جام تختي در ديار شيرين و فرهاد
اميررضا احمدي
سرزمين عاشقانه‌ها و افسانه‌ها، ديار «شيرين و فرهاد» بار ديگر آغوش‌اش را براي قهرمانان و عاشقان كشتي باز كرده تا روزهاي 18و 19بهمن ماه، رقابت‌هاي كشتي «جام جهان پهلوان تختي» در بخش آزاد به ميزباني سالن 6 هزار نفري امام خميني(ره) كرمانشاه برگزار شود و كرمانشاه بار ديگر تبديل شود به ميعادگاه عاشقان كشتي.
ديار پهلوانان كه روزگاري الماس‌هاي نابي همچون برادران محبي، برادران زرافشاني، الله‌مراد زريني، احمد كوه‌دره‌اي، برادران قرباني و... را شكوفا كرده و به جامعه كشتي تحويل داده براي سومين بار ميزبان رقابت‌هاي بين‌المللي جام تختي است تا اين استان پس از تهران كه بيشترين سابقه ميزباني را دارد در كنار ساري، بندرعباس، مشهد و اصفهان با 3 دوره ميزباني، بيشترين ميزباني از اين جام را تجربه كند.
جام جهان پهلوان تختي، مهم‌ترين تورنمنت كشتي ايران بعد از انقلاب محسوب مي‌شود كه همواره كيفيت بالايي داشته و قهرمانان بسياري بوده‌اند كه از پهنه اين رقابت‌ها و از روي تشك‌هاي اين تورنمنت قد علم كرده و در سپهر كشتي ايران ستاره شده‌اند. و حالا «ديار بيستون» در چند قدمي «طاق بستان» بار ديگر ميزبان قهرمانان كشتي شده؛ گويي كه آسمان ابري «طاق وسان»- نام سنگ نبشته طابق بستان با گويش كردي- اشعار ابوالقاسم لاهوتي را با معجوني ناب از سرپنجه‌هاي طلايي و كمانچه كيهان كلهر و طنين شهرام ناظري براي عاشقان پخش مي‌كند تا روح آنها را نوازش كند و صيقل دهد. اينجا، كرمانشاه «ديار خوش نيشان*»؛ قلب تپنده كشتي ايران است. جايي كه قرار است دو روز سرشاخ شدن گوش شكسته‌ها، هواي كوهستاني و سرد «كامبادن» را تلطيف كند و اين ديگ جوشان، سرما را براي عاشقان كشتي گرمي ببخشد.
خاطره بازي با جام تختي
برگزاري رقابت‌هاي بين‌المللي كشتي ايران در سال‌هاي قبل از انقلاب در دستور كار فدراسيون كشتي قرار گرفت. تورنمنت بين‌المللي كشتي ايران- قبل از انقلاب با نام جام آريامهر شناخته مي‌شد- كه سنگ بناي آن در دوران رياست سرهنگ محمد آهنچي گذاشته شد در دوران رياست سيدمحمد خادم در سال 1345 شمسي رسما آغاز شد و پس از انقلاب از سال 1358 به احترام بزرگمرد دنياي كشتي با نام جهان پهلوان تختي در دستور كار فدراسيون قرار گرفت كه سوت آغاز اولين دوره آن سال 58 در ساري به صدا درآمد. درباره تعداد ادواري كه اين رقابت‌ها برگزار شده بين آماري كه روي سايت فدراسيون قرار گرفته و آمار درج شده در سايت اتحاديه جهاني تناقض وجود دارد. در سايت فدراسيون تعداد ادوار اين مسابقات 38 دوره ذكر شده اما به گواه آمار اتحاديه جهاني، اين مسابقات تا كنون 40 دوره برگزار شده و امسال چهل و يكمين دوره آن برگزار خواهد شد. طي سال‌هايي كه از عمر اين تورنمنت مي‌گذرد، مسابقات تغييرات فراواني را متحمل شده. در بعضي سال‌ها با نام جام 22 بهمن برگزار شد و بعد دوباره به اصل خويشتن كه همان جام تختي باشد، بازگشت. در سال‌هاي 1381، 86 و91 برگزار نشد و در سال‌هاي 1382، 87 و 92 دو بار برگزار شد! با اين اوصاف اما مسابقات جام تختي كهن‌ترين و مهم‌ترين تورنمنت كشتي ايران است كه در تقويم اتحاديه جهاني هم اعتبار مناسبي دارد. همين ريشه‌دار بودن اين مسابقات سبب شده تا بخش زيادي از خاطرات ناب كشتي و قاب‌هاي ماندگار آن در ميدان اين مسابقات ثبت شود.
از ظهور اكبر فلاح مستعد در سال 1360 در وزن 48 كيلوگرم كه ششم شد اما نبوغ خود را نشان داد و يقه بزرگان را گرفت تا دو باخت پيايي رضا سوخته‌سرايي به حريف گمنامي به نام مالخاز مرمانيشويلي در سال‌هاي 63 و64. در سال 63 مرمانيشويلي با وجود اينكه 20 كيلو از سوخته سبك‌تر بود اما در حضور بيش از 12هزار تماشاچي مچ سنگين وزن دوست‌داشتني ما را خواباند. البته كه به اين‌ها بايد پيروزي محمدحسين محبي در مقابل پاول پني‌گين دارنده 4 طلاي جهان و المپيك را هم اضافه كرد. از حضور رسول خادم 15ساله و امير خادم 17ساله تا تصميم رسول به حضور در وزن 82 كيلو در سال 69 در اين مسابقات در حالي كه قبل از آن در بازي‌هاي آسيايي پكن در 68 كيلو كشتي گرفته بود هم مي‌توان به عنوان خاطرات زيباي اين رقابت‌ها نام برد. از حضور خارجي‌هايي همچون يوردانف و باخت او به محمد ذوالفقاري تا مثلث طلايي علي‌اكبر دودانگه، اويس ملاح و محمد طلايي در وزن 57 كيلوگرم. و تا همين سال‌هاي نزديك مانند جام تختي كيش در سال89 كه خاطرات ناب آن از حافظه كشتي دوستان پاك نشده و همين سال قبل كه پرويز هادي، دلاور آذري كشورمان توانست در جام تختي بدرخشد و به قولي با يك «كام بك» درخشان مدال طلاي بازي‌هاي آسيايي و برنز جهاني را هم به گردن بيندازد.
آغاز دوران پسا خادم
اگر از رقابت‌هاي جام باشگاه‌هاي جهان و مرحله اول انتخابي تيم‌هاي ملي-كه در نبود مدعيان تراز اول برگزار شد- فاكتور بگيريم، رقابت‌هاي جام تختي را مي‌توان آغازي جدي دانست بر دوران پسا خادم. در سال‌هاي رياست رسول خادم، اگرچه كه او روحي تازه به كالبد جام تختي دميده بود و توانسته بود ابهت و اعتبار اين تورنمنت را در سطح بين‌المللي بالا ببرد، اما ايده برگزاري اين رقابت‌ها به شكل تيمي، انتقادات زيادي را روانه خادم و شيوه برگزاري اين جام توسط او كرده بود. حالا اما با استعفاي خادم از رياست فدراسيون كشتي، منتقدان مي‌توانند با خيال راحت به نظاره اين رقابت‌ها بنشينند و دلهره افت كيفيت را هم نداشته باشند!
از طرفي حضور قهرمانان شاخص كشورمان روي تشك اين رقابت‌ها مي‌تواند، عيار اصلي كشتي آزاد ايران را براي ادامه راه جديدش بدون رسول مشخص كند. بدون شك نمي‌توان داشته‌هاي كشتي ايران را در رقابت‌هاي انتخابي تيم ملي در مرحله اول خلاصه كرد؛ چراكه بسياري از نفرات شاخص در آن مسابقات حاضر نبودند اما حضور بيشتر اين نفرات در جام جهان پهلوان مي‌تواند سنگ محك مناسبي باشد تا مربيان و اعضاي كميته‌هاي فني، داشته‌هاي كشتي ايران براي ادامه راه را در ترازوي سنجش قرار داده و كيفيت كشتي ايران را ارزيابي كنند. از طرف ديگر قرار نگرفتن اين رقابت‌ها در سيستم رنكينگ اتحاديه جهاني سبب مي‌شود تا كشتي‌گيران بيشتري از كشورمان در اين مسابقات حاضر شوند.