علاوه بر صدها مقاله و نقد و نظر كه به شكل پراكنده درباره وجوه شخصيتي صادق هدايت و آثارش نوشته شده، چيزي حدود سي‌كتاب هم به شكل رسمي توليد و عرضه شده است. نكته جالب توجه درباره صادق هدايت اين است كه همه آثار منتشر شده درباره او ظاهرا تاكنون نتوانسته‌اند به عنوان اداي ديني صددرصد ظاهر شوند و گفته‌هاي زيادي درباره تاريك و روشن ذهنيت و جهان‌بيني اين نويسنده وجود دارد. صادق هدايت تنها نويسنده ايراني است كه با گذشت ساليان دراز از درگذشتش، هيچ‌گاه رنگ كهنگي به خود نگرفته و در هر دوره درست مانند يك نويسنده زنده در روند رشد ادبيات داستاني سهم داشته و دارد. كتاب‌هايي كه تاكنون درباره او نوشته شده اغلب كتاب‌هايي از زاويه مثبت هستند و در مقابل هستند آثاري كه قصد داشته‌اند، هدايت را نويسنده‌اي معمولي و حتي پيش‌پا افتاده قلمداد كنند و مسائل شخصي زندگي او را در خلق آثارش دخيل بدانند اما هيچ يك از اين دو گروه نتوانسته‌اند آن‌گونه كه بايد و شايد در تغيير و تثبيت بيشتر نگاه‌ها نسبت به خالق «بوفكور» موفق عمل كنند.در فرصت پيش‌رو نگاهي داريم به برخي كتاب‌هايي كه خواندن‌شان براي شناخت صادق هدايت خالي از فايده نيست.
آشنايي با صادق هدايت| م.ف. فرزانه
كتاب م.ف فرزانه، از نگاه بسياري از علاقه‌مندان، كتابي مهم درباره صادق هدايت است؛ كتابي كه به مخاطب مجال مي‌دهد براي اولين‌بار، جهان يك نويسنده را خارج از آثارش بشناسد و احساس نزديكي بيشتري به او داشته باشد. نويسنده كتاب به دليل دوستي ديرينه‌اش با هدايت كه به دوران نوجواني هر دو برمي‌گردد، توانسته تصويري شفاف از يك ذهنيت ناآرام ارايه دهد. م.ف. فرزانه به خوبي توانسته نظرات هدايت پيرامون زندگي و خلق اثر را از جواني تا واپسين روزهاي حيات ارايه دهد. كتاب حاوي خاطراتي تلخ و شيرين از نشست و برخاست‌هاي صميمانه دو دوست درگذر زمان است.
زندگي، عشق و مرگ از نگاه صادق هدايت| شاپور جوركش
با انتشار هر كتاب درباره صادق هدايت، علامت سوالي بزرگ‌تر در ذهن خواننده ايجاد مي‌شود. حجم اظهارنظرها پيرامون اين نويسنده تاكنون درباره هيچ نويسنده ديگري سابقه نداشته است. شاپور جوركش، شاعر و پژوهشگر هم در حد توان سعي كرده به برخي نكات مبهم در مورد خالق «وغ‌وغ‌ساهاب» در كتاب «زندگي، عشق و مرگ» از نگاه صادق هدايت پاسخ بدهد. شناخت روحيه شخصي هدايت با آثاري كه از او به جا مانده، دغدغه اصلي جوركش در اين كتاب است. كتابي كه نوشتنش بيش از ده سال كار برده.
نامه‌هاي صادق هدايت| محمد بهارلو
محمد بهارلو با جمع‌آوري مستند نامه‌هايي كه صادق هدايت در زمان‌حياتش به افراد مختلف نوشته، در پي رد نظريه انزواي هدايت است. خواننده در اين‌نامه‌ها با نويسنده‌اي روبه‌رو مي‌شود كه بر خلاف شنيده‌هاي پيشين مردي به شدت عاشق‌پيشه و معمولي است و هيچ نشانه‌هاي از مردم‌گريزي در او يافت نمي‌شود. هدايت در اين نامه‌ها مدام از عشق و دوست داشتن و ارتباط صميمي با دوستان دور و نزديكش حرف زده. كتاب«نامه‌هاي صادق هدايت» به محض انتشار با استقبال خوبي از سوي هدايت‌دوستان مواجه شد.
هدايت، بوف كور و ناسيوناليسم| ماشاءالله آجوداني
كتاب ماشاءالله آجوداني به دليل تحقيق و تفحص دقيق پيرامون وجوه تشكيل دهنده رمان «بوفكور»، كتابي مهم است. آجوداني در اين كتاب سعي دارد كه وطن‌پرستي هدايت را با واكاوي رويدادها و شخصيت‌هاي بوفكور ثابت كند. آجوداني علاوه بر واكاوي دقيق موقعيت‌هاي داستاني اين اثر، نقبي هم به تاريخ ايران در آيينه ديگر آثار نويسنده زده است و تصور وطن‌گريزي هدايت و پشت كردن به مردم را تا حدودي كمرنگ كرده است.
داستان يك روح (شرح و متن بوف كور صادق هدايت)| سيروس شميسا
دكتر سيروس شميسا در ميان علاقه‌مندان به صادق هدايت، به دليل شخصيتي آكادميك جايگاه ويژه‌اي دارد. شميسا با كتاب «داستان يك روح (شرح و متن بوف كور صادق هدايت)»، شرحي دقيق و منتقدانه از بوف كور عرضه كرده است؛ شرحي كه هم داراي نگاهي نو به عناصر داستاني اين اثر است و هم داراي روايت پيچيدگي‌هاي و معضلات نگاه يك نويسنده پيرامون اكنون و آينده جامعه خود. به باور بسياري از منتقدان، شميسا در پرورش اين نوع نگاه، خشتي ديگر بر ديوار هدايت‌شناسي اضافه‌كرده است.
صادق هدايت و هراس از مرگ - محمد صنعتي
يكي ديگر از كتاب‌هايي كه خواندنش توصيه مي‌شود، كتاب «صادق هدايت و هراس از مرگ»، نوشته دكتر محمد صنعتي است. صنعتي در اين كتاب بر اساس دانش جامعه‌شناسانه‌اي كه دارد، در پي اثبات مرگ‌انديشي هدايت و ترس هميشگي او از مردن است. صنعتي در اين كتاب تلاش دارد كه انتخاب نوع مرگ از سوي نويسنده را به عنوان پايان دادن به وحشتي هميشگي ربط دهد.
صادق هدايت، از افسانه تا واقعيت | محمدعلي همايون‌كاتوزيان
شخصيت صادق هدايت همواره در پرده‌اي از ابهام قرار داشته و هر كس تاكنون «از ظن خود» يار او شده است. در ميان نقد و نظرهايي كه تاكنون پيرامون او نوشته شده، با مواردي عجيب چون ارايه شخصيتي فراانساني مواجه مي‌شويم. انساني كه دانشي فراتر از دانش آدم‌هاي ديگر دارد. محمدعلي كاتوزيان در كتاب «صادق هدايت، از افسانه تا واقعيت» تلاش كرده كه به وجود نگاه‌هاي خرافات‌مآبانه خط بطلان بكشد و شخصيت واقعي نويسنده را پيش روي مخاطب قرار دهد. كاتوزيان در پي آن است كه اثبات كند، هدايت نه يك شخصيت افسانه‌اي است و نه يك ابرانسان بلكه او هم مانند هر انسان‌ديگري نقاط ضعف و قوتي دارد كه همگي آنها را مي‌توان درآيينه آثارش ديد.