روزهاي گرم سال از راه مي‌رسد، فصل، فصل تعطيلي مدارس و شروع دلهره‌هاي والدين اجاره‌نشين است. بايد تا قبل از شروع سال جديد تحصيلي وضعيت محدوده اسكان خانواده را مشخص كنند.
اين روزها كه اقتصاد كشور چندان شرايط ثابتي ندارد؛ هر فردي به دنبال تعريف راهكاري جديد براي كسب منابع مالي جديد و كاهش هزينه‌هاست، اما به واقع با هزينه مسكن كه نقش اصلي در سبد خانوار دارد، نمي‌توان كاري كرد. از يك سو مالكان به دنبال كسب درآمد بيشتر از ملك خود هستند تا به اين ترتيب شايد از شرمندگي نوسانات قيمت برآيند.
كوچ مستاجران از مناطق خوش‌نشين
«امين-د» كه تجربه سال‌ها اجاره‌نشيني دارد در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد: اجاره‌نشيني را از «قيطريه» و «اندرزگو» شروع كردم و دو سال قبل به محدوده «پاسداران» رسيدم. او ادامه مي‌دهد: سال گذشته نتوانستم از پس هزينه اجاره و رهن ملك در شمال شرق تهران بربيايم و به ناچار به غرب تهران آمدم اما امسال ناچارم در همين محدوده غرب تهران به واحدي كوچك‌تر و قديمي‌تر بسنده كنم.
ركود بازار با اعلام قيمت‌هاي عجيب
«محمد اسلامي» كه به همراه چهار برادرش تجربه بيش از 30 سال مشاوره املاك را دارد در گفت‌وگو با «اعتماد» مي‌گويد: هر سال از ابتداي ارديبهشت بازار مسكن رونق را تجربه مي‌كرد اما امسال چنين وضعيتي پيش نيامده است. او ادامه مي‌دهد: در سه ماه نخست هر سال تقاضا براي رهن و اجاره واحد رونق خوبي به بازار مسكن مي‌داد اما در بهار 98 هنوز اين تجربه را نداشته‌‌ايم، زيرا قيمت‌هاي اعلامي از سوي مالكان بيشتر از توان پرداختي مستاجران است.
فايل‌هاي رهني بي‌مشتري
پسر جواني كه به عنوان مشاور املاك در غرب تهران فعال است، درباره وضعيت بازار مسكن به «اعتماد» مي‌گويد: سال 97 در بازار مسكن با كمبود فايل رهني مواجه بوديم، زيرا اكثر مالكان به دنبال دريافت اجاره ماهيانه بودند. او ادامه مي‌دهد: كاهش سود بانكي اكثر ملاك را به دريافت اجاره ماهيانه راغب كرده بود اما امسال اكثر آنها واحد خود را در قالب رهن فايل كرده‌اند ولي مستاجران توان رهن واحد مسكوني با چنين قيمت‌هايي را ندارند به همين دليل رهن دادن واحدها كمي زمانبر شده است.
اجاره بي‌اجاره
خانم جواني كه حاضر به معرفي خود نيست درباره دليل اينكه چرا واحد مسكوني خود را براي رهن گذاشته است به «اعتماد» مي‌گويد: بعد از 20 سال كار اداري و خريد اوراق مسكن كه بايد سه برابر آن را بازپرداخت كنم، توانستم يك واحد كوچك خريداري كنم. او ادامه مي‌دهد: سال قبل ملك را اجاره دادم اما به خاطر عدم پرداخت اجاره و تخليه منزل ضرر و زيان بسياري را به لحاظ زمان، بازسازي ملك و صرف هزينه براي شكايت از مستاجر و تخليه ملك متحمل شدم به همين دليل امسال تصميم گرفتم فقط ملك را رهن كامل بدهم.
بي‌اعتمادي به جان بازار مسكن افتاد
«محمد خواجهنژاد» نيز كه به مشاور املاكي در شرق تهران مراجعه كرده است درباره دليل به رهن كامل گذاشتن واحد خود مي‌گويد: شرايط اقتصادي كشور بر كسي پوشيده نيست و همه به خوبي مي‌دانيم كه نمي‌توان به وضعيت بازار كار و امنيت شغلي افراد مطمئن بود به همين دليل فقط به شرط رهن كامل پاي ميز مذاكره با مستاجر مي‌نشينم.
او ادامه مي‌دهد: تجربه‌اي كه از تاخير تخليه و تخريب ملك توسط مستاجر دارم و همچنين عدم حمايت قانون از مالك و فرآيند زمانبر رسيدگي به پرونده‌هاي مالك و مستاجر و ساير دلايلي كه اعلام كردم، موجب شده تا پول رهن را به اجاره تبديل نكنم. «خواجهنژاد» عنوان مي‌كند: هر چند هر ماه ناچار هستم به خاطر اخذ تسهيلات خريد ملك به بانك قسط واريز كنم كه با توجه به ميزان درآمد اين امر برايم سخت است اما حاضر نيستم با برخي مستاجراني كه انصاف ندارند، سروكله بزنم. او با مرور خاطراتي كه از مستاجرانش در سال‌هاي گذشته داشته است، مي‌گويد: زمستان سال 97 كه ملك را از مستاجر تحويل گرفتم فقط به اندازه 790 هزار تومان هزينه خريد مواد شوينده دادم تا كارگري كه بابت دو روز كار از صبح تا غروب 400 هزار تومان دستمزد دريافت كرد، كثيفي‌هاي برجاي مانده از اين مستاجر را از ظاهر خانه بشويد.
كاهش سرمايه اجتماعي
اگر شما هم سراغ مشاوران املاك برويد به آساني ركود بازار اين صنف را درك خواهيد كرد كه بخشي از اين ركود ناشي از كمبود نقدينگي در دست مستاجران و از سوي ديگر بي‌اعتمادي مالكان به امنيت شغلي مستاجران است و همين امر موجب شده تا تعداد نشست‌هايي كه املاكي‌ها براي امضاي قرارداد رهن و اجاره برگزار مي‌كنند، كمتر به نتيجه برسد. اين روزها مالكان رهن كامل را راهكاري براي جبران هزينه‌هاي زندگي و مقابله با خسارت‌هاي مستاجر به ملك و تضمين اجاره‌بها مي‌دانند و مستاجراني كه موعد قرارداد آنها سرآمده و قبل از شروع زمان ثبت‌نام مدارس بايد تكليف محدوده سكونت را مشخص كنند، تلاش دارند با حداقل افزايش حقوقي كه تجربه كرده‌اند از عهده حداكثر هزينه‌هاي مسكن برآيند كه اين امري محال است اما هنوز نااميد نشده و با كفشي آهنين از بنگاهي به بنگاه ديگر و از يك محله به محله‌اي پايين‌تر مي‌روند شايد سرپناهي مناسب و درخور پيدا كنند.