پيشنهاد كتاب براي نوروز
طعم شيرين آبنبات دارچيني
مريم ذاكري
«آبنبات دارچيني» نوشته مهرداد صدقي سومين كتاب از مجموعه كتاب‌هاي آبنبات است كه در ادامه دو كتاب قبلي، «آبنبات هل‌دار» و «آبنبات پسته‌اي»، در دي‌ماه سال ۹۷ از سوي انتشارات سوره مهر به چاپ رسيد. كتاب مشتمل بر فصل‌هايي مجزاست كه هر يك تا حدودي مستقل بوده و مبين يك خاطره هستند. در داستان «آبنبات دارچيني» خاطرات نوجواني به نام محسن در اوايل دهه هفتاد با نثري ساده و طنزآميز روايت مي‌شود. محسن فرزند آخر يك خانواده پنج نفره است كه به همراه مادربزرگ‌شان در يك خانه زندگي مي‌كنند. نويسنده قالب خاطره‌نويسي را براي ارايه داستان خود برگزيده است كه از بارزترين ويژگي‌هاي آن باورپذيري وقايع و صميميت در بيان ماجراست. خانواده در اين داستان داراي ركن اساسي است؛ چنانكه كم و بيش همه اتفاقات حول محور آن مي‌چرخد. مكان داستان شهرستان بجنورد در خراسان شمالي است. «آبنبات دارچيني» از معدود آثاري است كه با لهجه محلي نوشته شده است؛ به‌طوري كه در خلال روايت داستان، آداب و رسوم، سنت‌ها، باورهاي عاميانه و حتي بازي‌ها و غذاهاي محلي نيز به خانواده معرفي مي‌شود. استفاده از اين ظرفيت بومي با چنان ظرافتي در داستان گنجانده شده كه خواننده غير بومي هم به‌خوبي با آن ارتباط برقرار مي‌كند. صدقي علاوه بر روايت شيطنت‌ها، دوستي‌ها، دشمني‌ها، دلهره‌ها و عاشق شدن‌هاي محسن، رخدادهاي بيروني همچون مسائل اجتماعي و سياسي تاثيرگذار در تاريخ معاصر كشور را هم به‌خوبي در داستان خود گنجانده است. طنز داستان از نوع موقعيت بوده و مملو از شيريني و شادي است كه با وجود به چالش كشيدن بسياري از باورها، سنت‌ها و تغييرات فردي و اجتماعي، رويكردي صرفا انتقادي ندارد. مسير داستان روان و رگه‌هاي طنز در آن غالب است. نويسنده با استفاده از تشبيه‌هاي بجا، اغراق، طعنه و كنايه از يك سو، و شخصيت‌پردازي و فضاسازي قوي از سوي ديگر، طنز را در داستان وارد مي‌كند. شخصيت‌هاي داستان صدقي آدم‌هايي عادي و از جنس خود مردم هستند. به همين دليل اتفاقات، موقعيت‌ها و رفتار آنها براي خواننده عام باورپذير مي‌شود. مطالعه داستان طنز زنگ تنفسي براي مخاطب امروز محسوب مي‌شود تا از ميان درگيري‌هاي روزمره براي دقايقي خود را وارهاند. نويسنده با شناسايي اين نياز عمومي جامعه گاهي تصميم مي‌گيرد به هر قيمتي خواننده را بخنداند، اگرچه اين شوخي‌ها از متن اصلي داستان بيرون نمي‌زنند اما از انسجام پيرنگ مي‌كاهند.
در كوچه‌هاي رم و تهران
نهال حقدوست
«يادماندهها» كتابي با قطع وزيري در دسته‌بندي خاطرات و سفرنامه‌هاست كه از سوي موسسه فرهنگي پژوهشي چاپ و نشر نظر با تيراژ 1200 نسخه در 384 صفحه و بهاي 98 هزار تومان در سال 97 به چاپ رسيده است. «يادماندهها» خودنگاره‌اي از محسن وزيري مقدم، نقاش مدرنيست ايراني است كه در هشتاد سالگي طي مدت يك ماه نوشته شده است. به زعم او زندگي خاطره‌اي بيش نيست، بدين سبب درصدد جمع‌آوري خاطراتش برآمد كه آن را به صورت كتابي در اختيار جامعه قرار دهد تا پندي باشد براي همگان. «يادماندهها» از كودكي او آغاز مي‌شود و شامل فصل‌هاي «در ميان گِل و گُل»، «به سوي رشته نقاشي»، «سفر به ايتاليا و ورود به آكادمي هنرهاي زيباي رم»، «نقاشي‌هاي شني»، «تدريس در دانشكده نقاشي هنرهاي زيبا»، «مجسمه‌هاي چوبي ثابت و متحرك»، «سفر به رم و شروع طراحي باندپيچي شده‌ها» و «نگارش كتاب شيوه طراحي» است. وزيري شعر زيبايي سرآغاز كتابش آورده است:
بخوان تا بيابي كه من كيستم
چگونه در اين آب و گل زيستم
در اين دهر اندر پي چيستم
محسن وزيري‌مقدم در سال 1303 در تهران به دنيا آمد. او فارغ‌التحصيل رشته نقاشي از دانشكده هنرهاي زيباي تهران است. وزيري از دانشجويان دوره‌هاي اول دانشگاه تهران بود، آن زمان كه دانشجويان تحت سيطره شاگردان كمال‌الملك بودند. او سال 1334 راهي ايتاليا شد و در آكادمي هنرهاي زيباي رم به تحصيل پرداخت. وزيري در هنر معاصر ايران بدعتي نهاد كه بدون ترديد چندين نسل از هنرمندان تجسمي ايران به صورت مستقيم و غيرمستقيم تحت تاثير آثار و رفتار او قرار گرفتند. شن‌نگاري‌هاي وزيري معروف‌ترين نقاشي‌هاي او است. او با ارايه اثري مشابه به نام «پنجه بر خاك» در سي‌و‌يكمين دوره دو سالانه (بي‌ينال) ونيز نيز شركت كرده است. كتاب «انديشه و كار پل كلي» اثر ورنر هافتمان ترجمه محسن وزيري مقدم است كه انتشارات سروش در سال 1385 آن را به چاپ رسانده است. او در جواني مي‌خواست موسيقيدان شود اما پدرش هرگز اجازه ورود به اين حرفه را به او نداد. از نظر پدر موسيقي چيزي نبود جز مطربي. او به‌ناچار سراغ نقاشي رفت اما در هشتاد سالگي همچنان با حسرت از موسيقي حرف مي‌زد و به هنگام پخش آن اشك در چشمانش حلقه مي‌زد. محسن وزيري مقدم در شانزدهم شهريور‌ماه امسال، در نود‌وچهار سالگي در رم درگذشت و پيكرش همان‌جا به خاك سپرده شد. او نيمي از وجودش را متعلق به تهران و نيمي ديگرش را متعلق به رم مي‌دانست و پس از سال‌ها نمي‌دانست خانه‌اش كجاست.