بيست و دومين استان كشور به مسير ريلي پيوست
تكميل كريدور شمال به جنوب
گروه اقتصادي
اولين خط قطار حوزه مركزي ايران به شمال كشور با افسانهاي درباره قرار گرفتن مهندس آلماني و خانوادهاش زير پل عبور قطار پيوند خورده است. موضوعي كه به باورنكردني بودن عبور قطارها از اين كوههاي سنگي و درههاي ميان آن بود. آنقدر اين داستان پهلو به واقعيت ميزد كه عبور از البرز براي ساختن يك خط جديد با پرهيز مواجه ميشد و گرچه مسير خط آهن تهران به ساري و نهايتا گرگان از قديميترين خطوط راهآهن كشور بود اما نيمه غربي درياي شمالي از اين مسير ترانزيتي دور بود تا در كنار آزادراه تهران- شمال آرزويي براي مسافران و تجار شود تا با خطر كمتري اين مسير طي شود.
قزوين- رشت، يك ساعته
طـرح راهآهـن قزويـن- رشت به طول 165 كيلومتر طراحي شد تا مسافران را به مقصد برساند. در اين خط پيشبيني شده است كه قطارهاي مسافري بـا سرعـت 160 كيلومتر بر ساعت عبور كنند و قطارهاي باري نيز بتوانند با سرعت 120 كيلومتر كالاها را جابهجا كنند. اين مسير با عبور از 9 ايستگاه از شهرهاي لوشان، منجيل، رودبار، رستمآباد و امامزاده هاشم ميگذرد تا به ايستگاه رشت برسد. اين خط در 40 كيلومتر از ايستگاه كوهيت تا لوشان به صورت دو خطه طراحي شده و در بقيه مسير تك خطه است. با توجه به خطوط فرعي مسير، نزديك به 200 كيلومتر خط راهآهن ايجاد شده كه با توجه به دوخطه بودن آن در 40 كيلومتر گفته شده، اين خط با 250 كيلومتر ريلگذاري همراه بوده است.
در احداث اين خط آهن 53 دستگاه تونل به طول 22 كيلومتر، 62 دستگاه پل خاص به طول 9 كيلومتر و 5 ايستگاه در كوهين، لوشان، منجيل، رستمآباد، امامزاده هاشم و رشت ساخته شده است تا ظرفيت حمل مسافر خط آهن قزوين- رشت سالانه 3 ميليون و 381 هزار نفر و ظرفيت حمل بار آن 9 ميليون و 867 هزار تن از طريق اين خط به شبكه حمل و نقلي كشور اضافه شود.
مسيري كه قرار نيست پايان مسير اين خط باشد و قرار است با ادامه يافتن در دو مسير به دو بند اصلي كشور برسد. يك خط اين راهآهن به بندرانزلي خواهد رفت و مسير ديگر به آستارا كشيده ميشود تا از اين مسير ترانزيتي، راهآهن سراسري كشور به كشورهاي جمهوري آذربايجان، گرجستان و روسيه متصل شود و حتي بتواند در مسير اروپا نيز قرار گيرد. مسير رشت به انزلي نيز 41 كيلومتر خواهد بود كه در مسير اتصال راهآهن به اسكله بندر انزلي يك پل به طول 2670 متر روي مرداب انزلي احداث خواهد شد كه نگرانيهاي محيط زيستي دارد. گرچه سازمان بيان ميكند كه براي طرحهاي اينچنيني تمامي مجوزهاي محيط زيستي را اخذ خواهد كرد. مسير دوم اما مسير 175 كيلومتري است كه به آستارا ميرسد و قرار است به خطوط بينالمللي مرتبط شود.
در آذر ماه امسال خط آهن قزوين- رشت به صورت آزمايشي و با حضور محمدباقر نوبخت افتتاح شد تا قطاري از تهران عازم رشت شود تا اطمينان حاصل شود كه خط موجود تكميل شده است. خطي كه راهاندازي آن از سال 85 كليد خورد و آنگونه كه خيرالله خادمي، رياست شركت ساخت و توسعه زيربناهاي حمل و نقل كشور به خبرنگار اعتماد در مورد فاصله افتادن ميان افتتاح آزمايشي و افتتاح رسمي ميگويد اين خط در آن مقطع تنها به صورت عبور قطار روي ريل مورد بهرهبرداري قرار گرفت و قطارها به صورت آزمايشي از اين خطوط عبور كردند تا در اين بازه، ايستگاههاي لازم و فضاهاي مورد استفاده شهروندان نيز آماده بهرهبرداري قرار گيرد. خادمي تاكيد ميكند كه هدف از بهرهبرداري فقط عبور قطار نيست بلكه اين انتظار وجود دارد تا مسافر به آب و برق و وسايل ارتباطي نيز به صورت مناسب دسترسي داشته باشد و اكنون اين آمادگي وجود دارد تا بهرهبرداري كامل با حضور رياستجمهوري و مهماناني از كشورهاي همسايه صورت پذيرد. خادمي با تاكيد بر نقش بينالمللي اين كريدور تاكيد ميكند كه اگرچه اين مسير براي ما در داخل مهم است كه يك استان به شبكه ريلي پيوسته اما اين مسير براي حمل و نقل تجاري بينالمللي نيز اهميت ويژهاي دارد. اهميتي كه به واسطه دسترسي اين كشورها از طريق راهآهن چابهار به اقيانوس هند شكل ميگيرد و مسيري كه حدود 30 روز از طريق دريا طي ميشود را به 15 روز حمل و نقل زميني تبديل خواهد كرد.
او ميگويد كه در اوايل دولت يازدهم تصميم گرفته ميشود كه 5 مركز استان به شبكه خطي راه آهن كشور متصل شوند. او بيان ميكند كه متوسط ساخت ريل در كشور به صورت سالانه 180 كيلومتر است ولي براي اجراي اين پروژه و هدفگذاري لازم بود تا 970 كيلومتر خط آهن ايجاد شود. 3 مركز استان هاي همدان، كرمانشاه و آذربايجان غربي به شبكه متصل شدهاند و با بهرهبرداري خط راهآهن قزوين- رشت، استان گيلان به عنوان بيست و دومين استان به شبكه خواهد پيوست. همچنين با تغيير مسير و عبور خط از راهآهن بستانآباد، تبريز نيز از طريق خط جديدي به شبكه مجددا متصل خواهد شد.
براي ساخت خط آهن موجود حدود 22 ميليون متر مكعب خاكبرداري صورت گرفته كه ميتوانيم آن را با يك سد مقايسه كنيم. مثلا سد كرخه كه بزرگترين سد خاكي خاورميانه است 36 ميليون مترمكعب خاكبرداري داشته است.
خادمي براي توضيح بخش فني ساخت اين مسير به اين موضوع اشاره ميكند كه تاكنون دو بار براي عبور از البرز براي ايجاد خط آهن اقدام كردهايم و اين به دليل ويژگيهاي خاكي و زمينشناسي منطقه است كه حتي در جادهسازي نيز شاهد اين اتفاق هستيم كه جادههاي اين مسير به دليل ريزشها مسدود ميشود و در مسير ساخت جاده نيز وقتي در بزرگراه قزوين- رشت هم به قسمت كوهستاني و سخت ماجرا برخورد ميكنيم، آن را معطل ميكنيم تا بعدا بسازيم. صحبتهايي كه اشاره به 8 كيلومتر باقي مانده مسير آزادراهي تهران- قزوين دارد در حالي كه بقيه مسير افتتاح شده است. در طول مسير همچنين با ساخت پل حاشيه سد منجيل، ركورد بلندترين پل ريلي كشور به طول ۱۴۳۰متر در اين مسير ثبت شد. مهمترين دليل در تاخير در اجراي اين پروژه علاوه بر مسائل فني، نيازهاي فني نيز بوده است. جبارعلي ذاكري، معاون ساخت و توسعه راهآهن كشور ميگويد به دليل عبور پل كيلومتر ۵۵ راهآهن قزوين- رشت از روي جاده و مسير ۴۰كيلومتري دو خطه با شيب و فراز ۳۰ در ۱۰۰۰ در همان نقطه بايد اين پل در ابعاد كوچكتر در كمترين وزن ممكن و با استفاده از فولادي با ضخامت بالا ساخته ميشد. در اين زمينه تامين فولاد SD۵۲ كه از سوي طراح پل در نظر گرفته شده بود كه مشكلاتي براي تامين آن وجود داشته است. خادمي، مديرعامل شركت ساخت و توسعه زيربناهاي حملونقل كشور با اشاره به سادگي و سهولت ساختوساز در مسير راهآهن رشت- آستارا به اين نكته اشاره ميكند كه قسمت سخت تكميل اين پروژه در تملك اراضي مورد نياز است كه با تامين منابع مالي امكانپذير خواهد بود. براي ساخت خط آهن قزوين- رشت از سال 84 هزار و 850 ميليارد تومان هزينه شده كه 1200 ميليارد تومان آن در دوره دولت يازدهم و دوازدهم بوده و براساس تخميني كه زده ميشود، ارزش آن حدود 6 هزار ميليارد تومان است.