گروه اجتماعي
«مقطع ابتدايي ۹ ميليون و ۴۰۰ هزار تومان، مقطع متوسطه اول ۱۱ ميليون تومان و مقطع متوسطه دوم ۱۵ ميليون تومان.» روز گذشته مجتبي زيني‌وند، رييس سازمان مدارس و مراكز غيردولتي وزارت آموزش و پرورش سقف شهريه دريافتي براي مدارس غيردولتي تهران را اعلام كرد. 5 روز پس از آغاز به‌كار سامانه ثبت شكايات مدارس غيردولتي، زيني‌وند به ايسنا گفته است كه شهريه مدارس بر اساس الگو و شاخصه‌هايي تعيين مي‌شود كه سبب شده تا نرخ شهريه منطقه به منطقه و مدرسه به مدرسه متفاوت باشد: «در اين ميان تعدادي از موسسان هنوز اطلاعات مدارس خود را وارد نكرده‌اند كه تا پايان خرداد ماه به آنها مهلت داديم، در غير اين صورت اجازه ثبت نام دانش‌آموز جديد را نخواهند داشت.» رييس سازمان مدارس و مراكز غيردولتي وزارت آموزش و پرورش گفته است كه شهريه‌ها تقريبا مانند سال گذشته است، اما با توجه به شاخص‌ها «متناسب سازي» شده‌اند: «ميزان افزايش شهريه براي سال تحصيلي پيش رو از حدود شش درصد تا ميزان نرخ رسمي تورم كه توسط بانك مركزي اعلام مي‌شود، نوسان دارد.»
15 ميليون تومان شهريه مقطع متوسطه دوم عدد تاييدشده توسط سازمان مدارس غيردولتي است. ملاك براي قانوني بودن يا نبودن عددهاي اعلام شده چه شاخص‌ها و الگوهايي دارد و شكايت‌هاي والدين در چه حوزه‌هايي مورد بررسي قرار مي‌گيرند؟ محمد محسن‌بيگي، مديركل مدارس و مراكز غيردولتي وزارت آموزش و پرورش در تكميل صحبت‌هاي روز گذشته زيني‌وند به «اعتماد» توضيح داده است.
در چند روز گذشته صحبت از فعال شدن سامانه ثبت شكايت بود. مقياس شما براي تعيين اينكه چه مدرسه‌اي متخلف است و چه مدرسه‌اي نيست همين عددهايي است كه آقاي زيني‌وند اعلام كرده‌اند؟
اين رقم‌ها البته بالاترين ميزان دريافت شهريه بود. در مورد شهريه، هر عددي را كه سامانه ما اعلام كند و به مدرسه اطلاع‌رساني شود اين همان شهريه‌اي است كه ملاك و معيار براي ارزيابي يا بررسي و بازرسي همكاران ما از مدارس غيردولتي است. اما يك نكته وجود دارد. شهريه عددي است كه براي روال معمول يك مدرسه و كلاس‌ها در ساعات عادي است، يعني ساعت‌هايي كه شوراي عالي آموزش و پرورش براي فعاليت مدارس تعيين كرده. اگر قرار باشد هزينه سرويس از كسي دريافت شود اين ديگر جزو شهريه محاسبه نمي‌شود. اگر در مدرسه‌اي قرار باشد هزينه پذيرايي يا غذا از كسي گرفته شود، جزو برنامه‌هاي اختياري است كه ممكن است بعضي والدين بخواهند و بعضي هم نه. بعضي كلاس‌هاي تابستاني يا بعضا برنامه‌هاي غيردرسي است كه در طول سال ممكن است اتفاق بيفتد و جزو شهريه محسوب نمي‌شوند. خانواده‌ها و مردم بايد اين موارد را از هم تفكيك كنند. ممكن است الان مدرسه‌اي 12 ميليون تومان دريافت كند، اگر اين 12 ميليون فقط بابت شهريه باشد در حالي كه شهريه مشخص شده براي مدرسه 9 ميليون تومان باشد، اين عمل تخلف است. اما اگر 2 ميليون تومانش سرويس اياب و ذهاب باشد و يك ميليون هم مثلا بابت غذا و پذيرايي اين ديگر تخلف نيست. ملاك ما در شهريه عددي است كه سامانه‌مان براي برنامه معمول يك دانش‌آموز تعيين مي‌كند كه از ابتداي صبح شروع مي‌شود و تا ساعت 1 بعدازظهر ادامه دارد.
گويا براي تعيين ميزان متفاوت شهريه در مناطق و شهرها و مدارس مختلف شاخصه‌هايي در نظر گرفته شده‌اند. در مورد اين شاخصه‌ها و ويژگي‌هايي كه نرخ شهريه مدارس را بالا و پايين مي‌برند، توضيح مي‌دهيد؟
شاخص اصلي در پرداخت هزينه تمام شده مدارس غيردولتي، ميزان پرداختي به دبيران و نيروي انساني اين مدارس است. معلمي كه سر كلاس مي‌رود بر اساس قانون كار يك عددي را دريافت مي‌كند و عوامل اجرايي مدرسه هم همين طور. بخش دوم هزينه به اجاره‌بهاي فضا برمي‌گردد و ساختماني كه فرد در اختيار دارد كه آن هم در تعيين شهريه عامل تاثيرگذاري است و در مناطق و استان‌هاي مختلف فرق دارد. مثلا ما در پرداخت نيروي انساني ممكن است بسياري از مدارس‌مان با هم مطابقت داشته باشند اما در اجاره‌بها تفاوت‌ها با هم زياد است چون ممكن است در يك جا اجاره‌بها ماهي 3 ميليون تومان باشد و در يك جاي ديگر 30 ميليون تومان. يكي ديگر از موارد تاثيرگذار كه در نظر گرفته‌ايم. فعاليت‌هاي فوق برنامه يا كيفيت‌بخشي در مدارس است كه به اين مورد، هم در حوزه تربيتي و پرورشي و هم در حوزه آموزشي بر اساس عملكرد مدرسه ضريب‌هايي داده مي‌شود. اين سه عامل اصلي معمولا در تعيين نرخ شهريه موثر هستند .
رقم پايه شهريه را خود موسسان مدارس تعيين مي‌كنند يا اينكه ارزيابي شما است؟
براي تعيين نرخ شهريه، مدرسه اطلاعاتش را وارد مي‌كند. سال گذشته هر مدرسه شهريه‌اي داشته است و بر همان مبنا پيشنهاد جديدش را ارايه مي‌كند منتها سامانه ما بر اساس اطلاعاتي كه فرد وارد كرده دست به محاسبه مي‌زند و در سطحي كه ما بر اساس نرخ تورم برايش تعريف كرده‌ايم شهريه را محاسبه و اعلام مي‌كند. اگر شهريه يك مدرسه حتي به صورت منطقي هم بالاتر از نرخ تورم شود، سامانه اجازه اعمالش را نمي‌دهد و از آن مي‌كاهد. بر اساس قانون سقف ما نرخ تورم است البته بسياري از مدارس ما افزايش‌شان به نرخ تورم هم نمي‌رسد و كمتر از آن افزايش قيمت دارند.
برگرديم به آن بخشي كه گفتيد شهريه مدارس بايد بر اساس معيار تعيين شده باشد و اين شهريه شامل موارد معمول برگزاري كلاس‌هاي درس در ساعات درسي مي‌شوند. اما اغلب مدارسي كه ناگهان عددهاي هنگفت دريافت مي‌كنند اتفاقا به هواي فعاليت‌ها و امكانات جانبي است.
ببينيد بخشي از فعاليت‌هاي مدارس اختياري است. مثلا پول سرويس و غذا كه ديگر اجبار نيست. يك خانواده ممكن است بگويد من بچه‌ام را خودم مي‌برم و مي‌آورم. يك خانواده مي‌گويد اصلا نمي‌خواهم بچه‌ام از غذاي مدرسه استفاده كند. اين موارد ديگر اجباري نيستند، اينها پيشنهاداتي هستند كه معمولا انجمن اوليا و مربيان مدرسه كه در واقع نمايندگان همين پدر و مادرها هستند اعلام مي‌كنند و اگر نظر اكثريت باشد به عنوان گزينه اضافه مي‌شوند و اجباري در آنها نيست.
پس سامانه ثبت شكايات هم بر مواردي كه مختص خود عدد شهريه به صورت خام باشد تمركز دارد؟
در مرحله اول شهريه اما در مراحل بعد اگر ساير موارد هم غيرمنطقي باشد، ورود پيدا مي‌كنيم. يعني اين‌طور نيست كه يك مدرسه‌اي بخواهد 20 ميليون تومان به خاطر پول غذا بگيرد. پول غذا يك عدد منطقي دارد كه بر اساس شهرستان و منطقه و محاسباتي كه كميته شوراي نظارت بررسي مي‌كنند سقفش به موسسين اعلام مي‌شود. مثلا موسس پيشنهاد مي‌دهد كه من مي‌خواهم براي هر وعده غذايي 15 هزار تومان دريافت كنم. ممكن است در منطقه به اين نتيجه برسند كه اين عدد زياد است و بشود 12 يا 10 هزار تومان. بنابراين آن عدد به مدرسه اعلام مي‌شود يعني آنها هم باز در چارچوب است و تحت نظارت انجام مي‌شود كه البته اين نرخ هم در مناطق و شهرهاي مختلف متفاوت است اما دريافتش و پرداختش توسط والدين اجباري نيست.
سقف شهريه‌هاي اعلام شده مربوط به تهران است. آيا رقم‌هاي دريافتي در شهرهاي ديگر هم به اين ميزان نزديك مي‌شوند يا تفاوت زيادي بين تهران و ساير شهرها وجود دارد؟
بالاترين نرخ كشور براي تهران است و عددهاي تهران و ديگر شهرها متفاوت است. ممكن است در يك شهر اين عددها 20 يا 30 درصد كاهش داشته باشند و يك جاهايي هم 50 درصد كمتر باشند. چون مثلا در استان خراسان جنوبي اگر فرضا اجاره‌بهاي يك ساختمان 3 ميليون تومان باشد، همان ساختمان با وضعيت مشابه در تهران ممكن است اجاره‌اش 20 ميليون تومان باشد.
بخشي از فعاليت‌هاي مدارس اختياري است. مثلا پول سرويس و غذا كه ديگر اجبار نيست. يك خانواده ممكن است بگويد من بچه‌ام را خودم مي‌برم و مي‌آورم. يك خانواده مي‌گويد اصلا نمي‌خواهم بچه‌ام از غذاي مدرسه استفاده كند. اين موارد ديگر اجباري نيستند، اينها پيشنهاداتي هستند كه معمولا انجمن اوليا و مربيان مدرسه كه در واقع نمايندگان همين پدر و مادرها هستند اعلام مي‌كنند و اگر نظر اكثريت باشد به عنوان گزينه اضافه مي‌شوند و اجباري در آنها نيست.