انتقال آب براي مشك سوراخ
عبدالحسين طوطيايي
اخيرا و مدتي پس از طرح موضوع انتقال آب درياي خزر به سمنان، وزير نيرو در جمع مديران برق و آب استان سمنان گفته است:«مطالعات اين پروژه بزرگ و ملي رو به اتمام است. مردم استان سمنان نبايد نگران مساله تامين آب باشند؛ چراكه دولت آن را تامين مي‌كند.» متاسفانه پيش از اين سخنان، رييس‌جمهور محترم در سفر به استان گيلان بر ابهامات اين پروژه افزود. آنگاه كه درياچه بسته خزر را به درياي عمان تشبيه كرده يا كه به برداشت رقابتي با ديگر كشورهاي همجوار دليل آوردند. مي‌توان در شرايط كنوني از وزير نيرو اين سوال را پرسيد كه چرا قبل از پرداختن به اين قمار باخت- باخت و به نام هموطنان سمناني، گزارشي از كارنامه وزارت نيرو در خلال 3 دهه گذشته در امر مديريت آب به مردم نمي‌دهيد؟ كارنامه‌اي كه چه بسا اثر انگشتي از مديريت حال حاضر هم در آن به چشم بخورد. چرا مديريت منابع آب در اين 3 دهه گذشته بيش از 200 هزار مجوز بي‌محاسبه چاه صادر و چشمان خود را بر حفر بيش از 200 هزار چاه بي‌مجوز ديگر بست؟ مگر وزارت نيرو كارفرماي پروژه‌هاي سد گتوند و ده‌ها سد پر خطا روي سرشاخه‌هاي ورودي به درياچه اروميه و... نبوده است؟ اكنون آقاي وزير از كدام مطالعات انجام شده براي انتقال آب خزر سخن گفته‌اند؟ پيامدهاي منفي اين طرح در كدام كنگره علمي و فني و با مشاركت صاحب‌نظران در اين حوزه مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفته است؟ چرا شيوه و جزييات مطالعات و بررسي‌هاي آن وزارت در زمينه پروژه‌هاي آب كماكان روشن نيست؟ آيا مردمي كه ناگزيرند پيامدهاي مخرب بي‌تدبيري در زمينه مديريت منابع آب را تحمل كنند نبايد بپرسند اين مطالعات به چه شيوه‌اي انجام مي‌شود و جزييات آن چيست؟ مردمي كه در آينده با تبعات ناشي از توليد نمك حاصل از شيرين‌سازي آب روبه‌رو مي‌شوند؛ از شما خواهند پرسيد چرا به نام زندگي كلنگ مرگ بر اين درياچه مي‌زنيد؟ وزير نيرو در اين جلسه براي سرنوشت آب انتقال يافته فرضي به سمنان هم ابراز نگراني كرده و فرموده‌اند: مراقب باشيم تا وقتي كه آب درياي خزر منتقل مي‌شود؛ به «مشك سوراخ» نريزد. جناب اردكانيان بايد بدانند كه مقصد اين انتقال و به دليل سوء‌مديريت‌‌ها مدت‌هاست كه «مشك پر‌سوراخ» شده است. اگر الگوي كشاورزي براي افزايش بهره‌وري از آب اصلاح و به توقف چاه‌هاي بي‌حساب كتاب به زعم ايشان «مشك سوراخ» مبادرت شود چه نيازي به اين انتقال بحران‌زا خواهد بود؟ بدون ترديد و بر فرض اجراي اين پروژه، آن هنگام اثرات مخرب ريختن آب در اين «مشك سوراخ» بروز خواهد كرد كه مديران و مجريان حال حاضر ايام بازنشستگي خود را طي كرده و پاسخگوي بسياري پرسش و گلايه‌ها نخواهند بود. اميدواريم كه مديران شتابزده اين پروژه اندكي درنگ كنند تا ديگر دستگاه‌هاي ذي‌ربط با بررسي و پيش‌بيني‌هاي هوشمندانه، نتيجه بگيرند كه نبايد تنش‌هاي اجتماعي ناشي از اجراي چنين طرحي را جايگزين تنش‌هاي آبي كنند.
پژوهشگر كشاورزي