روز مردان تنها
حسن لطفي
خوشحالم كه جشنواره برايم با فيلمي مستند شروع ميشود (خانهاي براي تو). فيلمي كه اگر چه تلخ است و تلخيش آدم را آزار ميدهد اما اگر كساني كه بايد فيلم را ببينند، تماشايش كنند، امكان اينكه تلخي نظاره كردن مشكلات شخصيت فيلم دلشان را بلرزاند، بيشتر ميشود؛ لرزيدني كه ميتواند وادارشان كند تا براي درمان درد بيدرمان آدمهايي مثل شخصيت فيلم چارهاي بينديشند. اتفاقي كه اگر بيفتد خانهاي براي تو و سينماي مستند قدرتش را نشان داده است. قدرتي كه انگار عجالتا قرار است، پنهان بماند و فيلمهاي مستند نه تنها بيحضور مسوولان كه بدون تماشاگران هميشگي فيلمهاي جشنواره براي صندليهاي خالي بر پرده بيفتد. البته همين كه پاي فيلمهاي مستند با آدمهاي تنهايي مثل شخصيت فيلم خانهاي براي او (داوود) به مهمترين اتفاق سينمايي كشور باز شده است، خوب است. بدون شك روزي روزگاري اميد پنهان در چنين فيلمهايي كار خودش را ميكند. داوود تنها آدم تنهاي روز اول فيلم كه ميبينيم در جشنواره سي و هفتم نيست . غلامرضا تختي و شخصيت فيلم معكوس با بازي بابك حميديان مردهاي تنهاي ديگر اين روزند كه روي پرده سفيد پرديس ملت جان ميگيرند. در اينكه جنس تنهاييشان با هم فرق دارد، شكي نيست . طبيعي هم هست. همانطور كه تختي بهرام توكلي با تختيهاي زندهياد علي حاتمي و بهروز افخمي متفاوت است . تفاوتي كه از يك طرف به نوع نگاه اين سه نفر به سينما و سوژه انتخابيشان و از طرف ديگر ريشه در زمان و شرايط ساخت اين فيلمها دارد. شايد همينها هم جسارت بهرام توكلي را در نزديكتر شدن به زواياي پنهان غلامرضا تختي بيشتر كرده است؛ جسارتي كه اگر هنگام ساخت فيلم درباره اسطورهها نباشد، فيلم را به اثري سفارشي و خنثي تبديل ميكند. خوشبختانه بهرام توكلي از اين خان به سلامت بيرون آمده است. حس خوبي كه در بعضي صحنهها بيشتر ميشود. صحنههايي كه تعدادش در فيلم بيش از انگشتان دست است برخلاف تختي، تنهايي شخصيت فيلم معكوس ساخته پولاد كيميايي در هياهوي حرفهاي عكس نشده و عكسهاي گل درشت كمي اغراق شده است. از آن گذشته به نظر ميرسد، پولاد كيميايي بيش از آنكه آدم زمانه خودش باشد آدم زمانه مسعود كيميايي است. جنس تنهايي آدمهاش، فضاها، زدوخوردهاي بيدليل كه فقط ميخواهد شخصيت اصلي را زخمي كند و... مال امروز هم اگر باشد جنسش، جنس ديگري است و نگاهش بايد رنگ و بوي ديگري داشته باشد. اگر قرار است نقد قدرت ببينيم بايد نقد و قدرتش عيار امروزيتري داشته باشد. البته از حق نگذريم فيلم شخصيتها و صحنههاي درست هم كم ندارد.