پناهجويان و تغيير مذهب
محمود فاضلي
پناهندگي در چهار دهه گذشته، داستان زندگي گروه قابل‌توجهي از مردم جهان بوده است. كم نبوده‌اند مهاجراني كه رفته‌اند و در آغوش موج‌هاي سهمگين مديترانه يا اقيانوس يا در كوه‌ها و دره‌هاي پر از سنگلاخ، جان داده و گروهي ديگر از پناهندگان موفق به اخذ پناهندگي شده‌اند. سال‌هاي اخير «تغيير مذهب» از سوي گروهي از پناهجويان به عنوان راهي براي گرفتن اقامت دايم در كشورها تبديل شده است. اخيرا اسقف‌گري كليساي ارتدوكس در كشور «مونته‌نگرو» اعلام داشته سه پناهجوي ايراني كه همگي اعضاي يك خانواده هستند در كليسايي در حومه شهر «پودگوريتسا» اين كشور با غسل تعميد دين خود را تغيير داده و مذهب مسيحيت ارتدوكس را به عنوان دين خود پذيرفتند و براي خود نامهاي صرب انتخاب كردند. چندي پيش نيز تعدادي پناهجوي ديگر كه در مركز پذيرش پناهجويان در حومه اين شهر اسكان يافته‌اند، اقدام به تغيير مذهب و پذيرش مسيحيت نمودند.
در سال‌هاي اخير تغيير مذهب بارها مورد استفاده پناهجويان قرار گرفته است، اما بعضا انتخاب اين راه نيز نتوانسته موجب اخذ اقامت براي پناهجويان شود و اداره مهاجرت اين كشورها تاكيد دارند تغيير دين، نمي‌تواند دليلي كافي براي دريافت اجازه اقامت باشد و اداره مهاجرت تنها مواردي را در اين زمينه جدي مي‌داند كه براي پناهجو خطر جاني به همراه داشته باشد. به گمان آنها، كسي كه تنها تغيير مذهب داده و كار تبليغي در اين زمينه نكرده، در صورت اخراج با مشكلات جدي روبه‌رو نخواهد شد. بسياري از كليساهاي آلمان، فرانسه، سوئد، اسلووني، چك، لهستان و قبرس در سال‌هاي گذشته امكانات لازم را براي انجام غسل تعميد دراختيار پناهجوياني كه مي‌خواهند به مسيحيت بپيوندند، قرار داده‌اند. شمار پناهجوياني نيز كه به دلايل مختلف به مسيحيت مي‌گروند، كم نيست. اداره كل امور مهاجرت كشورها نگاه ترديدآميزي به اين پديده دارد و دليل اين تغيير مذهب را گرفتن اجازه اقامت مي‌داند. به باور مراكز مسوول اين كشورها، تعداد قابل‌توجهي از اين پناهجويان به‌گونه‌اي فرصت‌طلبانه به مسيحيت مي‌گروند تا اقامت پناهندگي دريافت كنند. اغلب اين افراد بعد از گرفتن پاسخ مثبت، ديگر به كليساها سر نمي‌زنند و از شركت در مراسم‌هاي مذهبي كه همواره حاضر و فعال بودند، غيبت مي‌كنند! اين امر شك تعداد زيادي از كشيش‌ها و خانواده‌هاي مذهبي را كه از اين افراد حمايت مي‌كردند، برانگيخته است. اين افراد صادق نيستند و از باور و ايمان مسيحي و قوانين ما سوءاستفاده مي‌كنند! نتيجه اين بحث‌ها براي پناهجويان اين است كه از اين پس در امتحان مسيحيت آن‌قدر سخت‌گيري خواهد شد كه شايد خود اين كشيش‌ها هم در آن آزمون موفق نشوند! به عنوان نمونه در هلند اين پرسش اساسي از نمايندگان پارلمان و قوه قضاييه مطرح بوده است چرا به مسلماني كه از دين خودش خارج شده و به مسيحيت گرويده، به راحتي جواب پناهندگي مي‌دهند؟ زماني كه دولت هلند تنها يك دريچه را براي گرفتن اقامت پناهندگي باز مي‌گذارد و سياست پناهندگي عادلانه‌اي منطبق بر واقعيات موجود را غيرممكن مي‌كند، پناهجويان را مجبور مي‌كند كه به اميد دريافت اقامت غيرصادقانه در صف بايستند ولي بعدها به جاي اصلاح سيستم اين پناهجويان را متهم به سوءاستفاده و دروغگويي مي‌كنند و در نتيجه براي تصويب قوانين سختگيرانه‌تر و ناعادلانه‌تر، امواج خارجي‌ستيزي را تقويت مي‌كنند. احزاب بنيادگراي مذهبي براي تقويت مسيحيت تلاش مي‌كنند به هر طريقي تعداد زيادي مسلمان را مسيحي كنند! يكي از امتيازات جذاب براي تضمين اقامت پناهندگي، پذيرش مسيحيت است. مساله پناهندگي در بعضي از كشورها به يك پديده ايدئولوژيك و سياسي تبديل شده است. يك وكيل استراليا كه پرونده‌هاي پناهجويان را پيگيري مي‌كند، مدعي است از هر
100 نفري كه در اين كشور درخواست پناهندگي مي‌دهند، 85 نفرشان مي‌گويند تغيير مذهب داده و به مسيحيت گرويده‌اند. اين مساله در كشورهاي اروپايي نيز مصداق دارد. دسترسي آسا‌ن‌تر به اطلاعات و پشتيباني مراكز مسيحي از پناهجويان دليل اصلي انتخاب مذهب مسيحيت است. كليساها با تاييد مسيحي شدن يا مسيحي بودن پناهجويان به آنها نامهاي مي‌دهند كه با آن پناهندگي بگيرند. پذيرش متقاضيان با چنين پرونده‌هايي درصد موفقيت بالايي دارد و برخي از پناهجويان كه با پرونده‌هاي ساختگي در مرحله نخست پاسخ رد شنيده‌اند، تصميم مي‌گيرند موضوع پرونده خود را به مسيحي شدن تغيير دهند. برخي از انجمن‌هاي حقوق بشري و حقوق پناهجويان ادعا مي‌كنند در تركيه و يونان مخفيانه كلاس‌هاي آموزش مسيحيت براي پناهجويان برگزار مي‌شود تا آنها بتوانند از پس پرسش‌هاي پرونده‌شان برآيند.