روايتي ديگر از تاريخ ايران
مجموعه «تاريخ ايران: روايتي ديگر»، به دبيري بهزاد كريمي، شامل بررسي سير تحولات تاريخ ايران است با نگاهي تازه و با اتكا بر منابع معتبر و روشهاي مقبول در پژوهشهاي تاريخي. ويژگي اصلي اين مجموعه داشتن نگاهي همهجانبه، فرهنگي و انتقادي به رويدادهاي تاريخ ايران در عرصه ايرانِ فرهنگي است و در تلاش است تاريخ را نه به قصد ماندن در گذشته و نه براي تفاخر و تحقير در حال، بلكه براي ساختن آيندهاي روشن روايت كند.
جلد اول اين مجموعه «شاه اسماعيل صفوي و تغيير مذهب» نوشته بهزاد كريمي، دبير مجموعه، است. ايران معاصر به نحوي انكارناپذير به لحاظ فرهنگي و سياسي تحت تاثير اقداماتي قرار دارد كه پانصد سال پيش از اين شاه اسماعيل اول صفوي انجام داده است. داوري درباره اين پادشاه همچون ديگر پادشاهاني كه بر اين سرزمين تاختند يا آنها كه در جهت رفاه و آسايش مردم و پيشرفت سرزمين گام برداشتند آسان نخواهد بود. مولف تلاش كرده است با فراهم آوردن برخي از مهمترين فرازهاي زندگي شاه اسماعيل؛ آنهم با تأكيد بر مساله تغيير مذهب، زمينه را براي داوري در باب اين شخصيت پيچيده و بحثبرانگيز تاريخ ايران آماده سازد.
«رواداري فرهنگي در عصر مغولان»، نوشته نسيم خليلي، جلد دوم اين مجموعه است كه به سير كلي انديشهها، خطمشيها و سياستهاي مذهبي در عصر مغولان ميپردازد. اين كتاب به جايگاه اديان مختلف در سايه حاكميت آنها پرداخته است و بطور مشخص عوامل موثر در اسلامپذيري مغولان و تعاملشان با جهان ايراني- اسلامي را بررسي ميكند. در اين كتاب درباره وجهي از تاريخ فكري و فرهنگي مغولان سخن گفته ميشود كه گاه بدون آگاهي كامل از مستندات تاريخي، درباره آن افراط و تفريط بسياري شده است: تساهل و تسامح مغولان در تعامل با آيينها و مذاهب سرزمينهاي مغلوبه.
«پايان دو قرن سكوت»، نوشته اميرحسين حاتمي، جلد سوم اين مجموعه است. اين كتاب به دو سده سكوت سياسي ايرانيان ميپردازد. اگرچه امروزه دولت صفوي به درستي نخستين دولت كاملا مستقل ايراني- اسلامي دانسته ميشود، اما واقعيت آن است كه تشكيل اين دولت ملي بر بستر تلاشهاي مستمر ايرانيان از زمان سقوط ساسانيان صورت گرفت. از همان زمان گروهي از ايرانيان در انديشه احياي شكوه گذشته و استقلال كشور دست به قيامهايي بر ضد حكومتهاي اموي و عباسي زدند كه عمدتا از سوي دستگاه خلافت سركوب شد؛ از اين رو ايرانيان به مدت دو سده در «سكوتي» سياسي و البته نه فرهنگي- اجتماعي به سر بردند.
«ايران در جنگ جهاني دوم»، نوشته شيدا صابري، جلد چهارم اين مجموعه است كه به وضعيت ايران در جنگ جهاني دوم ميپردازد. اين كتاب در چهار فصل به روايت اوضاع ايران در جنگ جهاني دوم، بيطرفي و ناگزير طرفداري از يكي از طرفهاي درگير و پيامدهاي آن ميپردازد. فصل اول درباره شروع جنگ جهاني دوم در اروپاست. فصل دوم به اوضاع سياسي و اجتماعي ايران در جنگ جهاني دوم ميپردازد. فصل سوم به استعفاي رضاشاه، اوضاع ايران پس از خروج او و انتقال سلطنت به محمدرضا شاه ميپردازد و در فصل چهارم به نتايج جنگ جهاني دوم در ايران پرداخته ميشود.