خبر خوب، خبر درست است خبر بد، خبر نادرست

خبر، چنان كه در فرهنگ معين آمده، عبارت است از «مطالبي كه براي آگاهي مردم مي‌گويند و مي‌نويسند» و براي ما، شهروندان قرن 21 و «عصر ارتباطات و اطلاعات» كه خوب ياد گرفته‌ايم، در مواجهه با هر مقوله و محتوا، بدواً صحت و اعتبارش را به محك جست‌وجو در فضاي وب يا به‌اصطلاح «گوگل‌كردن» بيازماييم، خبر چنان‌كه ويكي‌پدياي فارسي مي‌گويد، آن گفته يا نوشته آگاهي‌بخشي است كه «مي‌تواند به شكل اينترنتي، كاغذي يا تلويزيوني منتشر شود.» اما آيا همه آنچه در پايگاه‌هاي خبريِ اينترنتي، مطبوعات كاغذي و شبكه‌هاي تلويزيوني منتشر مي‌شود، آگاهي‌بخش است؟! به نظر مي‌رسد لااقل هميشه چنين نباشد.

«راي دادگاه لاهه به نفع ايران اعلام شد» و «از ايران براي نشست هفته آينده FATF در پاريس دعوت نشد» تيتر 2 خبر مهمي است كه ظهر ديروز روي خط بسياري از خبرگزاري‌ها و رسانه‌هاي فارسي‌زبان داخل و خارج كشور رفت اما دقايقي بعد، يكي رسما تكذيب شد و بي‌پايه بودن ديگري درپي توضيحات برخي فعالان رسانه‌اي در فضاي مجازي آشكار شد. آنچه در انتشار آن دو شايعه بي‌اساس رخ داد، البته اتفاق تازه‌اي نيست. اتفاقي به‌دور از استانداردهاي كار خبر و اطلاع‌رساني عمومي كه باتوجه به ابعاد سياسي و اقتصادي هر دو خبر، مي‌توانست اثرات منفي متعدد و ناگزيري به‌همراه داشته باشد. بماند كه فارغ از اين تاثيرات كوتاه‌مدت و مقطعي، شايد نتايج و عواقب جدي‌تر انتشار اين اخبار غيرموثق، آن اثرمنفيِ عميق و ماندگاري باشد كه در طولاني‌مدت، اعتماد عمومي جامعه نسبت به منابع خبري را تحت‌الشعاع قرار دهد.

رسانه‌اي عمدا يا سهوا از راي دادگاه لاهه به نفع ايران مي‌نويسد. به اين مي‌گويند يك خبر خوش. ديگري نيز از عدم دعوت ايران براي حضور در اجلاس FATF در پاريس خبر مي‌دهد. خبري بد كه در آستانه برگزاري جلسه 27 بهمن‌ماه مجمع تشخيص مصلحت نظام براي تصميم‌گيري نهايي درخصوص لايحه الحاقيه دولت به كنوانسيون پالرمو به عنوان يكي از لوايح چهارگانه مربوط به FATF مي‌تواند بر حساسيت‌هاي اين بحث جنجالي بيفزايد.

با اين همه اما آنچه قطعا بيش از خوب يا بد بودن اين اخبار براي ملت و كشور اهميت دارد، صحت و سقم آن است. موضوعي كه در هر دو خبر موردغفلت ناشران قرار گرفته است. ناشراني كه يكي پيش از آغاز جلسه دادگاه لاهه براي تصميم‌گيري درباره پرونده اموال بلوكه‌شده ايران در امريكا، از سر خيرخواهي يا به‌دنبال اهدافي پيچيده‌تر، از راي اين دادگاه به نفع ايران خبر مي‌دهد و گفتن ندارد كه چنين نبوده و ديگري درحالي از عدم دعوت ايران به اجلاس FATF در پاريس مي‌گويد كه اولا ايران اساسا عضو جلسات اصلي و گروه‌هاي منطقه‌اي FATF نيست و درثاني جلسه‌اي كه ايران در آن شركت نخواهد كرد، جلسه ICRG مربوط به Progress Report است كه قرار بود نه در پاريس، بلكه در رم برگزار شود و نمايندگان ايران در آن، پيشرفت‌هاي صورت‌گرفته در بحث همكاري با اين گروه ويژه اقدام مالي را گزارش دهند كه آن هم، از آن‌جا كه در اين ماه‌ها اساسا پيشرفتي صورت نگرفته، قرار نبود به رم برويم.

همكاران ما اينجا در تهران نشسته‌اند و بي‌توجه به استانداردهاي كار خبر، از لاهه و پاريس به مخاطب اخبار نادرست مي‌دهند. حال آنكه اين بخشي از آن استانداردهاست كه رسانه‌ها پيش از انتشار هر خبر، صحتش را حداقل از 2 منبع بررسي مي‌كنند. آن هم وقتي قرار است از اين مسائل حساس خبر بدهند. چه خبر همچون راي لاهه به نفع ايران، چه بد شبيه به عدم دعوت از ما براي حضور در اجلاسه FATF .