گروه‌اجتماعي
يكي از ناظران طرح انتقال مشاغل آلاينده و مزاحم به خارج از تهران، شوراي اسلامي شهر نهادي كه تاكنون مصوبات فراواني در اين خصوص داشته است. روند كند اين نقل و انتقال باعث شد تا در اسفندماه سال 94 شوراي شهر مهلتي 2 ماهه را به شهرداري بدهد. نقل و انتقال‌هايي كه گفته مي‌شد تا آن زمان تنها چيزي حدود 20درصد آن محقق شده است، اما به نظر مي‌رسد با روي كار آمدن مديريت جديد شهري، اين فرآيند شتاب بسيار بيشتري را به خود گرفته است به‌طوري‌كه هم‌اينك تقريبا انتقال دو رسته شغلي اوراقچي‌ها و فروشندگان مواد شيميايي به اتمام رسيده است. به همين بهانه و بررسي روند نقل و انتقال صنايع مزاحم و آلاينده و وضعيت كنوني آن گفت‌وگويي با زهرا صدراعظم نوري، رييس كميسيون سلامت و محيط‌زيست شوراي شهر پنجم انجام داده‌ايم كه در ادامه مي‌خوانيد:
خانم دكتر! چند سالي است كه موضوع انتقال صنايع آلاينده به خارج از تهران يكي از برنامه‌هاي شهرداري و مورد تاكيد شوراي شهر تهران است. اين نقل و انتقال‌ها در چه مرحله‌اي است؟
اصولا تنوع مشاغل و افزايش جمعيت در كلان‌شهري مثل تهران باعث شده تا يك‌سري صنايع آلاينده در شهر به وجود آيند و از سويي توسعه شهر تهران نيز موجب شده تا برخي مشاغلي كه خارج از تهران بوده‌اند، با اين توسعه سريع به داخل شهر بيايند و باعث بروز تعارضي آشكار در بافت تجاري و اداري شوند، به همين دليل هم دولت و هم شوراي شهر مصوباتي را براي خروج اين مشاغل از تهران تصويب كرده‌اند. براساس اين مصوبات برخي از صنايع كه جزو صنايع قرمز هستند بايد به شهرك‌هاي صنعتي اطراف تهران منتقل شوند. به عبارتي ليستي از صنايع قرمز و سبز داريم كه بايد مطابق آن صنايع قرمز به خارج از شهر منتقل شوند.
شهرك‌هاي مختلفي براي اين امر درنظر گرفته شده كه برخي از آنها ساخته شده‌اند و برخي ديگر در آينده احداث خواهند شد. به عنوان مثال چند وقت پيش بازديدي از شهرك خاوران داشتم كه براي همين مساله احداث شده بود و امكانات و تجهيزات خوبي هم براي آن درنظر گرفته شده بود.
چه واحدهايي آنجا مستقر بودند؟
صنايع مختلفي بودند. از چوب‌بري‌ها و رنگ‌كاري‌ها تا صافكاري و... در اين شهرك‌ها علاوه بر اينكه واحدهاي صنعتي احداث شده متناسب با صنايع گوناگون است، شرايط زيست‌محيطي و ساير الزامات لازم هم در آنها پيش‌بيني شده است.
چند درصد از صنايع مزاحم به خارج از تهران منتقل شده‌اند؟
آمار دقيقي ندارم، ولي همين‌قدر مي‌توانم بگويم كه بخش اعظمي از صنايع مزاحم به شهرك‌هاي احداث شده منتقل شده‌اند. شايد شاخص‌ترين اين نقل و انتقالات، انتقال اوراقچي‌هاي شوش باشد كه تقريبا اكثر آنها به شهرك‌هاي اطراف شهر منتقل شده‌اند و در عوض، بسياري از انبارهاي بزرگ شوش تخليه شده‌اند. در همين راستا با صحبت‌هايي كه با شهرداران مناطق درگير در موضوع اوراقچي‌ها داشتيم و با همكاري شركت ساماندهي مشاغل قرار است مابقي اوراقچي‌ها نيز به‌زودي به شهرك‌هاي درنظر گرفته شده از جمله ثامن‌الحج منتقل شوند. بدين ترتيب نه‌تنها انبارهاي تخليه شده مي‌توانند براي كاربري‌هاي موردنياز شهر استفاده شوند كه مي‌توانند مشكلات فرهنگي و اجتماعي منطقه را تا حدود زيادي كاهش دهند.
اگر قرار باشد تمامي اين صنايع به قول شما مزاحم كه خيلي از آنها مورد نياز مردم هستند، به خارج از شهرها منتقل شوند، پس چطور بايد نيازهاي خدماتي شهروندان تهراني تامين شود؟
اولا صنايعي كه منتقل مي‌شوند عموما فعاليت گسترده‌اي دارند و مي‌توانند به محيط‌زيست شهروندان و شهر آسيب برسانند. مثلا عمده‌فروش هستند يا مثلا اگر كابينت‌ساز هستند، سري‌سازي مي‌كنند. ضمن اينكه براي رفع نيازهاي شهروندان معمولا تعدادي از اين واحدها در بخش‌هاي مختلف شهر با رعايت تمهيدات زيست‌محيطي به كار خود ادامه خواهند داد.
چند ماه قبل اعلام شد كه طرح نقل و انتقال صنايع مزاحم متوقف شده است. دليل آن چه بود و چه شد كه دوباره اين طرح از سرگرفته شد؟
فكر مي‌كنم دليل آن، فراهم كردن زيرساخت‌ها بوده باشد. آن هم براي مدت كوتاهي... وگرنه اين طرح متوقف نشده بود.
و فقط شهرداري مسوول انتقال صنايع مزاحم است؟
مسلما اگر سازمان‌هاي ديگر هم همكاري كنند اين امر سريع‌تر انجام مي‌شود. سازمان‌هايي چون محيط‌زيست، استانداري و فرمانداري و... كه قانون براي آنها وظايفي را ترسيم كرده است.
و اين نقل و انتقال صنايع مزاحم تا كي ادامه خواهد داشت؟ منظورم اين است كه كي تمام صنايع مزاحم منتقل مي‌شوند؟
براي انتقال صنايع مزاحم سازوكارهايي لازم است كه بايد فراهم شود. يعني بايد امكانات و زيرساخت‌هاي اين نقل و انتقال‌ها فراهم شود. مثلا اين انتقال‌ها بايد با كمك خود مالكان مشاغل و اتحاديه‌هاي آنها انجام شود.
نقش شركت ساماندهي را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟
همان‌طور كه مي‌دانيد، شركت ساماندهي صنايع و مشاغل نماينده شهرداري براي نقل و انتقال‌هاي مشاغل است و در اين راه هم تلاش فراواني را انجام داده است. از آمادگي شهرك‌هاي صنعتي تا مذاكره با ذي‌نفعان و اتحاديه‌ها و... درمجموع روند اقدامات اين شركت را در زمينه نقل و انتقال صنايع مختلف مثبت ارزيابي مي‌كنم و تلاش مديران و كاركنان اين مجموعه را ارج مي‌نهم.
در مجموع اگر بخواهيم يك جمع‌بندي از اجراي بند 20 ماده 55 داشته باشيم، اين بند به خوبي اجرا مي‌شود؟
بله. خوشبختانه در چندساله اخير با تاكيدي كه مديريت شهري در اجراي اين بند از قانون شهرداري‌ها داشته، بسياري از صنايع آلاينده از تهران خارج شده‌اند. اگر هم صنايعي از ليست صنايع مزاحم هنوز در شهر فعاليت مي‌كنند به اين دليل است كه يا اين صنايع اخطار گرفته‌اند و بايد ظرف مدت معيني فرآيند كاري خود را اصلاح كنند يا به خارج از شهر منتقل شوند يا اينكه كلا به صورت قاچاقي و غيرقانوني كار مي‌كنند. البته بايد اجراي اين بند قانوني استمرار داشته باشد يعني كار يك ماه و دو ماه نيست. براي همين ما هر هفته يا هر دو هفته يك‌بار در كميته بند 20 شوراي شهر فرآيند عملكرد مشاغل مزاحم را بررسي كرده و به مواردي كه به اين كميسيون ارجاع مي‌شود رسيدگي مي‌كنيم. به بياني در كل معتقدم شهرداري در اجراي اين بند تاكنون توفيقات خوبي را داشته است.