تكليف «جانباختگان خدمت» تا پايان امسال مشخص مي‌شود

گروه اجتماعي| با اعلام اخير معاون سازمان مديريت بحران كشور درباره ارسال لايحه جديد مديريت بحران كشور به مجلس، تكليف 25 ساله نامگذاري جايگاه شغلي و حقوقي آن تعداد از كارمندان و كارگران رسمي و قراردادي كه حين خدمت و انجام وظيفه و بر اثر حوادث طبيعي و غيرطبيعي و بدون مواجهه با دشمن جان خود را از دست داده يا دچار مجروحيت مادام‌العمر مي‌شوند، مشخص شد.

محمدفريد لطيفي؛ معاون بازسازي و بازتواني سازمان مديريت بحران كشور، نيمه بهمن ماه خبر داد اين لايحه كه تعيين تكليف جانباختگان خدمت هم بخشي از آن است در روزهاي آغازين بهمن ماه به صحن مجلس آمده و حتي موادي از آن هم بررسي و تصويب شده و ابراز اميدواري كرد كه اين قانون تا پيش از پايان سال به تصويب نمايندگان رسيده و پس از طي مراحل قانوني براي اجرا ابلاغ شود كه در صورت نظر مساعد مجلس و تاييد نهايي در شوراي نگهبان از اين پس، مصدومان و جانباختگان حين عمليات امدادرساني به عنوان «فداكار خدمتي» و «شهيد خدمتي» معرفي خواهند شد.

وقوع و افزايش حوادث منجر به فوت امدادگران هلال‌احمر و اورژانس، آتش‌نشانان، محيط‌بانان، كارگران و ساير كاركنان دولت طي دو دهه اخير سببي بود كه دولت وادار به بررسي شرايط خدمت‌رساني به خانواده بازماندگان يا شاغلان مصدوم شود چراكه خانواده بازماندگان و مصدومان تصور مي‌كردند كه اكنون اين افراد بايد به عنوان شهيد و جانباز تحت پوشش بنياد شهيد و امور ايثارگران قرار بگيرند.

تعيين تكليف اين گروه از جانباختگان يا جانبازان خدمت در حالي تا امروز نامشخص بود كه اولين ‌بار، آبان 95، محمدباقر قاليباف؛ شهردار وقت تهران در نامه جداگانه‌اي به رهبري درخواست كرد كه در صورت امكان و با حكم ولي فقيه، آتش‌نشانان جانباخته در ماموريت اطفاي حريق و عمليات رها‌سازي در شهر تهران «شهيد» محسوب شوند. به دنبال ارايه اين درخواست و از آنجا كه هر تصميم در اين مورد مي‌توانست شرح وظايف بنياد شهيد و امور ايثارگران را تغيير داده و به بار مالي اين نهاد همچنين تعداد جامعه هدف تحت پوشش بيفزايد، مهدي ايزدي؛ معاون تعاون و امور اجتماعي وقت بنياد شهيد و امور ايثارگران در گفت‌وگو با «اعتماد» خبر داد كه اولين درخواست رسمي درباره تعيين يك عنوان ارزشي و معنوي براي مقامات و شخصيت‌هاي ايراني جانباخته در ماموريت‌هاي دولتي، سال 1372 و پس از كشته شدن يكي از كاركنان سازمان صنايع دفاع ايران حين انجام ماموريت مطرح شد اما اين درخواست در همان زمان هم پاسخي نگرفت و مسكوت ماند تا اينكه دبيرخانه شوراي عالي سازمان مديريت بحران كشور، پس از تشكيل اين سازمان در سال 91، بررسي اين درخواست را در دستور كار خود قرار داد.

در حالي كه طي اين سال‌ها حوادثي همچون سقوط هواپيماي حامل وزير راه، تصادفات مكرر آمبولانس‌هاي جاده‌اي حين اعزام بيمار و جان باختن محيط‌بانان در اثر حوادث طبيعي غير از مواجهه با شكارچيان متخلف باعث شد كه مسوولان نهادهايي همچون وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محيط زيست هم دولت را تشويق به تعيين تكليف نهايي اين درگذشتگان كرده و تدوين آيين‌نامه جداگانه‌اي با رعايت تكريم مقام اين جانباختگان در دستور كار داشته باشد، در موارد مكرر، اين مسوولان تاكيد بر اطلاق عنوان شهادت براي درگذشتگان داشتند چنانكه درخواست شهردار وقت تهران علاوه بر آنكه همان زمان رييس بنياد شهيد را به پاسخگويي در اين باره واداشت، باعث شد كه محمدعلي شهيدي‌محلاتي هم درباره فعاليت «كميته احراز» در بنياد شهيد صحبت كرده و از غيرممكن بودن پذيرش جانباختگان خدمت در اين نهاد متولي توسعه و تثبيت فرهنگ ايثار و شهادت خبر دهد چراكه در ماده 8 آيين‌نامه تعيين و احراز مصاديق عملي شهيد و در حكم شهيد كه ارديبهشت 1393 در هيات دولت مصوب و ابلاغ شد، آمده است:«شهيد، كسي است كه جان خود را در راه تكوين شكوفايي دفاع و حفظ دستاوردهاي انقلاب اسلامي و كيان جمهوري اسلامي ايران و استقلال و تماميت ارزي كشور در مقابله با تهديدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضد‌انقلاب و اشرار نثار نموده و مي‌نمايد.»

البته در اين آيين‌نامه تاكيد شده كه صرفا، فرمان خاص مقام معظم رهبري براي شمول غير از تعريف آيين‌نامه مي‌تواند مصداق شهيد را شامل شود كه از جمله شهداي رسانه(آذر 1384) و شهداي منا(مهر 1394) از جمله اين موارد هستند كه مشمول فرمان مقام معظم رهبري بوده و با عنوان «شهيد» و در قطعه خاص دفن شدند و البته به گفته ايزدي، خانواده شهداي منا هم صرفا تحت پوشش خدمات فرهنگي بنياد شهيد قرار گرفته و مشمول خدمات معيشتي، اشتغال و مسكن نيستند.

در نهايت، بهمن ماه سال گذشته و چند روز پس از نخستين سالگرد آتش‌نشانان جان‌باخته در حادثه پلاسكو و به دنبال درخواست وزير بهداشت سابق براي اطلاق «شهيد خدمت» به جان‌باختگان حوزه سلامت در حين ماموريت، شهيدي‌محلاتي از تدوين آيين‌نامه‌اي براي تعيين مصاديق ويژه شهيد خدمت در بنياد شهيد و تصويب آن در دولت خبر داد و افزود:«براساس اين آيين‌نامه مي‌توان شهداي خدمت را شناسايي كرد و اگر فردي كه حين خدمت فوت كرد در صورتي كه مصاديق ما را داشت به عنوان شهيد خدمت معرفي خواهد شد و در غير اين صورت تمامي خدمات مربوط به آنها بايد توسط سازمان‌ها و وزارتخانه‌هاي مربوط به خود آنها ارايه شود اما دفن شهداي خدمت در گلزار شهدا صورت مي‌گيرد.»