهران مسير درست را انتخاب كنند. تهران مي‌تواند از نظر مديريت پسماند شرايطي همتراز با شهرهاي مدرن كشورهاي توسعه‌يافته پيدا كند و از وضعيت كنوني كه به نوعي از برده‌داري زباله‌گردها وجود دارد، رهايي يابد.

فعال محيط زيست و متخصص مديريت پسماند