خانه روشنان

اينكه بعضي‌ها مي‌گويند سينماي مستند روايت خلاقانه واقعيت است و فيلمسازش بايد در اين مسير گام بردارد، گفته قابل قبولي است. اين باور طي سال‌هاي زيادي كه از عمر سينما و فيلمسازي مستند مي‌گذرد به اثبات رسيده است. راه دور چرا برويم؟ خانه سياه است، اون شب كه بارون آمد،مشق شب، موج و مرجان و خارا و آثار مستند ناصر تقوايي، جعفر طياب، محمدرضا مقدسيان و... در اين رديفند. اين مثال‌هايي كه مي‌زنم اسامي فيلمسازان پيشكسوت را يدك مي‌كشد ربطي به نبود فيلمسازان قدر در سينماي مستند امروز ايران و دنيا نيست. حداقل در ايران، طي سال‌هاي اخير تمايل به ساخت فيلم مستند بيشتر شده است. بالا رفتن تعداد فيلم‌ها فقط به افزايش آمار ختم نشده است. ميانگين فيلم‌هايي كه سر شكل بهتر و فرم قابل قبول‌تري دارند، بهتر شده است. فيلمسازاني همانند اُرد عطارپور، فرهاد ورهرام، محسن عبدالوهاب، رخشان بني‌اعتماد، پيروز كلانتري، مهرداد اسكويي، مجتبي ميرتهماسب، مهدي باقري، هادي آفريده، رضا بهرامي‌نژاد، مصطفي رزاق كريمي، محمد شيرواني، سام كلانتري، فرحناز شريفي، مونا زندي، سارا افضلي، مهوش شيخ‌الاسلامي، گل‌اندام صفري و.... فيلم‌هاي مستند خوبي ساخته‌اند. فيلم‌هايي كه در كنار ساختار قابل قبول لازمه يك فيلم مستند خوب يعني موضوع و مفهوم را هم درستي در خود دارد. گمانم تعدادي از فيلم‌هاي جشنواره سينما حقيقت امسال هم بتواند گواه نظرم باشد. البته در اينكه به موازات اين اهميت هنوز تاثير فيلم‌هاي مستند در زندگي مردم افزايش نيافته است شكي نيست. هنوز نمي‌توانيم فيلم مستندي را پيدا كنيم كه باعث تغيير در مشكلي كه نشان داده است شده باشد. هنوز فيلم مستندي نيست (يا من نمي‌شناسم) كه گفت‌وگو درباره موضوعش از پرده سينما به جامعه، مطبوعات، بحث‌هاي دانشجويي، اتاق مديران منتقل شده باشد. كاري كه انگار وظيفه مهم بخشي از سينماي مستند است. بخشي كه قرار است با نمايش معضلات و مشكلات زمينه اصلاح واقعيت را فراهم سازد. بايد در نوشته‌اي پاي مديران بخش‌هاي مختلف جامعه، برنامه‌ريزان سينماي مستند، مستند‌سازان، برگزار‌كنندگان جشنواره و.... را وسط كشيد و اين دلايل را كالبد شكافي كرد. البته اين موضوع مي‌توانست و مي‌تواند در حاشيه جشنواره سينما حقيقت هم در قالب نشستي چالشي مطرح شود. عجالتا كه نشده و اين به معناي خاموشي چراغ سينماي مستند اجتماعي نيست. چراغي كه مي‌تواند در زمانه وجود ناملايمات و مشكلات با كمي هوشمندي بيشتر، صبوري افزون‌تر، تيزبيني عميق‌تر، آزادي عمل بيشتر زمينه به‌كارگيري نگاه هنرمندان را براي رفع معضلات اجتماعي به‌كار گرفت.