پيام موشكي كيم
كره شمالي از فقدان پيشرفت در مذاكرات هسته‌اي ناخرسند است
شهاب شهسواري
پس از نزديك به يك سال فروكش كردن تنش‌ها در شبه جزيره كره و اميد به حل و فصل پرونده تسليحات هسته‌اي كره شمالي، آزمايش سلاح‌هاي كره شمالي بار‌ديگر از سر گرفته‌شد. دو ديدار ميان كيم جونگ اون، رهبر كره شمالي با دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا در خرداد ماه و اسفند ماه سال گذشته، باعث ايجاد اميدهايي شده‌بود كه با كاهش تنش ميان واشنگتن و پيونگ‌يانگ، گام‌هايي در جهت خلع سلاح كره شمالي از يك سو و رفع تحريم‌هاي بين‌المللي عليه اين كشور از سوي ديگر برداشته‌شود. اما صبح شنبه رسانه‌هاي كره‌جنوبي از شليك چندين موشك از خاك كره شمالي به سمت اقيانوس آرام خبر دادند. از ژانويه سال 2018 كه كيم جونگ اون در پيام سال نوي خود خبر از تحول در سياست خارجي كره شمالي داده‌بود، حدود 18 ماه رزمايش‌هاي اينچنيني از سوي كره شمالي بسيار كاهش يافته‌بود، اما با بن‌بستي كه در مذاكرات ميان كيم و ترامپ در نشست اسفندماه گذشته در ويتنام ايجاد شد، كره شمالي به تدريج مسير قبل از آغاز مذاكرات را آغاز كرده است. هر چند تا لحظه تنظيم اين گزارش نوع موشك‌هاي آزمايش شده كره‌شمالي مشخص نشده است، اما در صورتي كه نوع موشك‌ها از انواع منع شده در قطعنامه‌هاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد باشد مي‌توان گفت كه اين اولين آزمايش از اين دست از نوامبر 2017 (مهر ماه سال 1396) تاكنون است. ارتش كره جنوبي با صدور بيانيه‌اي ابتدا اعلام كرد كه «يك موشك كوتاه برد» از سوي كره‌شمالي آزمايش شده است اما ساعاتي بعد با اصلاح ادبيات بيانيه از عبارت «چندين گلوله كوتاه برد با برد 70 تا 200 كيلومتر» استفاده كرد. رسانه‌هاي كره جنوبي زماني از عبارت «گلوله» به جاي «موشك» استفاده مي‌كنند كه هنوز ماهيت و نوع موشك شليك شده از سوي كره شمالي نامعلوم باشد. ژانويه سال 2018، رهبر كره شمالي در پيام سال نوي خود اعلام كرده‌بود كه كشورش «ديگر نيازي به آزمايش‌هاي هسته‌اي ندارد» و «پيشرفت كافي در آزمايش‌ها براي اطمينان از امنيت اين كشور» به دست آمده است. بلافاصله بعد از اين اظهارات رهبر كره شمالي بود كه آزمايش‌هاي هسته‌اي و موشكي كره شمالي متوقف شد و سفرهاي ديپلماتيك رهبر كره‌شمالي، از جمله ديدار تاريخي او با رييس‌جمهور كره جنوبي در منطقه حفاظت‌شده ميان دو كشور، سفر به سنگاپور براي گفت‌وگو با رييس‌جمهور امريكا و چندين سفر ديگر انجام شد. بلافاصله بعد از انتشار خبر آزمايش‌هاي موشكي كره شمالي، وزير خارجه ايالات متحده امريكا مايك پمپئو با همتايان كره جنوبي و ژاپني خود تلفني تماس گرفت. بر اساس گزارش منتشر شده از سوي وزارت خارجه كره‌جنوبي، كانگ كيونگ‌وا، وزير خارجه اين كشور از دولت امريكا خواسته است تا «واكنش محتاطانه‌اي» نسبت به اين آزمايش نشان دهد. خبرگزاري يونهاپ كره‌جنوبي به نقل از وزارت خارجه اين كشور مي‌نويسد: «دو طرف در اين تماس تلفني توافق كردند كه در زمينه شليك‌هاي امروز واكنش محتاطانه‌اي داشته‌باشند و براي تحليل‌هاي بيشتر تماس ميان خود را حفظ كنند.» وزير خارجه امريكا همچنين با تارو كونو، وزير خارجه ژاپن هم تلفني گفت‌وگو كرد. به نوشته آسوشيتدپرس، وزير خارجه ژاپن كه براي سفري در آنگولا به سر مي‌برد در اين تماس 10 دقيقه با وزير خارجه امريكا رايزني كرد. دولت كره جنوبي ساعاتي بعد از اين تماس با انتشار بيانيه‌اي از آزمايش اخيرتسليحاتي كره شمالي اظهار «نگراني شديد» كرد و تاكيد كرد، چنين اقدامي خلاف توافق سال گذشته دو كره است كه خواستار كاهش تنش ميان دو كشور شده‌بود.
به نوشته رسانه‌هاي امريكايي مذاكرات اسفند ماه ميان دونالد ترامپ و كيم جونگ اون پس از آن متوقف شد كه دولت كره شمالي خواهان برداشته‌شدن تحريم‌ها عليه اين كشور در قبال گام‌هايي براي تعديل برنامه هسته‌اي‌اش شد. بر اساس گزارش نيويوركر به نقل از مقام‌هاي آگاه در دولت امريكا، در نشستي كه ميان رهبران كره شمالي و امريكا در هتل متروپل شهر هانوي برگزار شده‌بود، كيم پيشنهاد داده است كه به ازاي تعطيلي تاسيسات توليد پلوتونيوم يونگ‌بيون، تقريبا همه محدوديت‌هاي تحريمي امريكا عليه اين كشور برداشته‌شود. به گفته مقام‌هاي امريكا پيش از اين نشست مقام‌هاي امريكايي به كره شمالي گفته‌بودند كه چنين پيشنهادي را نخواهند پذيرفت. به گفته مقام‌هاي امريكايي بعد از 4 ساعت و نيم گفت‌وگو در هانوي مشخص شد كه نشست كاملا شكست خورده است. بلافاصله بعد از اين نشست بود كه اولين تحركات از ساخت و سازهاي جديد در اطراف تاسيسات يونگ‌بيون آغاز شد.پس از شكست نشست هانوي، نشانه‌هايي از شكاف در مذاكرات ميان كره‌شمالي و امريكا نمايان شد. يك مقام ارشد وزارت خارجه كره‌شمالي در اظهاراتي كه توسط خبرگزاري رسمي اين كشور منتشر شد تاكيد كرد: «پيونگ‌يانگ در مذاكراتي كه يك طرف آن مايك پمپئو، وزير خارجه امريكا باشد، شركت نخواهد كرد.» وي خواهان تغيير مذاكره‌كننده امريكايي شد و تاكيد كرد «فردي بالغ‌تر» را جايگزين او كنند. چندي بعد وزير خارجه كره‌شمالي هم با انتشار بيانيه‌اي تاكيد كرد: «اگر امريكا مسير خود را در قبال كره‌شمالي تغيير ندهد، شرايط شبه جزيره كره به قبل از مذاكرات باز مي‌گردد.» دو هفته پيش خبرگزاري كره شمالي بعد از مدت‌ها توقف آزمايش‌هاي نظامي، خبر داد: «يك سلاح كوتاه برد قابل هدايت» با حضور رهبر كره‌شمالي با موفقيت آزمايش شده است. مقام‌هاي كره‌جنوبي و امريكا نسبت به موفقيت‌آميز بودن اين آزمايش و سلاحي كه در آن استفاده شده است، اظهار ترديد كرده‌بودند. اما كره‌شمالي روز شنبه پيام قبلي مبني بر احتمال از سرگيري آزمايش‌هاي موشكي را واضح‌تر ارسال كرد. يانگ اوك، كارشناس ارشد انجمن امنيت و دفاع كره به رويترز مي‌گويد: «اقدام كره شمالي يك پيام واضح است كه نااميدي پيونگ‌يانگ از گفت‌وگوهاي بدون پيشرفت با ايالات متحده امريكا را نشان مي‌دهد. اين پيام نشان مي‌دهد كه در صورت ادامه بن‌بست در مذاكرات به سادگي امكان بازگشت به شرايط پيشين فراهم است.» هري جي كازيانيس، رييس مركز منفعت ملي در واشنگتن به نيويورك‌تايمز مي‌گويد: «روشن است كه پيونگ‌يانگ از بي‌نتيجه بودن نشست اخير با امريكا در ويتنام ناخرسند است. همچنين مشخص است كه پيونگ‌يانگ از فقدان هرگونه انعطاف در موضع واشنگتن در موضوع كاهش تحريم‌ها هم احساس عصبانيت مي‌كند و اجراي سياست فشار حداكثري خشم پيونگ‌يانگ را افزايش داده است.»
اختلاف مسكو و واشنگتن در مورد كره‌شمالي
جمعه شب رسانه‌ها از گفت‌وگويي تلفني ميان ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه و دونالد ترامپ، رييس‌جمهور امريكا خبر دادند. مساله پرونده كره شمالي يكي از موضوعات اين گفت‌وگو بود كه يك هفته بعد از ديدار رهبر كره‌شمالي با رييس‌جمهور روسيه در شهر ولادي وستوك انجام شد. به گفته سخنگوي كاخ سفيد در كنار موضوعاتي مانند وضعيت ونزوئلا و همچنين گزارش بازرس ويژه تباني كارزار انتخاباتي ترامپ با روسيه، در مورد كره شمالي هم در اين تماس تلفني صحبت شده است. دونالد ترامپ اين تماس تلفني را «يك گفت‌وگو بسيار بلند و خوب» توصيف كرد. بر اساس اظهارات مقام‌هاي امريكايي در اين گفت‌وگو از پيشنهاد «يك توافق تسليحات هسته‌اي جديد ميان روسيه، چين و امريكا» هم صحبت شده است. امريكا به تازگي پيمان دوجانبه موشكي با روسيه موسوم به INF را لغو كرده است و به نظر مي‌رسد هدف از پيشنهاد جديد فشار بر چين براي ورود به يك پيمان سه‌جانبه براي كنترل تسليحات باشد. سخنگوي كاخ سفيد در مورد محتواي گفت‌وگوي ترامپ و پوتين در مورد كره شمالي تاكيد كرد: «ترامپ از رييس‌جمهور روسيه خواسته است كه در فشار به پيونگ‌يانگ براي خلع سلاح هسته‌اي كمك كند.» در برابر بر اساس بيانيه كرملين، پوتين از ترامپ خواسته است: «حسن نيت پيونگ‌يانگ در اجراي تعهداتش بايد با گام‌هايي متناسب براي كاهش تحريم‌ها عليه اين كشور همراه شود.» گفت‌وگوي ترامپ و پوتين، ساعاتي پيش از آزمايش جديد موشكي كره شمالي انجام شد.
ترامپ: با رهبر كره‌شمالي هم‌راي هستم
دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا با انتشار پيامي در حساب كاربري خود در توييتر نوشت: «هر چيزي در اين دنياي شگفت‌انگيز امكان‌پذير است، من مطمئنم كه كيم جونگ اون كاملا نسبت به پتانسيل اقتصادي كره‌شمالي آگاه است و هيچ كاري نمي‌كند كه در آن اختلال ايجاد كند يا به آن پايان دهد. او در عين حال مي‌داند كه من با او هم‌راي هستم و قول‌هايش را به من زير پا نمي‌گذارد. توافق عملي خواهد شد!